گزارش| "اصحاب الیمین" در همایش بین‌المللی جعفر‌ بن‌ ابیطالب

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، همایش بین‌المللی حضرت جعفر ابن ابیطالب(ع) با عنوان "ذوالجناحین" امروز پنجشنبه با پخش بیانات رهبر معظم انقلاب در دیدار مسئولان و دست اندرکاران این همایش و باحضور و سخنرانی آیت‌الله "جعفر سبحانی" از مراجع عظام تقلید، سخنرانی "سید عباس صالحی" وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و حضور مسؤلان استانی در مجتمع امام خمینی(ره) جامعه المصطفی العالمیه قم برگزار شد.

پیام ویدیویی آیت‌الله عبدالله جوادی آملی از مراجع تقلید به این همایش نیز پخش شد.

در همایش بین‌المللی حضرت جعفر ابن ابیطالب(ع) از 20 اثر برگزیده این همایش که 5 جلد کتاب از مجموعه مقالات و چکیده مقالات، به چاپ رسیده بود، رونمایی شد.

تجلیل از برگزیدگان این همایش که در حوزه مقالات به ترتیب آقایان سید علی میرشریفی، محمد مهدی فقیه محمدی بحرالعلوم، منصور داداش نژاد، مسلم ناصری و بهنام مشاف‌زاده، بودند، بخش دیگری از این همایش بود.

جعفر بن ابیطالب(ع) از سابقون در ایمان به پیامبر (ع) بود

 آیت‌الله سبحانی در این همایش با اشاره به اینکه قرآن مجید از نخستین گروندگان آیین مقدس اسلام به عنوان «والسابقون السابقون اولئک المقربون» یاد کرده‌ است، افزود: این افراد از نظر تقرب به مقام ربوبی برتر از «اصحاب الیمین» هستند.

وی تاکید کرد: خوشبختانه جناب جعفر (ع) از گروه نخستین است که به گواه تاریخ، روزگاری که در خانه‌های مکه فقط دو نفر به آیین اسلام مشرف شده بودند و همراه رسول خدا (ص) نماز می‌گزاردند، در چنین شرایطی ابوطالب به فرزندش جعفر چنین گفت «صل جناح ابن عمّک و صلّ معه» در کنار پسرعمویت نماز بگزار. بنابراین امیرمومنان در سمت راست و حضرت جعفر سمت چپ و حضرت خدیجه پشت سر آنها قرار گرفتند. این حدیث گواه روشن بر این است که جناب جعفر از جمله «السابقون السابقون» هستند.

آیت‌الله سبحانی با تشریح ماجرای مهاجرت مسلمانان به حبشه گفت: از نکات مهم در زندگانی جناب جعفر (ص) مهاجرت او از مکه به حبشه همراه با بیش از 80 نفر از زنان و مردان است.

مرجع تقلید شیعیان گفت: در نخستین سالهای بعثت پیامبر (ص) سختگیری قریش نسبت به مومنان بسیار بالا بود تا آنجا که آل یاسر را با شکنجه کشتند و بلال را روی ریگ‌های داغ و سوزان شکنجه می‌کردند. در چنین شرایطی گروهی از مسلمانان برای رهایی از وضع غیرقابل تحمل محیط، راهی حبشه شدند. حرکت این گروه در پنجمین سال بعثت پیامبر بود ولی چیزی نگذشت بر اثر رسیدن خبر دروغین به حبشه که قریش از اعمال خود دست برداشته‌اند، آنان به مکه بازگشتند اما دیدند که وضع همان است که قبلا بود. یکی از ضایعات این سفر این بود که عبیدالله بن جحش همسر ام حبیبه دختر ابوسفیان مرتد شد و مسیحی گشت.

وی در ادامه به چند موضوع قابل توجه در مورد مهاجرت دوم مسلمانان به حبشه پرداختند و افزود: نکته اول آمادگی این گروه برای طی مسافت بین جده و حبشه با وسایل آن روز حاکی از جانبازی آنان است که آماده شدند برای حفظ دین و ایمان به چنین سفری تن دهند و زندگی در غربت را بر وطن ترجیح بدهند.

مرجع تقلید شیعیان عنوان کرد: نکته دوم اینکه عزم بر چنین سفری طولانی در گرو داشتن امکان مالی بود که آنان را در این سفر و پس از رسیدن به مقصد یاری کند که بتوانند تا مدتی در حبشه آبرومندانه زندگی کنند. چرا که در شأن آنان نبود که در کشور متمدنی در کوچه و خیابان رحل اقامت افکنند. این حاکی از آن است که قبل از مسافرت برای این موضوع تدارک خوبی دیده بودند.

