نقش بی‌نظیر نیروهای بندر امام خمینی در فتح فاو
فتح فاو در عملیات والفجر ۸ صورت گرفت؛ عملیاتی که برای جهانیان غیرقابل باور بود؛ برای انجام این عملیات اما نیاز به ساخت پل بزرگ بعثت بود؛ پلی با لوله‌های ۵۶ اینچ که اگر همت نیروهای بندر امام خمینی در انتقال سریع آنها نبود، احداث نمی‌شد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بندر امام خمینی(ره)؛ در گرامیداشت چهل و چهارمین سال از شروع جنگ تحمیلی رژیم سابق بعث عراق علیه کشورمان که با پشتیبانی اکثر کشورهای منطقه و دولت‌های غرب و شرق همراه بود، در گفت‌وگو با حاج محمد طاهری از کارمندهای بازنشسته اداره کل بنادر و دریانوردی خوزستان، نقش بندر امام خمینی(ره) در طولانی ترین دفاع یک کشور از مرزهای خود در طول تاریخ را بررسی کردیم.
حاج محمد طاهری که در 8 سال دفاع مقدس مسئولیت‌های متعددی از قبیل ریاست اداره ترابری و نگهداری تجهیزات و امور بندری و ترمینال‌ها را برعهده داشته، از روزهای جنگ و چگونگی مقاومت و ایثار کارکنان زحمتکش بندر امام خمینی(ره) در پشتیبانی همزمان تامین لجستیک محورهای جنوب و نیز تلاش برای تخلیه کشتی‌ها و تامین مایحتاج سفره های مردم می‌گوید.
تسنیم: بندرامام خمینی(ره) چگونه وارد ترابری جنگ شد؟
حاج محمد طاهری: در شروع جنگ تحمیلی، حاج عباس طاهری؛ اخوی بنده، به ما خبر دادند قرار است رژیم بعث عراق، ورزیده‌ترین خلبان‌هایش را به سمت بندر امام خمینی(ره) و آبراه خورموسی بفرستد تا با زدن کشتی‌ها و اسکله‌ها مانع فعالیت آن شود و هشدار دادند که سنگر بسازید و مراقب باشید، ولی با وجود چنین هشدارهایی، تجهیزات مورد نیاز جبهه و سفره‌های مردم توسط نیروهای شجاع و زحمتکش بندر امام تامین می‌شد و لحظه‌ای وقفه نداشت.
بندر امام خمینی(ره) در شرایط کاملا غیرجنگی وارد جنگ شد و بارها باوجود تلاش‌های پدافند هوایی مورد اصابت موشک قرار گرفت و بمباران شد اما هیچگاه در اراده نیروهای زحمتکش این بندر خللی وارد نشد و به جرات می‌گویم اگر آنها نبودند محورهای عملیاتی جنوب به شدت دچار مشکل می‌شد.
در همه بخش‌ها و قسمت‌های بندر امام خمینی (ره) جهادگرانه تلاش شد که هرچه بگویم کم گفته‌ام. نیروهای بندر امام حتی در جبهه‌ها هم حضور داشتند که شهید غلامحسین رضایی در عملیات خیبر و برخی شهدا نیز در خود بندرامام خمینی(ره) و در اثر بمباران به شهادت رسیدند.
یادی می‌کنم از مرحوم حاج رحیم ابراهیمی، حاج حسن عباسعلیپور، حاج امان الله افشار، بهرام اعظم، منوچهرنیا و جناب آقای پاکزاد و دیگر عزیزانی که ذهنم یاری نمی‌کند.
تسنیم: نقش بندرامام خمینی(ره) در احداث پل بعثت که برای عملیات والفجر 8 و آزادسازی فاو مورد استفاده قرار گرفت چه بود؟
حاج محمد طاهری: در عملیات والفجر 8 رزمندگان اسلام از تجربیات عملیات‌های قبل استفاده کردند و عبور سریع از اروندرود بسیار حائز اهمیت بود و طرح های مختلفی ارائه شد از جمله اینکه در همان موقع انجام عملیات، پل‌های دیگری زده شد، اما ولی جوابگوی عبور تجهیزات سنگین نبود.
پس از آن تصمیم به احداث پل بعثت گرفته شد و برای احداث آن، لوله های 56 اینچ از جاهای مختلف از جمله لوله سازی اهواز و اصفهان تهیه شد که بارگیری و تخلیه آنها در کنار نهر حاج محمد اروندکنار با اداره ترابری بندر امام خمینی(ره) بود.
