گزارش| زندگی نابینایان؛ چالش‌ها و رنج‌ها / مسئولان بخوانند!
"وقتی به اداره‌ای مراجعه می‌کنم و نمی‌توانم مسیر درست را پیدا کنم، باید از دیگران کمک بگیرم؛ این مسئله باعث می‌شود احساس کنم استقلالم را از دست داده‌ام؛ مسئولان می‌گویند ساختمان‌ها را مناسب‌سازی کرده‌اند، اما واقعیت چیز دیگری است."
به گزارش خبرگزاری تسنیم از ساری، درست در لحظه‌ای که اکثر ما بدون کوچک‌ترین چالش، از خیابان عبور می‌کنیم یا مسیر منزل تا محل کار را طی می‌کنیم، برای نابینایان این تجربه به یک مبارزه روزانه تبدیل می‌شود؛ در استان مازندران، 8777 نابینا و کم‌بینا زندگی می‌کنند که هر یک با موانع و مشکلات متعددی دست و پنجه نرم می‌کنند؛ از دسترسی به خدمات اجتماعی گرفته تا اشتغال و آموزش، چالش‌های این قشر فراتر از آن چیزی است که به چشم می‌آید.
از آرزوهای دست‌نیافتنی تا مبارزات روزمره
برای درک بهتر مشکلاتی که نابینایان و کم‌بینایان در مازندران با آن‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کنند، به سراغ چند تن از آن‌ها رفتیم تا از زبان خودشان بشنویم؛ این افراد با وجود مشکلات فراوان، همچنان امیدوارانه تلاش می‌کنند تا بر موانع موجود فائق آیند، اما دسترسی به حقوق اولیه همچنان چالش‌برانگیز است.
مریم نوری، 35 ساله و نابینای مطلق، با صدایی آرام و سرشار از احساس، از زندگی روزمره‌اش می‌گوید. او که از کودکی به دلیل یک بیماری ارثی نابینا شده است، تحصیلات خود را در رشته حقوق به پایان رسانده و اکنون به‌عنوان مشاور حقوقی فعالیت می‌کند. با این حال، مشکلات او به همین جا ختم نمی‌شود.
او می‌گوید: "قدم زدن در خیابان برای من چیزی بیش از حرکت از نقطه‌ای به نقطه‌ی دیگر است؛ این یک نبرد واقعی است. بیشتر پیاده‌روها ناهموار و پر از موانع هستند؛ گاهی با موتورسیکلت‌هایی که بی‌قاعده در پیاده‌رو پارک شده‌اند برخورد می‌کنم، گاهی هم با جوی‌های باز. بعضی اوقات حتی به دلیل نبود چراغ‌های راهنمایی مجهز به علائم صوتی، عبور از خیابان تبدیل به یک کابوس می‌شود."
مریم در ادامه از احساس نادیده‌گرفته‌شدن صحبت می‌کند و می‌گوید: "وقتی به اداره‌ای مراجعه می‌کنم و نمی‌توانم مسیر درست را پیدا کنم، باید از دیگران کمک بگیرم. این مسئله باعث می‌شود احساس کنم استقلالم را از دست داده‌ام؛ مسئولان می‌گویند ساختمان‌ها را مناسب‌سازی کرده‌اند، اما واقعیت چیز دیگری است."
وی همچنین از مشکلاتش در دسترسی به خدمات شهری مانند استفاده از اتوبوس و مترو سخن می‌گوید و ادامه می‌دهد: "در بسیاری از ایستگاه‌های اتوبوس، هیچ راهنمایی صوتی یا علائم برجسته‌ای وجود ندارد که نشان دهد کدام اتوبوس به کجا می‌رود. همیشه باید از راننده یا مسافران دیگر بپرسم و این مسئله احساس وابستگی من را تشدید می‌کند."
علی قاسمی، 42 ساله، نابینای مادرزاد و دارای مدرک کارشناسی ارشد ادبیات فارسی است. او پس از فارغ‌التحصیلی، به‌دنبال کار بود، اما بارها به دلیل نابینایی‌اش با درهای بسته مواجه شد.
وی با ناراحتی می‌گوید: "همیشه از من می‌پرسیدند که چگونه می‌توانم به‌عنوان یک نابینا کار کنم؟ حتی وقتی که برای شغل‌هایی مانند تدریس یا کارهای اداری درخواست می‌دادم، پاسخ منفی می‌شنیدم. برای من که سال‌ها زحمت کشیدم و درس خواندم، این شرایط ناامیدکننده است."
