بیگله جیلان: در دنیای شتابزده فعلی فیلم خودتان را بسازید+عکس

خبرگزاری تسنیم-امیرحسین مکاریانی: مدتی است سینمای هنری و به نوعی سینمای فرهنگی در کشور مهجور شده و جای خود را در چرخه اکران به کمدی‌سازها داده است. کمدی‌هایی که حتی فیلمسازان سابق دنیای هنر را هم به سمت خود کشانده است. در سالهای اخیر نامهایی را به عنوان کمدی‌ساز در بین فیلم‌های اکران شده می‌بینیم که اگر روز به ما می‌گفتند فلانی قرار است یک کمدی با چنین موضوعی بسازد به عنوان یک شوخی بی‌مزه به آن می‌خندیدیم.

حالا اما در این میان، برنامه ای تحت عنوان «شکوه سینما» در کشور برگزار شد و از نوری بیلگه جیلان، کارگردان مطرح ترکیه‌ای برای حضوری و سخنرانی در آن دعوت شد. کارگردانی که دنیای تصویرش شبیه به دنیای کیارستمی بود. نوری بیلگه جیلان و عباس کیارستمی هر دو از مهم‌ترین فیلم‌سازان سینمای ایران و ترکیه هستند و آثار آن‌ها تأثیر عمیقی بر سینمای جهانی گذاشته است.

سینمای کیارستمی بیشتر بر روی روایت‌های ساده و روزمره متمرکز است. او از فرم‌های غیرمتعارف استفاده می‌کند و به بیننده این امکان را می‌دهد که در فرآیند تفسیر و تحلیل داستان شرکت کند. آثار او اغلب با سؤالات فلسفی و اجتماعی همراه هستند و به جای ارائه پاسخ، ذهن بیننده را درگیر می‌کنند. جیلان نیز در آثار خود از ساختار غیرخطی و سکانس‌های طولانی استفاده می‌کند. او تمایل دارد به جنبه‌های تاریک و پیچیده‌ی روان انسان بپردازد و از عواطف و تعاملات انسانی به عنوان محور داستان‌ها استفاده کند. آثار او اغلب شامل تأملات عمیق درباره زندگی و مرگ هستند.

کیارستمی به زیبایی‌شناسی و ترکیب رنگ و نور توجه ویژه‌ای دارد. فیلم‌هایش معمولاً با مناظر طبیعی و نماهای مینیمالیستی همراه هستند که باعث ایجاد حس آرامش و تفکر می‌شوند. جیلان نیز به زیبایی بصری علاقه دارد، اما آثار او اغلب دارای فضایی تیره‌تر و ناامیدکننده‌تر هستند. او با استفاده از نورپردازی و کادربندی‌های دقیق، احساساتی عمیق را در بیننده ایجاد می‌کند.

کیارستمی مضامین اجتماعی و انسانی، زندگی روزمره و مفهوم زمان از ویژگی‌های بارز آثار اوست. او با استفاده از فیلم‌های مستند و داستانی، مرز بین واقعیت و تخیل را محو می‌کند.جیلان هم به بررسی مشکلات اجتماعی و فلسفی می‌پردازد و مضامین سنگین‌تری چون بحران‌های هویتی، اخلاقی و existentialism را در آثارش به تصویر می‌کشد.

هر دو کارگردان با رویکردهای منحصر به فرد خود، تأثیر عمیقی بر سینما گذاشته‌اند و به عنوان نمایندگان سینمای مدرن در منطقه خود شناخته می‌شوند. آثار کیارستمی و جیلان نه تنها در جشنواره‌های بین‌المللی به رسمیت شناخته شده‌اند، بلکه تأثیر آن‌ها بر نسل‌های جدید فیلم‌سازان نیز مشهود است.

در دومین روز از مسترکلاس «شکوه سینما» که روز دوشنبه 30 مهر 1403 برگزار شد، دو نشست ویژه با حضور پارسا پیروزفر، بازیگر ایرانی، و نوری بیلگه جیلان، کارگردان مطرح ترکیه‌ای، برگزار شد.

این برنامه به میزبانی مستانه مهاجر و در هتل پارسیان آزادی اجرا شد و بسیاری از چهره‌های برجسته سینمای ایران و هنردوستان حضور داشتند. از جمله این چهره‌ها می‌توان به ابراهیم حقیقی، سحر دولتشاهی، نوید محمدزاده، الناز شاکردوست، پارسا پیروزفر، پرویز شهبازی، بهمن فرمان‌آرا، پوریا رحیمی‌سام، حامد کمیلی، فرشته حسینی، مینا ساداتی، لیلا بلوکات، شادمهر راستین، فرشته صدرعرفایی، محمدرضا شریفی‌نیا، مانی حقیقی، کاوه سجادی حسینی، مهرداد غفارزاده، مرجان شیرمحمدی، مرجان اشرفی‌زاده، مجید توکلی، سیف‌الله صمدیان، حسین فرح‌بخش، هومن بهمنش، مصطفی احمدی، هوشنگ گلمکانی، سام نوری و ... اشاره کرد.

اولین نشست روز دوم به بررسی ورود بازیگر به دنیای نقش با حضور پارسا پیروزفر اختصاص داشت. او در این نشست درباره مهم‌ترین جنبه‌های ایفای نقش و نحوه ارتباط بهتر با مخاطب صحبت کرد. پیروزفر همچنین به اهمیت درک فیلمنامه، بداهه‌پردازی و هماهنگی میان نقش، دیالوگ و بازی فیزیکی بازیگر اشاره کرد. کیوان کثیریان مدیریت این جلسه را برعهده داشت.

