درمان بیماری‌های خونی با استفاده از خون بندناف نوزادان
رئیس گروه بانک خون بندناف و سلول‌های بنیادی سازمان انتقال خون از درمان بیماری‌های خونی با استفاده از خون بندناف خبر داد و گفت: سلول‌های بنیادی خونساز برای درمان حدود ۸۰ بیماری خونی استفاده می‌شود.
به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، نسیم عزتی؛ رئیس گروه بانک خون بندناف و سلول‌های بنیادی سازمان انتقال خون به مناسبت روز جهانی خون بندناف با بیان اینکه سه منبع اصلی برای پیوند سلول‌های بنیادی خونساز بیماران نیازمند پیوند در دسترس است، اظهار کرد: مغز استخوان، خون بندناف و سلول‌های بنیادی خون محیطی "موبیلیزه" به عنوان منابع اصلی پیوند سلول‌های بنیادی خونساز محسوب می‌شوند. ویژگی‌های منابع پیوند سلول‌های بنیادی خونساز متفاوت است و مزایا، معایب و محدودیت‌های مختص به خود را دارند. پزشکان با توجه به ویژگی‌های منابع سلول‌های بنیادی خونساز و شرایط بیمار در ارتباط با استفاده از هرکدام از ین منابع تصمیم می‌گیرند.
وی با بیان اینکه خون بندناف می‌تواند سرشار از سلول‌های بنیادی باشد، افزود: پس از سلول‌های بنیادی مغز استخوان، خون بندناف به عنوان یکی از منابع سلول‌های بنیادی خونساز معرفی شد. میزان سلول‌های موجود در آن به عوامل گوناگونی مانند سن زنان در زمان بارداری، جنسیت نوزاد، تغذیه زنان در زمان بارداری، نوع زایمان (طبیعی یا سزارین) وابسته است. به دلیل این که حجم سلول بنیادی خون بندناف، پایین است، اغلب برای اطفال استفاده می‌شود.
رئیس گروه بانک خون بندناف و سلول‌های بنیادی سازمان انتقال خون ادامه داد: خون بندناف در بهترین حالت ممکن فقط پاسخگوی وزن یک فرد خردسال است. خون بندناف، مزایا و معایبی دارد و محدودیت استفاده از سلول‌های بنیادی این منبع شاید بزرگترین مشکل آن باشد. اگرچه استفاده از خون بندناف محدود است اما یکی از منابع پیوند سلول‌های بنیادی خونساز محسوب می‌شود.
عزتی با بیان اینکه سلول‌های بنیادی خون محیطی موبیلیزه از دیگر منابع سلول‌های بنیادی خونساز به حساب می‌آیند، خاطرنشان کرد: سلول‌های خون محیطی موبیلیزه از افراد بالغ جداسازی می‌شوند و منبع اصلی پیوند هستند. به دلیل اینکه سلول‌های بنیادی خون محیطی موبیلیزه برای اطفال و بزرگسالان قابلیت استفاده دارد به عنوان منبع اصلی پیوند سلول‌های بنیادی خونساز شناخته می‌شود.
وی گفت: خون بندناف، اولویت اصلی پزشکان در سراسر جهان برای بیمارانی که نیازمند پیوند هستند به حساب نمی‌آید بلکه اولویت اول پزشکان، خون محیطی موبیلیزه است. سلول‌های بنیادی خون محیطی موبیلیزه از یک گیرنده بزرگسال با تزریق یک «فاکتور» و استفاده از تکنولوژی خاص جداسازی می‌شود. حجم سلول‌ها در خون محیطی موبیلیزه نسبت به خون بندناف بیشتر است؛ نه تنها میزان سلول‌های خون محیطی نسبت به خون بندناف بیشتر است، بلکه اهداکننده در دسترس است و در صورت ناموفق بودن پیوند، می‌توان اهداکننده را فرا خواند.
رئیس گروه بانک خون بندناف و سلول‌های بنیادی سازمان انتقال خون ادامه داد: فرد اهداکننده می‌تواند جزو خویشاوندان بیمار یا غیرخویشاوند باشد.
وی با بیان اینکه موضوع اقتصاد سلامت در عرصه پیوند سلول‌های بنیادی تاثیر مستقیم دارد، افزود: بسیاری از بانک‌های خون بندناف دولتی و بخش خصوصی در اغلب کشورهای جهان به دلیل مسائل اقتصادی تعطیل شده‌اند. فرایند فرآوری و نگهداری از خون بندناف بسیار هزینه‌بر است؛ بنابراین فرآوری سلول بنیادی خون بندناف و نگهداری آن مستلزم در دسترس بودن بودجه است.
عزتی با بیان اینکه سلول‌های بنیادی خونساز برای درمان حدود 80 بیماری خونی استفاده می‌شود، گفت: به طور مثال سلول‌های بنیادی خونساز برای درمان انواع سرطان‌های خون، لنفوم، کم‌خونی و تالاسمی کاربرد دارد؛ به عبارت دیگر هر بیماری که ناشی از نقص در سیستم خونی بدن است، می‌تواند کاندید پیوند سلول‌های بنیادی باشد.
عزتی با بیان اینکه کشورهای پیشرو در زمینه پیوند سلول‌های بنیادی بر فعالیت بانک‌های عمومی خون بندناف تاکید می‌کنند، گفت: بانک خون بندناف سازمان انتقال خون به عنوان یک پروژه ملی در سال 1389 با حضور وزیر وقت بهداشت تاسیس شد.