مکان پل بعثت، نزدیک به شهر فاو، بین دو نهر قابل قایقرانی حاج محمد و عرفی بود و عرض اروند در این قسمت 900 متر و حداکثر عمق آن 12 متر تشخیص داده شد و لوله‌ها و پل‌های خیبری را به آنجا منتقل کردیم.
پل بعثت اگر وجود نداشت 21 شب پاتک‌های عراق صدمه زیادی به رزمندگان اسلام می‌زد و با توجه به عملیات والفجر 8 بسیار حائز اهمیت بود.
نقش بندر امام خمینی (ره) در انتقال سریع لوله‌ها به مکان عملیات وصف نشدنی است و اسکله‌ای هم توسط نیروهای زحمتکش بندر امام خمینی(ره) در اروندکنار ساخته شد که اکنون نیز مورد استفاده است.
تسنیم: در مورد ماجرای ناخدا چاسب عطویان و جابه‌جایی دوبه‌های حمل تجهیزات نظامی ( شناورهای بزرگ حمل و نقل کالا در آب‌راهها ) توضیح می‌فرمایید؟
حاج محمد طاهری: پس از عملیات فاو، سردار دهقان که اکنون رییس بنیاد مستضعفان است، درخواست جابه‌جایی دوبه‌های شناور را داشت و حتی به ما هم هشدار داد. (با خنده)
مرحوم عبدالسیدی به او گفت مرد حسابی مگر ما نیروهای تو هستیم و نزدیک بود با هم گلاویز شوند که مانع شدم. (باخنده)
من با مرحوم ناخدا چاسب عطویان صحبت کردم که دوبه‌ها را جابه‌جا کند و او قول داد دوبه‌ها را روز بعد و ساعت 8 صبح تحویل سپاه بدهد.
ما از طریق خشکی به اروندکنار رفتیم و یادم هست 2000 متر به ساحل ، مرحوم ناخدا چاسب دست بلند کرد و با خوشحالی علامت داد که به قولش عمل کرده است و برای ما هم بسیار تعجب آور بود که چگونه در کمترین زمان با وجود عبور از روبه‌روی جزایر البکرو، الامیه و خطرهای فراوان که شاید بتوان گفت حجم دوبه‌ها بهترین هدف برای عراقی‌ها بود، اما به لطف خدا و شجاعت و درایت ناخدا چاسب و عباس عطویان با استفاده از بولت تعیین عمق آب و انتخاب کوتاه‌ترین مسیر این کار را به سرانجام رساند و اگر دوبه‌ها نمی‌رسید معلوم نبود سرنوشت جنگ و فاو چه می‌شد.
البته سردار دهقان بعد از آن آمد و دلجویی کرد و مرحوم عبدالسیدی(باخنده) به او گفت پدرآمرزیده ما آمده‌ایم کمک کنیم و هیچ چشم‌داشتی هم نداریم و مطمئن باشید هشدارهای شما هم تاثیری روی ما نداشت.
تسنیم: بندر امام خمینی (ره) در عملیات خیبر چه نقش و تاثیری داشت؟
حاج محمد طاهری: یادم هست از تهران نامه آمد که از پادگان شهید حبیب الهی ورودی اهواز پل‌های متحرک خیبری را باید از واگن‌ها تخلیه و برای رفتن به محورهای عملیاتی خیبر، جفتگیری و بارگیری کنید.
معاون وقت وزیر راه؛ آقای ذاکری در جلسه محرمانه تهران با رده‌های بالای سپاه قول داده بود که کار سه ماه را در 20 روز تحویل بدهد و آنها باور نمی‌کردند چنین معجزه‌ای اتفاق بیفتد و برخی‌شان هم خیال کرده بودند شوخی می‌کند.(باخنده)
پل‌های معلق خیبری هر کدام 500 کیلو هستند و باید از قطاری که از طریق خط آهن موجود در پادگان شهید حبیب الهی می‌آمد، تخلیه می‌شدند و به جفیر که محل عملیات خیبر بود، منتقل می‌شدند. فراموش نمی‌کنم وقتی رفتیم مرحوم حاج رحیم ابراهیمی به بنده گفت چند روز برای این کار نیاز است و گفتم ظرف سه هفته همه را تخلیه و جفتگیری می‌کنیم و در جفیر تحویل می‌دهیم.