وی درباره مشاغلی که برای نابینایان در نظر گرفته می‌شود صحبت می‌کند و ادامه می‌دهد: "بسیاری از شغل‌هایی که برای ما پیشنهاد می‌شود، هیچ تناسبی با توانایی‌های ما ندارد؛ مثلا پیشنهاد می‌کنند که در یک بخش پشتیبانی تلفنی کار کنیم، در حالی که من برای تدریس یا فعالیت‌های پژوهشی تخصص دارم. این شرایط باعث می‌شود احساس کنم زحماتم بی‌ارزش بوده است."
علی همچنین از نیاز به حمایت‌های بیشتری برای کارفرمایان صحبت می‌کند و می‌گوید: "بسیاری از کارفرمایان نمی‌دانند که نابینایان چگونه می‌توانند در محیط کار مشارکت کنند؛ اگر آموزش‌های مناسبی برای کارفرمایان فراهم شود، می‌توان فرصت‌های شغلی بیشتری برای ما ایجاد کرد."
زهرا حسینی، 25 ساله و نابینای کم‌بینا، در حال حاضر دانشجوی مقطع کارشناسی رشته روانشناسی است. او در خصوص تجربه دوران مدرسه می‌گوید: "از کودکی با مشکل بینایی دست‌وپنجه نرم می‌کردم. در دوران ابتدایی، به دلیل نداشتن معلم آشنا به خط بریل، مجبور بودم از والدینم برای خواندن کتاب‌ها کمک بگیرم. بعدها در مقاطع بالاتر، مجبور شدم به مدارس عادی بروم و این تجربه‌ای پر از چالش برایم بود."
زهرا با اشاره به محدودیت‌های آموزشی در رشته‌های علمی می‌گوید: "به دلیل مشکلات خواندن و نوشتن، مجبور شدم رشته انسانی را انتخاب کنم. حتی در درس‌هایی مانند ریاضی و فیزیک، هیچ کمک‌ابزار خاصی برای نابینایان وجود ندارد و این باعث می‌شد که از دیگران عقب بیفتم."
او همچنین از برنامه‌های حمایتی جدید برای تهیه فایل‌های صوتی تست‌های کنکور خبر می‌دهد و می‌گوید: "اگرچه برخی از تست‌های کنکور به‌صورت صوتی در دسترس قرار گرفته‌اند، اما هنوز هم منابع کافی برای تمام رشته‌ها وجود ندارد و ما مجبوریم به منابع محدودی که داریم اکتفا کنیم."
این گفتگوها نمایانگر مشکلات گسترده‌ای است که نابینایان مازندران با آن‌ها مواجه هستند؛ از عدم مناسب‌سازی معابر و اماکن عمومی گرفته تا نبود فرصت‌های شغلی متناسب و محدودیت‌های آموزشی. نابینایان و کم‌بینایان این استان همچنان امیدوارند که با تغییر رویکردها و افزایش توجه مسئولین، روزی به استقلال کامل و زندگی شایسته دست یابند. اما برای تحقق این هدف، نیاز به تغییرات اساسی و اقدامات فوری در تمام سطوح اجتماعی احساس می‌شود.
برای بررسی چالش‌ها و اقدامات انجام شده در راستای حمایت از نابینایان و کم‌بینایان مازندران، با تعدادی از مسئولین استان گفتگو کردیم تا از زبان آن‌ها بشنویم که چه اقداماتی در دست انجام است و چه برنامه‌هایی برای آینده دارند؟
"مناسب‌سازی معابر همچنان یک چالش بزرگ است"
سید مهدی مسلمی، مدیرعامل جامعه نابینایان و کم‌بینایان مازندران یکی از مسئولینی است که مدت‌ها برای حقوق نابینایان مبارزه کرده و با مشکلات این قشر از نزدیک آشناست و در خصوص وضعیت مناسب‌سازی معابر و اماکن عمومی گفت: "متاسفانه با وجود تلاش‌های انجام شده، هنوز بخش بزرگی از معابر شهری برای نابینایان مناسب‌سازی نشده‌اند؛ بسیاری از پیاده‌روها با موانع فیزیکی مختلف مانند درختان، موتورسیکلت‌های پارک شده و جوی‌های باز مسدود شده‌اند که حرکت برای نابینایان را بسیار دشوار می‌کند."
