پایش شدت "آلودگی هوای تهران" با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای
عضو هیئت علمی پژوهشگاه هوافضا گفت: در پژوهشگاه هوافضا سامانه تحت وب پایش ماهواره‌ای هوای شهر تهران را طراحی کردیم که شما در این سامانه می‌توانید میزان آلاینده‌های هوای پایتخت را به شکلی دقیق مشاهده کنید.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم ، نادیا عباس‌زاده تهرانی؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه هوافضا در رابطه با پایش تغییر اقلیم در وبیناری که به مناسبت هفته فضا و تغییر اقلیم برگزار شده بود، اظهار کرد: نام‌گذاری این هفته به نام فضا و تغییراقلیم به ما یادآوری می‌کند که موضوع تغییر اقلیم تا چه اندازه مهم و چقدر در دنیا تاثیرگذار است. همچنین به ما گوشزد می‌کند که علوم فضایی و ماهواره‌ها چقدر می‌توانند به پایش و شناخت تغییرات اقلیمی کمک کنند.
وی بیان کرد: کره زمین در عین اینکه از طریق تبادل ماده یک سیستم بسته است اما از طریق تبادل انرژی یک سیستم باز محسوب می‌شود و برای اینکه تعادل خود را حفظ کند، نیاز دارد که اشعه خورشید را به صورت امواج الکترومغناطیسی با موج کوتاه‌تر جذب کرده و از انرژی آن استفاده کند. کره زمین انرژی امواج الکترومغناطیسی را جذب کرده و در متابولیسم خود شرکت می‌دهد اما اتفاقی که در "اثر گلخانه‌ای" می‌افتد، باعث باقی ماندن گرمای بیش از حد در زمین می‌شود.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه هوافضا توضیح داد: اتفاقی که در اثر گلخانه‌ای می‌افتد این است که مانند یک شیشه مانع عبور امواج حرارتی می‌شود و این امواج حرارتی که بخش عظیمی هم دارند مجدد به کره زمین باز می‌گردد. نقش این شیشه را گازهای گلخانه‌ای مانند دی اکسیدکربن، متان، N2O ایفا می‌کنند که مانند یک سد باعث می‌شوند انرژی حرارتی داخل اتمسفر بماند و به لایه‌های بالاتر نفوذ نکند.
عباس‌زاده تهرانی با بیان اینکه نباید مفاهیم را به اشتباه بیان کنیم، گفت: تغییر اقلیم نتیجه گرمایش جهانی، گرمایش جهانی نتیجه اثر گلخانه‌ای و اثر گلخانه‌ای هم در اثر ازدیاد بیش از حد گازهای گلخانه ایجاد می‌شود.
وی با اشاره به اینکه چیزی که برای ما اهمیت دارد این است که تغییر اقلیم جهانی اتفاق نیفتد، بیان کرد: اثر گلخانه حاصل عملکرد طبیعی کره زمین است اما فعالیت انسان باعث شده میزان گرمایی که به کره زمین برمی‌گردد بیش از حد ممکن باشد و در واقع سیستم کره زمین که سال‌ها با آن آمیخته شده بیش از تحمل خود بار اضافی حمل کند والا اثر گلخانه‌ای به طور طبیعی در کره زمین کار خود را به درستی انجام می‌دهد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه هوافضا، سهم CO2 را در مقدار گازهای گلخانه‌ای جو، 76 درصد اعلام کرده و گفت: بخش قابل توجهی از CO2 از سوختن ناقص نفت و گاز حاصل می‌شود که سال 2024 میزان مصرف این مواد همچنان افزایشی بوده و متاسفانه انرژی تجدیدپذیر و انرژی هسته‌ای افزایش آنچنانی نداشته و کمکی به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و برآورده کردن نیازهای انرژی جهان نمی‌کنند. بیشترین انتشار گازهای گلخانه‌ای توسط نیروگاه‌ها و توسعه صنایع و فرایندهای صنعتی ایجاد می‌شود. همچنین بحث حمل و نقل و محصولات کشاورزی و محصولات ثانویه آن نیز در تولید CO2 نقش پررنگی دارند.
عباس‌زاده تهرانی گفت: علت افزایش دمای کره زمین همین گازهای گلخانه‌ای هستند که در لایه‌های بالاتر تروپوسفر قرار دارند. این گازها یک سد یا مانعی بین دو لایه ترپوسفر و استراتوسفر هستند که اجازه ورود دما به لایه‌های بالاتر را نمی‌دهند.