در آن پادگان به دلیل آنکه به تخلیه و بارگیری آشنا نبودند، می‌خواستند با استفاده از جرثقیل‌های 30 تن این پل‌های 500 تنی را تخلیه کنند که بسیار زمان‌بر بود زیرا هر بار چرخش قرقره جرثقیل مدت زمان زیادی می‌برد. پس از آنکه کار را تحویل گرفتیم با استفاده از لیفتراک‌های کوچک و بزرگ همه پل‌های معلق را به سرعت و کمتر از دو هفته و دقیق‌تر بگویم فقط ظرف 12 روز تخلیه و بارگیری کردیم و در منطقه جفیر تحویل دادیم که در نوع خود بسیار بی‌نظیر بود.
تسنیم:️ تراورس‌های خرد شده از کجا آمد و چگونه در عملیات مریوان استفاده شد؟
حاج محمد طاهری: یادم هست یکی از نزدیکان به همراه جمعی از سپاه بدر عراق پیش بنده آمدند و به شوخی به او گفتم برای من از عراقی‌ها لشکرکشی کرده‌ای؟ (باخنده)
ماجرا از آن قرار است که به بنده گفتند برای عملیات در مریوان و استحکام سنگرها احتیاج به پایه‌های چوبی دارند که از قضا یک کشتی تراورس چوبی به طوفان خورده بود و همه این تراورس‌ها خرد و به پایه‌های چوبی کوچک تبدیل شده بودند و آنها را در محوطه خاکی دپو کرده بودیم.
من به او گفتم هشت تریلی بیاور و همه اینها را ببر که این تراورس‌های خرد شده در عملیات مریوان برای ساختن سنگرها استفاده شد و اتفاقا عملیات موفقیت آمیزی بود.
تسنیم: ️ اشاره ای به ناخدا جاسب عطویان کردید، نقش پایلوت‌ها یا همان راهنماهای کشتی‌ها در جنگ را می‌توانید توضیح دهید؟
حاج محمد طاهری: کشتی‌هایی که در زمان دفاع مقدس می‌آمدند بیشتر آنها فرسوده بودند به این دلیل که اگر مورد اصابت موشک قرار گرفتند خسارت مالی کمتری متوجه کشور شود و عمدتا هم پس از اینکه مورد حمله قرار می گرفتند، جرثقیل‌های آنها از کار می‌افتاد و برای تخلیه بارها دچار مشکل می‌شدند و یادم هست استاد عبدالامیر گزاز با ژنراتورهای مخصوص جرثقیل‌های کشتی ها را راه می‌اندخت.
کشتی‌ها به صورت کاروانی 20 تا 25 عددی می‌آمدند و ستون پنجم به رژیم بعثی عراق اطلاع می‌داد کدام کشتی‌ها مثلا برنج یا گندم است و همان‌ها مورد اصابت هواپیماها و موشک کرم ابریشم قرار می‌گرفتند. نباید از شجاعت و زحمات راهنماهای کشتی‌ها در آن زمان که مرحوم حاج عبدالزهرا نصاری، چاسب عطویان، حبیب آقاجری، ناصر اکرامی، امیر نعمتی و دیگر عزیزان چشم‌پوشی کرد، زیرا خیلی تلاش کردند کشتی‌ها در زیر بمباران و حملات دشمن بعثی به اسکله‌ها برسند و برخی اوقات در فاصله دورتر از اسکله‌ها تخلیه انجام می‌شد. ( کشتی‌های با تناژ پایین و کالای متفرقه)
حاج ناصر اکرامی دوبار بعد از اصابت موشک به درون دریا پرتاب شد و آسیب جدی دید که این آسیب و ترکش‌ها تا همین الان همراه اوست.
تسنیم: وضعیت ترمینال‌های تخلیه بار در بندر امام خمینی(ره) در زمان جنگ چگونه بود؟
حاج محمد طاهری: کانتینرها معمولا به کشتی شهید رجایی می‌رفتند ولی در آنجا هم بعضی از آنها تخلیه می‌شدند و فراموش نمی‌کنم قبل از آنکه رییس اداره ترابری شوم، ناظر کامشیپ بودم و حاضر نشدم کانتینرهای علی امینی؛ وزیر دربار شاه را آزاد کنم با وجود آنکه برخی از افراد، مبلغ قابل توجهی هم به بنده پیشنهاد دادند.
یادم هست بمب‌های یک تنی که در بندر فرود می‌آمد، کانتینرهای 40 فوت را مثل پر گنجشک جابه‌جا می‌کرد و همین حفره‌هایی که در جنگ غزه اکنون می‌بینید را در محوطه‌ها و ترمینال‌های بندر امام خمینی(ره) ایجاد می‌کرد. با وجود بمباران و حملات عراقی ها در طول جنگ ماهانه بین 6 الی 8 کشتی تخلیه و بارگیری می‌شد که میزان قابل توجهی بود و ترمینال‌های ما همه فعال بودند.
