بازدارندگی رسانه‌ای
بازتاب قدرت موشکی ایران و نحوه بازنمایی آن در رسانه‌های جهانی به‌ویژه در رسانه‌های مخالف و معاند، نشان‌دهنده این است که ایران توانسته است تصویر خود را در عرصه بین‌المللی به‌عنوان یک قدرت نظامی مهم تثبیت کند.
به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، عملیات‌های موشکی ایران علیه رژیم اشغالگر قدس تحت عنوان «وعده صادق» و «وعده صادق 2» رویدادهای بی‌سابقه‌ای بودند که نه‌تنها در سطح منطقه‌ای، بلکه در عرصه بین‌المللی نیز بازتاب گسترده‌ای داشتند. این عملیات‌ها که با هدف بازدارندگی و نشان دادن قدرت دفاعی ایران انجام شدند، واکنش‌های متعددی را از سوی رسانه‌های داخلی و خارجی به دنبال داشتند. در ادامه به نحوه پوشش و تحلیل رسانه‌ای این عملیات به‌ویژه بازتاب جهانی موشک‌های ایرانی در سطح رسانه‌های داخلی و بین‌المللی خواهیم پرداخت.
صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان رسانه اصلی و ملی کشور که محل رجوع بخش عمده‌ای از مردم ایران و حتی مردم سراسر جهان است، در پوشش عملیات‌های نظامی و سیاسی حساس، همواره نقش برجسته‌ای داشته است. در عملیات «وعده صادق»، این رسانه تلاش کرد با استفاده از تصاویر زنده و تحلیل‌های میدانی، افکار عمومی داخلی را مدیریت کرده و حس امنیت ملی را تقویت کند.
پخش مستقیم شلیک موشک‌ها از سکوهای پرتاب و نشان دادن لحظات حساس عملیات، قدرت نظامی ایران را به تصویر کشید. همچنین کارشناسان نظامی که در برنامه‌های مختلف دعوت شدند، تحلیل‌های جامع و دفاعی از عملکرد نیروهای مسلح ارائه دادند.
درحالی‌که در پوشش عملیات «وعده صادق 1» برخی نقاط ضعف در عملکرد رسانه ملی مشهود بود، این نقاط در عملیات اخیر تا حد زیادی ترمیم شدند. یکی از این ضعف‌ها، عدم استفاده از زبان‌های بین‌المللی برای مخابره پیام عملیات وعده صادق به سرتاسر جهان بود. بسیاری از مخاطبان جهانی که به تماشای این رویدادها می‌پرداختند، نیاز به توضیحات و تحلیل‌های تخصصی به زبان انگلیسی یا عربی داشتند که این موضوع در پوشش اولیه عملیات «وعده صادق 1» کمتر مورد توجه قرار گرفته بود.
اما در نحوه پوشش عملیات «وعده صادق 2» صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران از تجربیات قبلی خود بهره برد و با استفاده از فناوری‌های نوین و همچنین گزارش‌های خبری دقیق و حرفه‌ای، توانست قدرت موشکی ایران را با بهره‌گیری از تمهیدات بصری و با تحلیل‌های متناسبی که با درک مخاطبان اقصی نقاط جهان سازگار بودند، پوشش مؤثرتری ارائه بدهد. البته در این میان شبکه خبر بسیار حرفه ای تر از شبکه 3 عمل کرد. استفاده از تحلیل‌های استراتژیک و امنیتی دقیق‌تر و نمایش تصاویر ماهواره‌ای از محل اصابت موشک‌ها، باعث شد پوشش رسانه‌ای این عملیات کامل‌تر و جامع‌تر از دفعه قبل باشد. همچنین تلاش‌های بیشتری برای جلب توجه افکار عمومی بین‌المللی انجام شد.
رسانه‌های خبری ایرانی از جمله خبرگزاری‌های مهم داخل کشور که مرجع پیگیری اخبار مکتوب در ایران محسوب می‌شوند، نقش مهمی در پوشش وقایع مربوط به «عملیات وعده صادق2» ایفا کردند. این رسانه‌ها نه‌تنها به انتشار اخبار سریع و به‌روز از منابع رسمی مانند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پرداختند، بلکه تحلیل‌های عمیق‌تری از اهداف و پیام‌های این عملیات به مخاطبان عرضه کردند.
