ای ایران و ماجرای کتک‌خوردن بقال ایرانی از سرباز آمریکایی
سرود ای ایران را روح‌الله خالقی با شعری از حسین گل‌گلاب در اوضاعی ساخت که ایران را قوای روس و انگلیس اشغال کرده بودند و آمریکایی‌ها هم مهمان ناخوانده بودند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، پنج‌شنبه 26 مهر 1403، خانه اندیشمندان علوم انسانی میزبان برگزاری همایشی با عنوان «بررسی تاریخچه سرود ای ایران» بود. این همایش به‌کوشش مؤسسه هَزار آوای تاریخ و با همکاری خانه اندیشمندان علوم انسانی و با حضور صاحب‌نظران و هنرمندان برجسته‌ای از حوزه‌های مختلف علمی و هنری برگزار شد.
ماجرای کتک‌خوردن بقال ایرانی از سرباز آمریکایی
همایش با سخنرانی یسنا خوشفکر، دبیر همایش، آغاز شد. وی در ابتدای سخنان خود به روایت حسین گل‌گلاب، شاعر سرود «ای ایران»، و ماجرای کتک خوردن یک بقال ایرانی از سوی سرباز آمریکایی در زمان اشغال متفقین اشاره کرد. خوشفکر در ادامه بخش‌هایی از کتاب سرگذشت موسیقی نوشته روح‌الله خالقی را قرائت کرد. در این کتاب، خالقی انگیزه ساخت سرود «ای ایران» را این‌گونه شرح داده است: «علت حقیقی این بود که در آن ایام کشور ما را قوای روس و انگلیس اشغال کرده بودند و آمریکایی‌ها هم مهمان ناخوانده شدند و در هیچ مجمعی تظاهرات ملی نمی‌شد، اما آهنگ و شعر این سرود احساسات ملی را برانگیخت و در مقابل خارجی‌ها، که در آن مجلس زیاد بودند، تظاهرات بیشتری از سوی ایرانیان صورت گرفت.»
دبیر همایش همچنین تأکید کرد: بر اساس اسناد تاریخی، انگیزه ساخت سرود «ای ایران» توسط حسین گل‌گلاب و روح‌الله خالقی کاملاً مشخص است و هیچ شکی در این مورد وجود ندارد.
وی افزود: سرود «ای ایران» یک سرود وحدت‌آفرین است که می‌تواند ایرانیان را مانند یک مادر به دور هم جمع کند.
مجید رضاییان پیشکسوت رسانه و استاد دانشگاه ـ او از چهره‌های علمی عرصه رسانه به‌شمار می‌رود
و تأثیر مهمی در تریبت نیروهای متخصص در عرصه رسانه داشته است
اهمیت رسانه در بازتاب تاریخ
سخنران بعدی، مجید رضاییان، پیشکسوت رسانه و استاد دانشگاه، با اشاره به عصر دیجیتال و گسترش اطلاعات، به اهمیت رسانه‌ها در اطلاع‌رسانی دقیق و معتبر پرداخت. وی گفت: «در دنیای امروز که اخبار جعلی و فیک‌نیوزها در فضای رسانه‌ای منتشر می‌شود، اعتبارسنجی اطلاعات از طریق منابع معتبر اهمیت زیادی دارد.»
وی همچنین به‌عنوان مثال فاکس نیوز را نام‌برد و آن را نمونه‌ای از رسانه‌هایی دانست که درگیر جنگ رسانه‌ای و فیک‌نیوز هستند.
رضاییان در ادامه سخنان خود بر لزوم روایت صحیح و مستند از سرود «ای ایران» تأکید و اضافه کرد: «باید با کار رسانه‌ای حرفه‌ای، تاریخچه و پیام این اثر به گوش مخاطبان برسد.»
زهرا حاتمی
بررسی پیامدهای اشغال متفقین
سخنران سوم، دکتر زهرا حاتمی، با بررسی پیامدهای اشغال تهران توسط متفقین، چهار مسئله مهم را ذکر کرد: قحطی، خسارات اقتصادی ناشی از استهلاک راه‌آهن، تهدید تمامیت ارضی و شورش‌های قومی در آذربایجان و کردستان، و تحقیر مردم ایران. وی معتقد بود که سرود «ای ایران» که از دل این رخدادها خلق شده است، امروزه باعث ایجاد اتحاد و همدلی میان ایرانیان شده است.
رضا موسی‌زاده نوازنده و مدرس تار و سه‌تار
نگاه موسیقایی به سرود «ای ایران»
رضا موسوی‌زاده، نوازنده و مدرس تار و سه‌تار، در سخنانی به بررسی جنبه‌های هنری سرود «ای ایران» پرداخت. وی اظهار داشت: روح‌الله خالقی توانسته است با ترکیب هارمونی‌های غربی و رعایت اصول موسیقی ایرانی، سرودی بسازد که نه‌تنها در تاریخ موسیقی ایران جایگاه ویژه‌ای دارد، بلکه از نظر هنری نیز «ایرانیزه» شده است.
موسوی‌زاده افزود: «یکی از دلایل ماندگاری سرود «ای ایران» در همین نگاه موسیقایی است.»
اجرای موسیقی و آواز سنتی
در بخش دیگری از این برنامه امیر عابدی، خواننده، با اجرای آوازی در دستگاه راست‌پنجگاه همراه با شعری از معینی کرمانشاهی، مخاطبان را برای دقایقی مهمان شنیدنِ موسیقی ایرانی کرد، همچنین در ادامه، قطعاتی در مایه اصفهان توسط رضا موسوی‌زاده، نوازنده تار، هاتف شرار، خواننده، و حسین عابدی، نوازنده تنبک، اجرا شد و در نهایت، سرود «ای ایران» به‌عنوان نقطه اوج همایش به اجرا درآمد.
حضور استادان برجسته
در این همایش، استادان شناخته‌شده عبدالمجید ارفعی و هوشنگ طالع نیز حضور داشتند.
عمق فرهنگی و تاریخی «سرود ای ایران» به‌اندازه‌ای وسیع است که هنوز پس از گذشت دهه‌ها، همچنان با مخاطبان خود ارتباط برقرار می‌کند و روحیه همدلی و وحدت را میان ایرانیان تقویت می‌کند.
انتهای پیام/+