وی درباره فرایند جمع‌آوری خون بندناف در بانک خون بندناف سازمان انتقال خون خاطرنشان کرد: خون بندناف با اخذ رضایت آگاهانه مادر باردار گرفته شده و در کیسه‌های مخصوص جمع‌آوری می‌شود. پس از اینکه خون بندناف جمع‌آوری می‌شود در زنجیره سرد به آزمایشگاه پردازش خون بندناف در ستاد مرکزی سازمان انتقال خون منتقل می‌شود. خون بندناف می‌بایست طی بازه زمانی 48 ساعته فرآوری و فریز شود. البته تمام نمونه‌های خون بندناف جمع‌آوری شده، فریز و نگهداری نمی‌شوند؛ چراکه شرایط و معیارهای سختگیرانه‌ای برای ذخیره‌سازی خون بندناف در نظر گرفته‌ایم. نمونه‌های جمع‌آوری شده می‌بایست از حد نصاب حجم خون و تعداد سلول‌های موجود برخوردار باشند تا ارزش ذخیره‌سازی را داشته باشد.
عزتی ادامه داد: مواردی که ارزش ذخیره‌سازی داشته باشند در بانک خون بندناف سازمان انتقال خون در دمای منفی 190 درجه سانتی‌گراد نگهداری می‌شوند و تا 25 سال قابلیت نگهداری دارند. مواردی که در بانک خون بندناف سازمان انتقال خون ذخیره شده‌اند، آزمایش‌های سلامت را سپری کرده‌اند تا از سلامت آن مطلع شویم. همچنین آزمایش HLA به منظور شناسایی فاکتورهای ژنتیکی خون انجام می‌شود و اطلاعات ژنتیکی در سامانه مرکز مدیریت پیوند وزارت بهداشت به صورت ماهانه بارگذاری می‌شود. اگر بیماری از نظر ژنتیکی با اطلاعات ثبت شده در مرکز مدیریت پیوند وزارت بهداشت مطابقت داشته باشد، نمونه برای پیوند به مرکز درمانی ارسال می‌شود.
به گفته وی، بانک‌های خون بندناف عمومی از فرد اهداکننده و بیمار هیچ هزینه‌ای دریافت نمی‌کنند.
رئیس گروه بانک خون بندناف و سلول‌های بنیادی سازمان انتقال خون درباره تعداد نمونه‌های جمع‌آوری شده در این سازمان نیز توضیح داد: بیش از 36هزار نمونه را جمع‌آوری کرده‌ایم که 4هزار و 300 مورد از موارد جمع‌آوری شده از شرایط استاندارد فریز برخوردار بوده‌اند. 60 بیمار توانسته‌اند اطلاعات ژنتیکی مشابه خود را از میان 4 هزار و 300 مورد ذخیره‌شده بیابند که اغلب این افراد بزرگسال بوده‌اند و 29 نفر از بیماران نیز اطفال هستند و پیوند برای اطفال انجام شده است.60 بیمار توانسته‌اند نمونه سازگار با وضعیت ژنتیکی خود را بیابند که اغلب آنها بزرگسال هستند.
وی افزود: تنوع اقوام در کشور بسیار گسترده است و به همین دلیل فاکتورهای ژنتیکی بسیار زیادی در ایران حضور دارند و یافتن نمونه‌ای که سازگار کامل داشته باشد بسیار سخت است.
عزتی با بیان اینکه یافتن نمونه سازگار برای بیماران سخت است، گفت: هنگامی که نمونه سازگار در کشور در دسترس نباشد، وزارت بهداشت برای یافتن نمونه سازگار در شبکه جهانی جستجو می‌کند. اگر نمونه مشابه در بانک‌های خارجی وجود داشت باشد، می‌توان جان بیماران را نجات داد. خرید نمونه سازگار از کشورهای خارجی حدود 20هزار یورو هزینه دارد. تعداد بیماران زیادی در صف انتظار هستند و شاید حدود 2هزار نفر باشند اما آمار دقیق بیماران در اختیار مرکز مدیریت پیوند وزارت بهداشت است.
وی با بیان اینکه اهدای سلول‌های بنیادی خونساز می‌بایست در کانون توجه قرار گیرد، اظهار کرد: برای اهدای سلول‌های بنیادی خونساز می‌بایست بیشتر فرهنگ‌سازی کرد. کشور با فرهنگ‌سازی توانست مردم را نسبت به موضوع اهدای خون آگاه کند به نحوی که اغلب مردم یکبار اهدای خون را تجربه کرده‌اند. فرهنگ‌سازی و ترویج سلول‌های بنیادی خونساز نیز ضروری است. اهدای سلول‌های بنیادی خونساز نه تنها برای اهداکننده هیچ خطری ندارد، بلکه می‌تواند جان بیماران را نجات دهد.
رئیس گروه بانک خون بندناف و سلول‌های بنیادی سازمان انتقال خون گفت: سازمان انتقال خون، علاوه بر بانک خون بندناف، مرکز «سپاس» را راه‌اندازی کرده است که به منظور پذیره‌نویسی از داوطلبان اهدای سلول‌های بنیادی خونساز ایجاد شده است. افراد بزرگسال می‌توانند در مرکز سپاس عضو شوند و با انجام یک آزمایش خون، اطلاعات HLA آنها تعیین و در سامانه مرکز مدیریت پیوند وزارت بهداشت ثبت می‌شود. برخی افراد که در مرکز سپاس اطلاعات خود را ثبت کرده‌اند به مرحله پیوند رسیده‌اند. مراکز سپاس در تمام مراکز انتقال خون استان‌ها مستقر است و تمام افراد در کشور ما و در کل دنیا در بازه سنی 18 تا 50 سال، می‌توانند اهداکننده سلول بنیادی خونساز باشند و از این طریق جان بیماران را نجات دهند.
انتهای پیام/