وی ادامه داد: UNEP(اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت) هشدار می‌دهد که جهان در یک شرایط اضطراری اقلیمی است و اگر گازهای گلخانه‌ای کاهش پیدا نکند، میانگین افزایش دمای جهانی به بیش از 2.9 درجه سانتی‌گراد می‌رسد. ما در مطالعات می‌گوییم اگر این دما به بیش از یک و نیم درجه افزایش پیدا کند، مخاطرات محیطی را خواهیم داشت. حال تصور کنید اگر افرایش 2.9 درجه سانتی‌گراد را تجربه کنیم چه خطراتی را به همراه دارد. دماهای بالاتر باعث می‌شود که ما خشکسالی‌های شدیدتر، مصرف ماده و انرژی بیشتر، نابودی گیاهان و جانوران و کاهش تنوع زیستی، کاهش کمیت و کیفیت محصولات کشاورزی و بالا آمدن آب اقیانوس‌ها را داشته باشیم.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه هوافضا افزود: اینها همه باعث افزایش خطرات سلامتی افراد و همچنین فقر و آوارگی و مهاجرت‌های اقلیمی می‌شود.
عباس‌زاده تهرانی بیان کرد: ماهواره‌ها در طول سال‌ها گسترش پیدا کرده و تعداد آنها زیاد شده و برنامه این است که از سال 2030 به بعد، به سمت ماهواره‌هایی که تغییرات اقلیمی و تغییرات آب و هوایی را به صورت مستقیم پایش کنند، برویم. یک سری از این ماهواره‌ها به دلیل اهمیت co2 و متان به طور مشخص برای اندازه‌گیری آنها به کار می‌رود. به عنوان مثال ماهواره های OCO2 ناسا و سنتینل 5 اتحادیه اروپا اطلاعات خوب و رایگانی را به ما می‌دهند و انواع گازهای آلاینده را به وسیله آنها می‌توانیم، پایش کنیم. ماهواره GO SAT هم اطلاعات بسیار دقیقی را نمایش می‌دهد.
وی افزود: ماهواره برای پایش شاخص‌های کلیدی تغییر اقلیم، اتمسفر سطح زمین، ترکیبات جو بالا و جو پایین، اقیانوس‌ها، سطح آب، پهنه‌های خشکی، دمای هوا، سرعت و جهت باد، بخار آب، فشار، بارش، تابش سطح و... را اندازه‌گیری می‌کنند. همچنین برای رصد کربن، یک سامانه وجود دارد که میزان انتشار میزان متان و CO2 را در سطح جهانی و در کشورهای مختلف نمایش می‌دهد. دو سال پیش بود که سامانه ناسا نشان داد که از آرادکوه مقادیر بسیار بالای متان انتشار پیدا می‌کند. همان زمان ارگان مربوطه درخصوص حقیقت این گزارش با ما تماس گرفت و با بررسی‌هایی که ما انجام دادیم به آنها گفتیم که گزارش ناسا درست است و میزان زیادی متان از اینجا منتشر می‌شود.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه هوافضا درخصوص اقدامات پژوهشگاه در این زمینه توضیح داد: نمودار تغییرات دما و میانگین بارش از طریق تصاویر هوایی برای ما فراهم است و می‌توانیم این اطلاعات را به تفکیک استان‌ها به دست آوریم. همچنین یک سری نقشه‌های آلودگی هوا هم و پراکنش ریزگردها در شهرهای مختلف کشور تهیه شده است که همه اینها می‌تواند تغییرات آب و هوایی و تغییرات اقلیمی را برای ما پایش کند.
عباس‌زاده تهرانی افزود: در پژوهشگاه هوافضا سامانه تحت وب پایش ماهواره‌ای هوای شهر تهران را طراحی کردیم که شما در این سامانه هرجای تهران را که کلیک کنید، می‌توانید میزان آلاینده‌های هوای پایتخت را به شکلی دقیق مشاهده کنید. این سامانه یک نمونه آزمایشی است اما می‌تواند به یک نمونه واقعی که تحت اختیار دستگاه زیرک قرار بگیرد، تبدیل شود. به وسیله همین سامانه انتشار متان از آرادکوه طبق گزارش ناسا را از مهر 1401 تا 19 آبان 1401 مورد رصد قرار دادیم و دقیقاً دیدیم که در همان سایت آرادکوه شدت بالایی از گاز متان نسبت به مناطق اطراف مشاهده می‌شود.
وی در پایان گفت: پایش ریسک خشکسالی از طریق طرح کلان طراحی و ایجاد سامانه پشتیبانی تصمیم‌گیری، پایش و مدیریت ریسک خشکسالی نیز در پژوهشگاه تهیه شده است.
انتهای پیام/