از مهم‌ترین نقاط قوت این رسانه‌ها در پوشش عملیات اخیر، می‌توان به پوشش جامع و سریع اخبار اشاره کرد. خبرگزاری‌های ایرانی توانستند در کمترین زمان ممکن، اخبار مربوط به اصابت موشک‌ها و نتایج آن را منتشر کنند و حتی ویدئوها و عکس‌هایی از این حماسه ملی را به اشتراک بگذراند. بااین‌حال برخی از این رسانه‌ها در پوشش خبری بین‌المللی این عملیات ضعف‌هایی داشتند؛ به‌ویژه در ترجمه و مخابره اخبار به زبان‌های خارجی که می‌توانست اثرگذاری بیشتری بر مخاطبان جهانی داشته باشد و همچنین در زمینه انعکاس این اخبار در رسانه‌های مختلف خارجی. یکی دیگر از ضعف‌های پرداختن به عملیات «وعده صادق 2» به حوزه شبکه‌های اجتماعی و بالاخص توئیتر فارسی مربوط می‌شد که تفاوت قابل‌توجهی با فضای رسانه‌های رسمی داشت. به نظر می‌رسد که لازم است رسانه‌های ایرانی در وقایعی نظیر عملیات «وعده صادق 2» پوشش اخبار در فضای مجازی و شبکه ایکس یا توئیتر سابق را جدی‌تر پیگیری کنند تا فضای تایم‌لاین به دست عناصر معاند نیفتند.
روزنامه‌های بزرگ و پرمخاطب کشور نیز بی‌درنگ به پوشش اخبار مربوط به این عملیات پرداختند و تقریبا صفحه نخست و تیتر اول همه روزنامه‌های کشور در صبح روز پس از این عملیات به واقعه مذکور اختصاص یافته بود. علاوه بر این، تحلیل‌های متعددی از جنبه‌های سیاسی و نظامی عملیات «وعده صادق 2» نیز در روزنامه‌های سراسر کشور آمده بود که اغلب به صورت یادداشت‌هایی که به قلم تحلیلگران برجسته کشور، اساتید دانشگاه و نخبگان عرصه‌های مختلف به رشته تحریر درآمده بودند، به بازنمایی مؤثر این عملیات یاری رساندند.
این جراید توانستند با استفاده از تحلیل‌های کارشناسان امنیتی و نگارش و انتشار مقالات تخصصی، به عمق بیشتری از ماجرای عملیات «وعده صادق 2» ورود کنند.
بااین‌حال همچنان نبود تحلیل‌های بین‌المللی و تمرکز بیشتر بر جنبه‌های داخلی از نقاط ضعف جراید بود که می‌توانستند با تحلیل‌های فرامرزی، اثرگذاری بیشتری بر جای بگذارند. انتشار یادداشت‌های تحلیلی در رسانه‌های بین‌المللی معتبر توسط چهره‌های برجسته سیاست خارجی ایران و بالاخص نخبگان وزارت امور خارجه می‌توانست برد رسانه‌ای عملیات «وعده صادق 2» را بیشتر کند.»
از سوی دیگر، رسانه‌های فارسی‌زبان معاند در پوشش این عملیات استراتژی مشخصی را دنبال کردند که بیشتر در جهت تضعیف موضع جمهوری اسلامی ایران و کمرنگ کردن موفقیت‌های این عملیات بود که تصاویر اصابت موشک ها علیه این رویکرد عمل کرد.
رسانه‌های معاند اغلب از منابع غیررسمی و نامعتبر برای پوشش اخبار مربوط به عملیات «وعده صادق 2» استفاده کردند و مهم‌ترین چیزی که در عملکرد ایشان به چشم می‌خورد، سردرگمی و تلاش برای ایجاد یک پروپاگاندای رسانه‌ای گسترده بود که اثربخش واقع نشد. این رسانه‌ها در تلاش بودند تا نتایج عملیات را زیر سوال ببرند و به جای تأیید موفقیت موشک‌های ایرانی، بر ناتوانی و ضعف‌های احتمالی تأکید کنند. برای مثال، در بخش‌هایی از پوشش‌های اولیه این رسانه‌ها، ادعاهایی مبنی بر عدم اصابت دقیق موشک‌ها و حتی انتشار گزارش‌هایی متناقض مبنی بر اصابت موشک‌ها به اهدافی اشتباه یا به بار نیامدن هیچ‌گونه خسارتی در نتیجه این عملیات مطرح شد که بعدها با انتشار گسترده واقعیت امر و بسته شدن باب کار رسانه‌ای جهت‌گیرانه، خود این رسانه‌ها نیز مجبور به تصحیح اخبار نادرست شدند.
رسانه‌های معاند به مرور زمان، با توجه به فشارهای سیاسی و اطلاعاتی که از طرف سایر رسانه‌ها و افکار عمومی بر ایشان وارد شد، چاره‌ای جز این ندیدند که مواضع خود را تغییر دهند و تا حدی به سمت پوشش واقعیت گرایش پیدا کنند. آن‌ها در ابتدای امر، ادعاهایی مبنی بر شکست عملیات و نرسیدن موشک‌ها به اهداف اعلام کردند؛ اما پس از تأییدهای مستقل بین‌المللی از اصابت موشک‌ها به اهداف مشخص شده، روایت‌های خود را تغییر داده و سعی کردند دلایل دیگری مانند عدم تخریب کافی را مطرح کنند که طبعا افکار عمومی از پذیرش این مدعیات امتناع ورزیدند.
