معرفت در زیارت زمینه‌ساز حرکت و خودسازی است

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، حضور در مزار ائمه معصومین (علیهم‌السلام) ما را آگاه می‌کند که اگر آن‌ها در قله‌اند، ما هنوز به دامنه هم نرسیده‌ایم. اگر آن‌ها مطهرند، ما هنوز به حداقل مراتب طهارت نیز دست نیافته‌ایم. اگر آن‌ها معصوم‌اند، ما درگیر معصیت هستیم. اگر آن‌ها برگزیده خداوند هستند، ما در دام ابلیس و هوای نفس‌مان گرفتاریم.

خاصیت زیارت این است که زمینه‌ساز تقابل و تقارن، و محاسبه و مقایسه‌ای است. تا زمانی که این سنجش انجام نگیرد، ما به کاستی‌ها و ضعف‌های خود پی نخواهیم برد.

در مقام زیارت، انسان می‌تواند خود ناقص را در برابر انسان کامل ببیند و کوچکی خود را در برابر آن بزرگ احساس کند. پس از آن، خود را مانند بیماری احساس می‌کند که به محضر طبیبی شرفیاب شده است. این‌چنین است که حرکت و خودسازی بزرگی را می‌تواند آغاز کند. زائر خود را در فضایی می‌بیند که جلوه‌های انسانی و مدل‌های خوب انسان‌های کامل در آن حضور دارند، لذا به ساحت آن‌ها درود می‌فرستد و مقامشان را تقدیس می‌کند.

بنابراین احساس می‌کند که زیارت به او حال و شور و شوق می‌دهد و هنگامی که از محضر ائمه (علیهم‌السلام) مرخص می‌شود، یک حالت شوق و شوری را در خود احساس می‌کند؛ گویی که به دیدار آن بزرگواران رفته و شاهد حضور آن عزیزان بوده است. این مشاهده، انگار برای او رخ داده است.

در زیارت‌نامه حضرت معصومه (س) می‌خوانیم که ما معتقدیم سلام و کلام ما را می‌شنوید و پاسخ می‌دهید. در اذن دخول حرم‌های شریفه نیز می‌گوییم: «یسمعون کلامی و یردون سلامی»؛ یعنی شما سلام‌های ما را پاسخ می‌دهید و آن را برمی‌گردانید.

همچنین در بخش دیگری از زیارت حضرت معصومه (س) که از امام رضا (ع) نقل شده، می‌خوانیم: «و ان لا یسلبنا معرفتکم انّه ولی قدیر؛ از خدای ولی و قدیر می‌خواهم که معرفت شما خانواده را از من سلب نکند.» در یکی از عبارات امیرالمؤمنین امام علی (ع) نیز داریم که اساس هر کاری معرفت و شناخت مؤمن است و می‌فرمایند: «ما مِن حَرَکَةٍ إِلاّ وأنتَ مُحتاجٌ فیها إِلى مَعرِفَةٍ؛ هیچ حرکتى نیست جز آن که تو در آن، نیازمند معرفت هستى.» یعنی برای هر نوع حرکت و خودسازی به شناخت نیاز داریم.

بر این اساس، زیارت را ملاقات و رسیدن به فیض، که در واقع به معنی قبولی آن زیارت است تعبیر می‌کنند. مقصود این است که در این نوع ملاقات، لازم نیست ما کسی را به چشم ببینیم. ما با کسی ملاقات می‌کنیم که وجود دارد، صدای ما را می‌شنود و حضور ما را می‌بیند.

به همین دلیل است که سلام و اظهار ادب و احترام به ساحت مقدس حضرت معصومه (س) از هر نقطه دنیا که باشد، به محضر ایشان می‌رسد.

نکته معرفتی دیگر این است که می‌توان به زبان خود و یا با هر زبانی، با حضرت صحبت کرد؛ فارسی، عربی یا هر زبان دیگری. اما ادب حضور و ادب ملاقات اقتضا می‌کند که با مضامین بلند عرفانی که خود امام علی بن موسی الرضا (ع) با آن زبان صحبت کرده‌اند، زیارت‌نامه را بخوانیم و عرض ادب کنیم.

به‌عنوان مثال، در زیارت امین‌الله، باید نام شریف آن امامی را که در محضرش حاضر هستیم، ببریم و خود را در محضر آن بزرگوار احساس کنیم. بسیار زیباست که در محضر معصوم خود را احساس کنیم و از او بخواهیم که دعای ما را اجابت کند. اگر به معانی این دعا و خواسته‌ها نیز توجه کنیم، قطعاً تجربه بهتری خواهیم داشت.

انتهای پیام/