آیت‌الله سبحانی افزود: نکته سوم هم این بود که طی 15 سال احکامی از واجبات و محرمات از طریق وحی الهی به پیامبر رسیده و حضرت به نشر آنها پرداخته بود بالأخص پس از مهاجرت به مدینه فرائض و محرماتی ابلاغ شد. طبعا در این مدت وسیله‌ای در کار بود که مهاجران را از احکام الهی آگاه می‌ساخت بویژه فریضه روزانه و روزه ماه رمضان، و این گروه 7 سال تمام از هجرت پیامبر در حبشه به سر بردند و قطعا امکان نداشت که آنان از این مسایل آگاه نباشند. بنابراین برقراری روابط سری با مکه در این راستا از رهاوردها و توانایی‌های جناب جعفر است.

مرجع تقلید شیعیان با اشاره به اینکه سران قریش از وضع زندگانی مناسب مهاجران در مدینه آگاه شدند و بر آن آمدند تا با اعزام نمایندگان حرفه‌ای نظیر عمروعاص همراه با هدایایی برای ملک حبشه موافقت او را برای تسلیم مهاجران جلب کنند، افزود: آنان به دیدار ملک رفتند و مهاجران را انسان‌هایی کم‌عقل و بی‌خرد معرفی کردند و از ملک خواستند اجازه دهد که آنان را به مکه بازگردانند.

 آیت‌الله سبحانی با بیان اینکه مهاجران با همدیگر اتفاق کردند که حضرت جعفر به نمایندگی از آنان با پادشاه حبشه سخن بگوید و این نشان از توانایی ایشان است، به تشریح سخنان بلیغ و هوشمندانه جناب جعفر در دیدار با ملک اشاره کردند و گفت: بیان شیرین و سخنان دلنشین جعفر به اندازه‌ای موثر افتاد که شاه با چشمانی گریان از او خواست تا مقداری از کتاب آسمانی پیامبر خود را بخواند.

وی بیان کرد: حضرت جعفر با موقعیت‌شناسی درست به قرائت آیاتی از سوره مریم پرداخت و نظر اسلام را درباره پاکدامنی مریم و موقعیت عیسی روشن ساخت. ملک تحت تاثیر قرار گرفت و گفت گفتار پیامبر این‌ها و آنچه از عیسی آمده است از یک منبع نور سرچشمه می‌گیرد. من هرگز این مهاجران را به شما تسلیم نمی‌کنم.

وی خاطرنشان کرد: شرح این ماجرا نشان می‌دهد که تحریف مسیحیت در حبشه بسیار ضعیف بوده است چون وقتی ملک حبشه آیات قرآن را می‌شنود آن را با عقیده خود منطق می‌بیند.

آیت‌الله سبحانی با تاکید بر اینکه این دیدار نه تنها به نفع مهاجران تمام شد بلکه سبب گردید که ملک حبشه با حضرت جعفر ارتباط مستمری داشته باشد، افزود: این ارتباط تا آنجا پیش رفت که یک نوع نامه‌نگاری بین ملک و رسول خدا (ص) انجام گرفت و سرانجام وی به آیین اسلام ایمان آورد.

جعفر بن ابی طالب(ع) از ستارگان درخشان تاریخ اسلام است

سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در همایش بین‌المللی "ذوالجناحین"، حضرت جعفر بن ابی طالب(ع )، به مقطع هجرت مسلمانان به حبشه پرداخت و درباره علل این هجرت خاطرنشان کرد: این هجرت سهم بزرگی در تاریخ اسلام، جامعه سازی اسلامی و رقم خوردن مسیر اسلام داشته است. سال های اولیه بعثت به شکل سری طی گردید؛ اما زمانی که رسالت پیامبر عمومی تر گشت، اذیت و آزار یاران پیامبر و مسلمانان نیز آغاز شد. طبیعتا یک هدف از هجرت، رها شدن مسلمانان از این فشار بوده است.

وی هدف دوم هجرت را صیانت از اسلام مسلمانان نوپا دانست و افزود: درباره عامل بعدی که کمتر به آن اشاره شده است، به نظر می‌آید پیامبر به دنبال گشودن جبهه دیگری برای مسلمانان بود تا اگر در مکه مسلمانان تحت فشار مشرکان سرکوب شدند، جبهه دیگری برای اسلام باقی بماند.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بیان دلیل انتخاب حبشه برای هجرت مسلمانان، گفت: سرزمین حبشه از نظر جغرافیایی از گستردگی برخوردار بود و کار مهاجران را آسان تر می کرد. ضمن اینکه حبشه در گذشته نیز مقصد سفر تجاری قریش بود و سرزمین ناشناخته‌ای به شمار نمی‌آمد، همچنین پادشاهی در حبشه حاکم بود که به تعبیر پیامبر از عدل و داد برخوردار بود.

