فراتر از مرزهای علم؛ نوآوری‌های شگفت‌انگیز در المپیاد نانو
در رویدادی کم‌نظیر، نخبگان جوان کشور با ایده‌های نوآورانه خود، مرزهای دانش را در حوزه فناوری نانو درنوردیدند. المپیاد فناوری نانو با گرد هم آوردن نوابغ این عرصه، شاهد تولد ایده‌هایی بود که آینده صنعت و فناوری را متحول خواهد کرد.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، فناوری نانو، به عنوان یکی از مرزهای نوین علم و فناوری، تحولات شگرفی را در زندگی بشر رقم زده است. در این میان، برگزاری المپیاد بین‌المللی فناوری نانو، گامی مهم در جهت ترویج دانش و فناوری نانو در سطح جهانی و شناسایی نخبگان این حوزه به شمار می‌رود. این رویداد علمی، که به همت دانشمندان و متخصصان ایرانی شکل گرفته است، فرصت ارزشمندی را برای جوانان علاقه‌مند به فناوری نانو فراهم می‌کند تا با آخرین دستاوردهای علمی این حوزه آشنا شده و توانایی‌های خود را محک بزنند.
هدف اصلی از برگزاری المپیاد بین‌المللی فناوری نانو، ایجاد بستری مناسب برای تبادل دانش و تجربیات بین دانشمندان و پژوهشگران جوان از سراسر جهان است. همچنین، این رویداد به دنبال شناسایی و پرورش نخبگان این حوزه و تقویت همکاری‌های علمی بین‌المللی در زمینه فناوری نانو است. با این حال، برگزاری چنین رویدادی با چالش‌هایی نیز همراه بوده است؛ از جمله می‌توان به تأمین بودجه، هماهنگی با کشورهای مختلف و آماده‌سازی زیرساخت‌های لازم اشاره کرد.
المپیاد بین‌المللی فناوری نانو تاکنون دستاوردهای قابل توجهی داشته است. این رویداد توانسته است توجه بسیاری از کشورهای جهان را به توانمندی‌های علمی ایران در حوزه فناوری نانو جلب کند و همچنین به ارتقای سطح علمی جوانان ایرانی در این حوزه کمک شایانی کند. علاوه بر این، المپیاد فناوری نانو به عنوان یک الگو برای برگزاری رویدادهای علمی مشابه در سایر حوزه‌ها مطرح شده است.
برای بررسی دقیق‌تر ابعاد مختلف المپیاد بین‌المللی فناوری نانو و چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی آن، به سراغ افشین رمضی؛ مدیر دبیرخانه دائمی المپیاد بین المللی فناوری نانو رفتیم. بخش اول این گفت‌و‌گو با عنوان "دیپلماسی علمی در میدان نانو و ایجاد شبکه‌های علمی بین‌المللی" منتشر شده است در ادامه بخش دوم این گفت‌و‌گو را از نظر می‌گذرانید:
تسنیم: ایران با میزبان‌های هر دوره در حوزه المپیاد نانو فناوری چه همکاری‌هایی دارد؟
تهران در هر دوره از برگزاری المپیاد فناوری، همکاری‌های متعددی با میزبان‌ها و کشورهای مختلف در این حوزه دارد. بسیاری از این تعاملات قبلاً شکل گرفته و باعث تقویت روابط و تعریف همکاری‌های مشترک جدید شده است. برخی از این همکاری‌ها نیز در همین رویداد آغاز می‌شود. انجام همکاری‌های بین‌المللی معمولاً پروسه‌ای زمان‌بر است، چرا که طرفین باید یکدیگر را بشناسند، با پتانسیل‌ها و توانمندی‌های هم آشنا شوند و بررسی کنند چه پروژه‌های مشترکی را می‌توان تعریف کرد. این روند می‌تواند به تقویت روابط منجر شود و آغازگر همکاری‌های علمی جدید باشد.
در این رویداد، تعاملات بین نهادهای دولتی ایران و کشورهای مختلف نیز برقرار می‌شود که در سطح حکمرانی و ارتباطات بین‌المللی تاثیرگذار است. پروژه‌های مشترک جدیدی تعریف می‌شود و همچنین ارتباطاتی در خلال برنامه‌ها بین اساتید ایرانی و خارجی شکل می‌گیرد. همچنین دانشجویان ایرانی که در این رویداد شرکت دارند، تجربه بین‌المللی خود را به دست می‌آورند و می‌توانند در سطح جهانی محک زده شوند. این ارتباطات می‌تواند در آینده منجر به همکاری‌های علمی و تجاری در حوزه نانو شود، جایی که بسیاری از این دانشجویان می‌توانند به اعضای هیئت علمی یا فعالان شرکت‌های نانو در سطح بین‌الملل تبدیل شوند. برقراری این روابط بین دانشجویان ایرانی و خارجی در این سطح، می‌تواند به توسعه تعاملات و همکاری‌های علمی و تجاری در آینده درحوزه‌های علمی و تجاری کمک کند.