اما دومین نشست فضای متفاوت‌تری داشت؛ دومین نشست مسترکلاس «شکوه سینما» با عنوان «خاستگاه، ویژگی‌ها و مولفه‌های سینمای جیلان» به میزبانی نوری بیلگه جیلان، کارگردان معروف ترکیه و برنده نخل طلای کن، برگزار شد.

جیلان در ابتدا به تجربه‌های خود از سفر به ایران اشاره کرد و گفت: «اولین بار در سال 1985 به ایران سفر کردم و از آن زمان سینمای ایران را بسیار دوست دارم.» او با بیان اینکه تا کنون سه بار به ایران آمده و آخرین بار حدود 20 سال پیش بوده است، به تأثیر عمیق سینمای ایرانی بر آثار خود پرداخت.

این کارگردان درباره آغاز کار خود در سینما گفت: «اولین فیلم کوتاه خود را در سن 36 سالگی ساختم. به دلیل اینکه فکر می‌کردم روحیه‌ام با سینما سازگار نیست، دیر شروع کردم. کار خود را با عکاسی آغاز کردم و به همین دلیل شجاعت ورود به سینما را پیدا کردم.»

جیلان در ادامه درباره جذابیت سوژه‌ها برای فیلم‌هایش گفت: «بیشتر به موضوعات اخلاقی و مسائلی که نمی‌توان به راحتی در مورد آن‌ها تصمیم‌گیری کرد، علاقه‌مند هستم.» او همچنین بر اهمیت فرآیند خلاقانه در توسعه داستان تأکید کرد و افزود: «برای هر فیلم و فیلمنامه باید یک راه جدید پیدا کنیم.»

نوری بیلگه جیلان با ابراز ارادت به عباس کیارستمی گفت: «او کارگردان محبوب من است و تأثیر زیادی بر من داشته است. فیلم‌های او دریچه‌ای تازه به روی من باز کردند.» او تأکید کرد که کیارستمی روش فیلم‌سازی را دگرگون کرده و روح و نفس جدیدی در سینما ایجاد کرده است.

در ادامه نشست، جیلان به سوالات حاضران پاسخ داد و در مورد چالش‌ها و لذت‌های فیلم‌سازی سخن گفت. او درباره تطابق فرهنگی و هنری بین ایران و ترکیه نیز نکاتی را بیان کرد.

پس از پایان نشست، مراسم یادبودی برای عباس کیارستمی برگزار شد. مستانه مهاجر، مدیر این رویداد، ضمن تقدیر از حاضران، به یاد کیارستمی و تأثیر او بر سینما و نسل جدید فیلم‌سازان پرداخت. در نهایت، این نشست به دلیل رویکرد خلاقانه و گفتگوی عمیق بین هنرمندان و علاقمندان سینما، به یک تجربه فراموش‌نشدنی تبدیل شد و در آن تأکید بر اهمیت سینما به عنوان یک هنر تجسمی و انسانی مورد توجه قرار گرفت.

گفتنی است فایسال سویسال، کارگردان فیلم سینمایی «درخت خاموش» (تولید مشترک سینمای ایران و ترکیه) به عنوان مترجم، نوری بیلگه جیلان را در این نشست همراهی کرد.

شاید بتوان گفت چکیده تجربیات بیگله جیلان در این چند نکته نهفته بود که هر فرد باید به آنچه می‌خواهد خلق کند توجه داشته باشد و فارق از این توجه فرم محتوایی که می‌خواهد ارائه کند را در نظر بگیرد. بی توجه به دنیای جدید و شتابزدگی‌های موجود در فضای سینما با نگاه خودش روایت کند و مرغوب این فضا نباشد.

در ادامه، مراسم یادبودی صمیمی برای کارگردان نام‌دار سینمای ایران، زنده یاد عباس کیارستمی برگزار شد. در ابتدای این مراسم برش کوتاه از فیلم «کیارستمی و عصای گم شده» درباره عباس کیارستمی پخش شد.

سپس مستانه مهاجر، مدیر این رویداد در سخنانی کوتاه ضمن تقدیر از حاضران، گفت: «شکوه سینما» باعث شد که یک بار دیگر دور هم جمع شویم. جای عباس کیارستمی همیشه خالی است.

سپس سیف‌الله صمدیان در سخنانی گفت: حیف است فیلم‌های نوری بیلگه جیلان را ببینید و عکس‌هایش را نبینید.

ابراهیم حقیقی نیز در سخنانی اظهار کرد: تصورم این است که طوری که کیارستمی فیلم می‌ساخت و نوری فیلم می‌سازد، با قلبشان می‌سازند! به سینمای تجاری جهان کار ندارند.

وی گفت: اگر قرار است معنای سینما را در وجه هنری آن بسنجیم قطعا طرفدار سینمای نوری بیلگه جیلان و عباس کیارستمی خواهیم بود.

سپس بخش‌های کوتاهی از مستند «76 دقیقه و 15 ثانیه با عباس کیارستمی» ساخته سیف‌الله صمدیان نمایش داده شد.

در پایان این روز، فیلم «روی علف‌های خشک» با حضور کارگردان آن، نوری بیلگه جیلان نمایش داده شد.

نخستین دوره مسترکلاس «شکوه سینما» را مستانه مهاجر برگزار کرد و در این پروژه، کلِوِر حامی فرهنگ و هنر ایران، همراه او بود.

انتهای پیام/