او همچنین به وضعیت ساختمان‌های اداری اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: "طبق آمار، تنها 45 تا 50 درصد از ساختمان‌های دستگاه‌های اجرایی استان برای نابینایان مناسب‌سازی شده‌اند. این بدان معناست که هنوز تعداد زیادی از ادارات و سازمان‌ها به استانداردهای لازم دست نیافته‌اند و نابینایان برای انجام امور روزمره خود مجبور به اتکا به دیگران هستند. این مسأله نیازمند نظارت جدی‌تر و برخورد قانونی با متخلفان است."
مسلمی در خصوص اشتغال نابینایان نیز نظرات خود را این‌گونه بیان کرد: "با پیگیری‌های انجام شده، دولت آزمون استخدامی ویژه‌ای را برای معلولین برگزار کرد و از 483 سهمیه استخدامی استان مازندران، 50 نفر به نابینایان و کم‌بینایان اختصاص یافت؛ با این حال، این تعداد برای پاسخگویی به نیازهای جامعه نابینایان کافی نیست و ما باید بتوانیم از ظرفیت‌های آنان در شغل‌هایی که با شرایطشان همخوانی دارد استفاده کنیم."
برخی شهرداری‌ها به وظایف قانونی خود در قبال نابینایان عمل نمی‌کنند
عبدالرضا دادبود سرپرست معاونت امور عمرانی استانداری مازندران نیز توضیحاتی در خصوص قانون حمایت از حقوق معلولین و اقدامات انجام شده ارائه کرد و گفت: "بر اساس قانون مصوب مجلس شورای اسلامی، تمامی سازمان‌ها و نهادهای دولتی موظف به رعایت اصول مناسب‌سازی و ارائه خدمات به افراد دارای معلولیت هستند، لذا برای نظارت بر اجرای این قانون، ستادهای استانی و شهرستانی تشکیل شده‌اند و این ستادها کارشان بررسی نحوه اجرای قوانین و شناسایی نقاط ضعف است.
این مسئول از برخورد با شهرداری‌هایی که وظایف خود را در زمینه مناسب‌سازی معابر و اماکن عمومی به درستی انجام نمی‌دهند خبر داد و اظهار داشت: برخی از شهرداری‌ها همچنان در اجرای قوانین کوتاهی می‌کنند و این کوتاهی‌ها نباید بدون پیامد باشد. طبق قانون، شهرداری‌ها موظف‌اند برای معابر و اماکن عمومی همسطح‌سازی و مناسب‌سازی را انجام دهند، و اگر در این زمینه کوتاهی کنند، با مجازات‌های قانونی روبه‌رو خواهند شد.
دادبود همچنین به طرح‌هایی برای نصب چراغ‌های راهنمایی مجهز به علائم صوتی اشاره کرد و یادآور شد: این طرح‌ها در چند منطقه شهر به صورت آزمایشی اجرا شده‌اند و قصد داریم آن‌ها را به سراسر استان گسترش دهیم. همچنین، در حال برنامه‌ریزی برای ایجاد یک سامانه شکایت مردمی هستیم تا شهروندان بتوانند مشکلات موجود در زمینه مناسب‌سازی را گزارش دهند و پیگیری کنند.
پیشگیری از نابینایی اولویت اول
فریبا بریمانی، مدیرکل بهزیستی مازندران، درباره برنامه‌های پیشگیری از نابینایی در استان توضیح داد و گفت: یکی از برنامه‌هایی که دنبال می‌کنیم معاینات تنبلی چشم کودکان در سنین 3 تا 6 سال است که هر ساله اجرا می‌شود. در سال گذشته، 69 هزار کودک معاینه شدند و 550 مورد بیماری چشم تشخیص داده شد و با پیگیری‌های درمانی توانستیم این کودکان را از مشکلات چشمی جدی‌تر نجات دهیم.
بریمانی همچنین در خصوص حمایت‌های مالی و اعطای وام خوداشتغالی به نابینایان گفت: برای توانمندسازی نابینایان و کمک به آن‌ها در راه‌اندازی کسب‌وکارهای کوچک، وام‌های خوداشتغالی هم در نظر گرفته شد که با شرایط مناسب در اختیار آنان قرار می‌گیرد؛ هدف ما این است که نابینایان بتوانند در کنار خانواده و جامعه نقش مؤثری ایفا کنند و استقلال مالی داشته باشند.
انتهای پیام/