وی ادامه داد: در میان مهاجران، شخصیت‌های بسیار بزرگی حضور داشتند، اما دلیل انتخاب جعفر طیار برای سرپرستی مهاجران به برخی ویژگی‌های ایشان بازمی‌گردد. سرپرستی چنین جمعیت مهاجر در یک فضای جدید که پانزده سال نیز طول می کشد از اهمیت فراوانی برخوردار است. حضرت جعفر بن ابی طالب بر اساس روایات دومین مردی است که دعوت رسول خدا را پذیرفت. عمق فضائل اخلاقی در حضرت جعفر پیش از بعثت موجب شد اسلام وی را بجای دگرگونی، کامل کند. ویژگی های شخصی جعفر بن ابی طالب، نقش یک فرمانده عرصه بین‌الملل را متجلی می‌سازد.

 صالحی، هوش سرشار، شجاعت، سعه صدر و بردباری جعفر طیار را از مهم ترین ویژگی هایی دانست که موجب شد رسول اسلام(صلی الله علیه و آله) وی را به عنوان سرپرست مهاجران انتخاب کند.

وی با اشاره به تلاش مشرکان قریش برای بازگرداندن مهاجران از حبشه، گفت: افرادی همچون عمر وعاص به نمایندگی از مشرکان به حبشه اعزام شدند تا نجاشی و درباریانش را متقاعد به بازگرداندن مهاجران نماید و در این راه از هدایا و ارتباط دوستانه قبلی میان قریش و حکومت حبشه نیز استفاده نمودند. در این جلسه عمر وعاص با لحنی زیرکانه تلاش نمود از نظر اعتقادی مسلمانان را در برابر مسیحیان قرار دهد. اما جناب جعفر بن ابی طالب با درایت و هوشمندی مسیر گفت وگوها را به نفع مسلمانان تغییر داد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یکی از رهاوردهای سرپرستی حضرت جعفر بن ابیطالب را صیانت از اسلام مهاجران دانست و عنوان کرد: مهاجرت گروهی از نومسلمانان از یک جامعه نسبتا بدوی به جامعه ای متمدن با حفظ و صیانت از عقاید آنان، دستاورد مهم و کار بسیار دشواری بود که جعفر بن ابی طالب به خوبی از عهده آن برآمد.

صالحی در پایان با تاکید بر لزوم امتداد اجتماعی این همایش، خاطرنشان کرد: الگوبرداری از این شخصیت های درخشان تاریخی نباید تنها در دایره نخبگانی باقی بماند و باید با استفاده از ظرفیت های گسترده حوزه علمیه و شهر مقدس قم، نسبت به نشر این فرهنگ معنوی در سطح جامعه اقدام گردد.

جعفر بن ابیطالب(ع) نخستین مبلغ بین‌المللی اسلام بود

حجت‌الاسلام والمسلمین ناصر رفیعی نیز در همایش «جعفر بن ابیطالب؛ ذوالجناحین» با تبریک میلاد با سعادت حضرت زینب کبری(سلام الله علیها) و گرامیداشت سالروز شهادت جعفر بن ابی طالب(علیه السلام)، اظهار داشت: فردا سالروز شهادت سه سردار بزرگ اسلام از جمله جعفر بن ابیطالب در سرزمین موته است، جعفر بن ابیطالب، رئیس مهاجران به حبشه، شبیه به رسول اکرم خَلقا و خُلقا، صمیمی با رسول اسلام، ذوالجناحین و ذوالهجرتین، بنیان‌گذار اسلام در آفریقا و نخستین شهید آل‌ابوطالب، فرمانده رشید اسلام، با سخاوت و با عقلانیت، زمان‌شناس و شیوا در بیان است و جا دارد در ایامی که ما نیز سردارانی را از دست داده‌ایم، بیشتر به این شخصیت‌ها بپردازیم.

وی با اشاره به اینکه در ذیل بیش از سی آیه قرآن کریم نام جعفر طیار آمده، افزود: در سوره حجرات از کسانی که دارای ویژگی ایمان و مجاهدت با مال و جان هستند، تجلیل شده است و در روایات مصادیق آن حضرت حمزه عموی پیامبر، امیرالمومنین و جعفر بن ابیطالب(علیهم السلام) ذکر شده است.

