به جای آسانسور چه بگوییم: آسان‌بر یا بالابر؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، علی شیوا، عضو هیئت علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، توضیحاتی درباره معادل واژه آسانسور در فارسی ارائه کرد و گفت: برخی گمان می‌کنند آسانسور از دو واژه آسان و سر ساخته شده است. این تصور عامیانه و نادرست است؛ واژه آسانسور یک واژه فرانسوی به معنای بالا بردن است. معادل این واژه در انگلیسی آمریکایی elevator و در انگلیسی بریتانیایی lift است که هر دو واژه معنای، بالا رفتن را دارد. 

وی ادامه داد: چه در معادل فرانسوی و انگلیسی معنای بالابر دارد. در عربی نیز معادل آسانسور، مصعد به معنای بالارونده است. همه این‌ها معنای بالا رفتن را می‌رساند و نه پایین آمدن. برخی ممکن است خرده بگیرند چرا چنین نامگذاری صورت گرفته است؟ به این دلیل که قرار نیست واژه‌ها در زبان تمام مفهوم را لزوماً پوشش دهند و دربربگیرند. 

به گفته این عضو هیئت علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی؛ نمونه دیگر در واژه فرودگاه فارسی است، فرودگاه فقط جای فرود آمدن هواپیما نیست. اما یک بخش از مفهوم در نامگذاری در نظر گرفته شده است، امروز دیگر کسی در واژه دقیق نمی‌شود که همه مفهوم را دربرگرفته است یا خیر؟ مثال دیگر، برف‌پاک‌کن است که فقط برف را پاک نمی‌کند، باران را هم پاک می‌کند و شیشه را هم تمیز می‌کند. اما این کلمه نیز در میان مردم جا افتاده است.

شیوا اضافه کرد: فرهنگستان برای اتاقکی که برای بالا و پایین بردن «بار» در ساختمان استفاده می‌شود، «بالابر» گذاشته است. در کنار آن، اتاقکی را که افراد با آن بالا و پایین می‌روند، «آسان‌بر» معادل‌یابی کرده است. 

گروه واژه‌گزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی گروهی است در فرهنگستان که واژگان همسنگ با واژگان بیگانه در زبان فارسی را جست‌وجو، پیدا و جایگزین می‌کند. گروه واژه‌گزینی از سال 1370 تشکیل شد. گروه واژه‌گزینی متشکل از شورای واژه‌گزینی، هیئت فنی، گروه‌ها و شوراهای هماهنگی، بخش پژوهشی، بخش تدوین فرهنگ، بخش رایانه و بخش اجرایی است.

هدف این گروه عبارت است از کمک به تقویت، نیرومندسازی و گسترش زبان فارسی و تجهیز آن برای برآوردن نیازهای روزافزون فرهنگی و علمی و فنی و ایجاد هماهنگی در فعالیت‌های واژه‌گزینی و واژه‌سازی و همسنگ‌یابی برای واژگان بیگانه.

انتهای پیام/