اما عجیب‌ترین وضعیت رسانه‌ای در روزهای اخیر متعلق به رسانه‌های اسرائیلی بود که در اوج استیصال به سر می‌بردند. این رسانه‌ها هرچه در توان داشتند را به منظور کمرنگ کردن موفقیت عملیات «وعده صادق 2» به کار بستند و در ابتدا تلاش خود را بر این قرار دادند که عملیات مذکور را کم‌اهمیت جلوه دهند. در گزارش‌های اولیه این رسانه‌ها، برخی از آن‌ها ادعا کردند که موشک‌های ایرانی به مقصد نرسیده‌اند و سپس مجبور شدند به این سمت و سو بروند که ادعا کنند اصابت‌های صورت‌گرفته تنها به مناطق غیرمهم بوده و خسارت خاصی را به بار نیاورده است؛ اما پس از انتشار تصاویر ماهواره‌ای و اطلاعات رسمی از سوی منابع بین‌المللی، این رسانه‌ها نیز مجبور به اعتراف به دقت و موفقیت عملیات شدند.
رسانه‌های غربی نیز در ابتدا با تحلیل‌های مبهم و با تأکید بر عدم شفافیت منابع ایرانی، تلاش کردند تا عملیات را به شکلی مبهم و غیرقطعی پوشش دهند. بااین‌حال پس از مدتی و انتشار گزارش‌های مستقل، این رسانه‌ها نیز مجبور به تغییر لحن و اذعان به موفقیت ایران در این عملیات شدند.
بازتاب موشک‌های ایرانی به‌ویژه پس از عملیات «وعده صادق 2» در رسانه‌های جهانی تغییراتی اساسی در تصویر ایران ایجاد کرد. رسانه‌های بین‌المللی به‌ویژه پس از اثبات دقت و قدرت موشک‌های ایران، شروع به تحلیل‌های عمیق‌تری از توانایی نظامی ایران کردند و شبکه‌های بین‌المللی تحلیل‌های دقیقی از تأثیرات استراتژیک این عملیات ارائه دادند. آن‌ها به این نتیجه رسیدند که ایران نه‌تنها به توانایی موشکی خود برای دفاع از مرزهای خود، بلکه برای ایجاد بازدارندگی در برابر تهدیدات بین‌المللی نیز دست یافته است. این تحلیل‌ها به بازتاب گسترده‌تر قدرت دفاعی ایران در جهان منجر شد.
بیانیه‌های منتشر شده از سوی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، رهبر انقلاب و ستاد کل نیروهای مسلح نقش کلیدی در تثبیت افکار عمومی و تأیید موفقیت عملیات داشتند. این بیانیه‌ها که به‌طور گسترده در رسانه‌های داخلی و خارجی بازنشر شدند، تأثیر زیادی بر شکل‌گیری روایت‌های رسمی از این عملیات داشتند و به مخابره پیام قاطع ایران به دشمنان کمک کردند.
افکار عمومی داخلی به دلیل پوشش گسترده و مستمر رسانه‌های داخلی به سرعت واکنش نشان داد و حمایت گسترده‌ای از این عملیات و عملکرد نیروهای مسلح داشت. در سطح جهانی، مردم کشورهای مختلف به‌ویژه در خاورمیانه، به قدرت نظامی ایران اذعان کردند. همچنین در رسانه‌های اجتماعی، کاربران با تحلیل‌های مختلفی به این عملیات واکنش نشان دادند و بحث‌های گسترده‌ای پیرامون آن شکل گرفت.
عملیات «وعده صادق 2» نه‌تنها یک پیروزی نظامی برای ایران بود، بلکه به یک موفقیت رسانه‌ای در سطح جهانی نیز تبدیل شد. بازتاب قدرت موشکی ایران و نحوه بازنمایی آن در رسانه‌های جهانی به‌ویژه در رسانه‌های مخالف و معاند، نشان‌دهنده این است که ایران توانسته است تصویر خود را در عرصه بین‌المللی به‌عنوان یک قدرت نظامی مهم تثبیت کند. در نهایت، رسانه‌های داخلی و خارجی هر یک با رویکردهای خاص خود تلاش کردند تا این رویداد را از زاویه‌های مختلف بررسی کنند؛ اما بازتاب جهانی این عملیات، نقش ایران را به‌عنوان یک قدرت بزرگ منطقه‌ای و جهانی تقویت کرد.
منبع: صبح نو
انتهای پیام/