مدیر مجتمع آموزش عالی تاریخ، سیره و تمدن اسلامی جامعه المصطفی ضمن بیان اینکه حضرت جعفر طیار با شناخت زبان و در راس مهاجران به حبشه رفت و برای نخستین بار در ابعاد بین‌المللی به تبلیغ اسلام پرداخت و با اشاره به تلاش این مجتمع برای تجلیل از شخصیت‌های مظلوم و مدافع ولایت در تاریخ اسلام، گفت: کارهای علمی بسیار خوبی در این همایش صورت گرفته و خوشبختانه نتایج و آثار علمی بسیار ارزشمندی پیرامون این شخصیت تاریخی جهان اسلام عرضه خواهد شد.

مدیر مجتمع آموزش عالی تاریخ، سیره و تمدن اسلامی جامعه المصطفی العالمیه از دریافت 400 مقاله به زبان‌های زنده بین المللی خبر داد و افزود: به انتخاب داوران از این تعداد، 84 مقاله پذیرش شده که در 5 جلد کتاب منتشر شده است.

حجت الاسلام والمسلمین رفیعی افزود: همچنین در این همایش از صاحبان مقالات برتر تجلیل و از 15 جلد کتاب در مورد حضرت جعفر (علیه السلام) از جمله کتاب‌های آل جعفر در فلسطین، زندگانی جعفر بن ابیطالب، رمان مردی با بال‌های سرخ و... رونمایی شد.

مسؤل برگزاری همایش بین‌المللی جعفر بن ابیطالب(ع) با بیان اینکه 37 پیش نشست، 3 کرسی و 3 کمیسیون علمی برگزار شد با اشاره به همکاری شورای شهر در نام‌گذاری بلوار جعفر طیار در ادامه بلوار عمار یاسر گفت: مراجع تقلید در دیدارها از برگزاری همایش در مورد شخصیت حضرت جعفر طیار ابراز خوشحالی و تشویق کردند.

جعفر طیار سنبل ایمان، جهاد و  ولایت‌مداری 

حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالمحمدی، دبیر علمی این همایش، نیز حضرت جعفر طیار را سنبل ایمان، جهاد و ولایت‌مداری خواند و اظهار داشت: این همایش سومین رویداد علمی است که توسط مجتمع آموزش عالی تاریخ، سیره و تمدن اسلامی برای تجلیل از اصحاب برجسته و باوفای رسول گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله) برپا می‌شود که به عنوان قهرمانان توحید، حق بزرگی بر مسلمانان دارند، اما کمتر شناخته شده هستند.

وی ادامه داد: ایشان از خاندان بنی‌هاشم است که پیش از اسلام نیز به دینداری و توحید شهرت داشتند. او از کسانی است که در شکل گیری قدرت اسلام نقش پررنگی داشت و از قهرمانان مکتب توحید است و از نخستین افرادی به شمار می‌آید که اسلام آورد و سپس به دستور رسول خدا(صلی الله علیه و آله) به حبشه مهاجرت کرد و در سال هفتم هجری، به فرمان پیامبر اسلام به مدینه بازگشت و در جنگ موته به شهادت رسید.

دبیر علمی همایش، عملکرد جعفر طیار را بیانگر جایگاه برجسته علمی وی دانست که به عنوان اولین سفیر پیامبر(صلی الله علیه و آله) به حبشه مهاجرت کرد.

وی به تشریح روند برگزاری همایش پرداخت و گفت: موضوع همایش حدود دو سال قبل در مجتمع تاریخ و معاونت پژوهش المصطفی تصویب شد و کمیته علمی با حضور اساتید از مراکز مختلف تشکیل شد.

عبدالمحمدی با اشاره به مشارکت حدود بیست مرکز علمی در این همایش، بیان کرد: کمیته علمی با برگزاری جلسات متعدد، عنوان و موضوعات همایش را به تصویب رساند و سپس با محققان و پژوهشگران برای تدوین مقالات و کتب توافق به عمل آمد. در مجموع 84 مقاله و 14 جلد کتاب در این همایش به رشته تحریر در آمده است.

وی با بیان برگزاری 35 پیش نشست و چندین کرسی علمی و کمیسیون در مراکز علمی و حوزوی، به برگزاری پنل های تخصصی این همایش اشاره نمود و گفت: روز گذشته چهار پنل با موضوع قرآن و حدیث، شخصیت‌شناسی، منبع‌شناسی و تاریخ و جغرافیا با حضور اساتید و محققان از کشورهای مختلف برگزار شد. رویکردهای جدیدی در مقالات همایش وجود داشت و از سطح قابل قبول علمی برخوردار بودند.

دبیر علمی همایش در پایان با اشاره به مشارکت ملیت های مختلف در این همایش بین‌المللی، خاطرنشان کرد: از کشورهای بحرین، پاکستان، نیجریه، افغانستان و غیره در پنل های همایش حضور داشتند و همچنین حدود یک چهارم مقالات در پنل‌ها توسط خواهران ارائه شد.

انتهای پیام/