یادم هست در یک مقطع 13 کشتی در اسکله‌ها پهلو گرفت و برای تسریع در تخلیه آنها، شرکت‌های گلف اجنسی و استارلاین را به کار گرفتم و همین باعث شد نیروهایی که خانه نشین شده بودند مجدد به کارگیری شوند.
تسنیم: ️بندر امام خمینی(ره) آیا پس از قطعنامه بلافاصله فعال و وارد عملیات تخلیه و بارگیری شد؟
حاج محمد طاهری: در سالهای پایانی جنگ یک روز آقای محبوبی من را صدا زد و گفت آقای طاهری علاوه بر جنگ باید آماده باشیم که بلافاصله پس از جنگ نیز به مردم و کشور خدمت‌رسانی کنیم و همین هم شد و کارهایی که برای آماده نگه داشتن تجهیزات و اسکله‌ها انجام دادیم باعث شد پس از جنگ کارهای تخلیه کشتی‌ها همچنان با همان سرعت انجام شود.
بعد از قطعنامه مرحوم آقای چعبی در بندر بود و یادم هست کشتی 30 هزار تنی رول آهن که خودش زیر 10 تن وزن داشت، در 25 ساعت تخلیه شد.
ابتدا نماینده کره جنوبی باور نمی‌کرد کارگران گنگ که همه بر و بچه‌های 700 دستگاه بودند بتوانند با این سرعت کار را انجام بدهند، اما در همان ساعت‌های آغاز تخلیه دست‌هایش را بالا برد و گفت من قبول می‌کنم که توانایی شما فوق العاده است. (باخنده) محوطه روبه‌روی مسجد بندر را برای تخلیه این کشتی در نظر گرفتم و آقای چعبی تعدادی تریلی آورد و پس از تخلیه این کشتی، نماینده کره‌ای پس از بازگشت به کشورش و با گزارشاتی که ارائه کرد، کرایه حمل به بنادر جنوب کشور به ازای هر تن یک دلار تخفیف داده شد که مبلغ قابل توجهی در آن زمان محسوب می شد و همین امر سبب شد سیل کشتی‌ها به سمت بندرامام خمینی(ره) گسیل شود.
تسنیم: لطفا در مورد کمک‌هایی که به راه‌اندازی اسکله‌های بندرعباس شد هم توضیح بفرمایید؟
حاج محمد طاهری: اواخر سال 1364 و ابتدای سال 1365 چند اسکله در بندر شهید رجایی و بندر عباس راه‌اندازی شد و یک دفعه آقای مدد و معصومی به بندر امام آمدند و گفتند 110کشتی آنجا منتظر تخلیه بار هستند و روزانه 8 الی 10 دلار دموراژ (خسارت تاخیر کشتی در بندر) می‌خورند.
با همراهی عزیزان و در یک کار جهادی، تعدادی جرثقیل سبک و سنگین، تراکتور، لیفتراک و ...به همراه 110 نفر از نیروها را به بندرعباس اعزام کردم و همانجا یک ترمینال دیگر راه‌اندازی کردیم و توانستیم کمتر از 4 ماه همه کشتی ها را تخلیه کنیم.
آقای معصومی باور نمی‌کرد که آمار کشتی‌های تخلیه شده توسط ترمینالی که در اختیار نیروها و تجهیزات بندر امام خمینی(ره) است بیشتر از تمام ترمینال‌های بندرعباس و شهید رجایی باشد، اما پس از آنکه مرحوم محمدپور آمارها را جمع‌بندی و ارائه داد، ما را تحسین کرد.
تسنیم: ظاهرا شهید لاجوردی هم از بندرامام خمینی(ره) بازدیدی داشتند، شهید آنجا به شما چه گفت؟
حاج محمد طاهری: ایشان برای بازدید و سرکشی به جبهه‌های جنوب و وضعیت پشتیبانی جبهه‌ها آمده بود و پس از آنکه گزارشی از میزان همکاری بندرامام خمینی (ره) به جبهه ها ارائه کردم، پیشانی من را بوسید و از من و همکاران تشکر کرد. ایشان خیلی انسان متواضعی بود ولی بسیار با دقت به گزارش‌ها گوش داد و قول داد خبر این عملکرد فوق‌العاده را به حضرت امام (ره) برساند تا ایشان در جریان این رشادت‌ها و ایثارها قرار بگیرند.
انتهای پیام/