تسنیم: چطور می‌توان از نتایج پژوهش‌های این المپیاد برای حل مسائل واقعی در جهان بهره گرفت؟ چگونه می‌توان برای پروژه‌های حاضر در این رویداد جذب سرمایه‌گذاری انجام داد؟
در گذشته، بیشتر المپیادها به‌صورت سنتی و صرفاً به‌عنوان یک آزمون تست و بررسی علمی برگزار می‌شدند، به‌ویژه در رشته‌هایی مانند فیزیک، شیمی و ریاضی که آزمون‌ها معمولاً مکتوب بودند. اما در مورد نانو، به‌دلیل ماهیت خاص این حوزه که بیشتر جنبه‌های فناوری و های‌تک دارد، تصمیم گرفته شد که المپیاد نانو به‌صورت متفاوت برگزار شود. این تصمیم در کمیته راهبری المپیاد اتخاذ شد، جایی که تصمیم‌گیری‌ها و برنامه‌ریزی‌های اساسی انجام می‌شود. هدف این رویداد این است که نانو تنها به‌عنوان یک آزمون علمی دیده نشود، بلکه خروجی‌هایی عملی و تجاری از آن به‌دست آید.
در پاسخ به سوال شما درباره جذب سرمایه‌گذاری، باید بگویم که یکی از اهداف بلندمدت المپیاد این است که بتوانیم سرمایه‌گذاران بزرگ بین‌المللی خارجی را جذب کنیم. برای این منظور، ما در نظر داریم که سرمایه‌گذاران و اسپانسرهای خارجی را به‌طور مستقیم در این رویداد دعوت کنیم تا بتوانند روی پروژه‌های برتر سرمایه‌گذاری کنند. تا این لحظه، در ایران به‌طور جدی به این هدف نزدیک شده‌ایم و تلاش داریم این مسیر را ادامه دهیم تا ارتباطات بیشتری با سرمایه‌گذاران بین‌المللی برقرار کنیم و پروژه‌های نوآورانه نانو به سطح جهانی برسند.
از آنجا که این اولین دوره بود، ما تمام تلاش خود را کردیم اما شاید نتواستیم به طور کامل موفق عمل کنیم. در این دوره، کشور مالزی موفق شده که حداقل یک شرکت بزرگ مانند "پتروناس" که در حوزه انرژی، نفت و پالایشگاه فعالیت دارد، را به‌عنوان اسپانسر جذب کند. نمایندگان این شرکت در رویداد حضور خواهند داشت. همچنین، در مذاکرات با نماینده کشور کره جنوبی، آن‌ها اعلام کردند که در صورت میزبانی کره، می‌توانند شرکت‌های بزرگی مانند سامسونگ و ال‌جی را به‌عنوان اسپانسر و یا حتی به‌عنوان ارزیاب طرح‌ها به رویداد دعوت کنند. همینطور تایوان که برای میزبانی بعدی اعلام آمادگی کرده، به دنبال چنین فرایندی است تا بتواند شرکت‌های بزرگ را به‌عنوان اسپانسر جذب کند.
تسنیم: چه نقاط قوت و ضعف مهمی در این دوره از المپیاد مشاهده کردید؟
اما در مجموع، اگر بخواهیم نقاط قوت و ضعف این المپیاد را بررسی کنیم، باید بگویم یکی از نقاط قوت بزرگ این رویداد این است که به‌طور خاص در زمینه نانو، پروژه‌های عملی از دل تحقیقات علمی بیرون می‌آید، به این معنا که ممکن است استارتاپ‌ها و شرکت و محصولی شکل بگیرد. همچنین این رویداد فرصتی عالی برای دانشجویان خارجی فراهم می‌کند تا تجربه بین‌المللی کسب کنند و در سطح جهانی شبکه‌سازی کنند. این یکی از بزرگترین فرصت‌ها برای دانشجویان ایرانی و دیگر کشورهاست تا ارتباطات حرفه‌ای خود را در سطح بین‌الملل گسترش دهند. همچنین ارزیابی طرح‌ها فقط بر اساس معیارهای علمی نبوده و جنبه‌های تجاری نیز در نظر گرفته می‌شود که خود از نقاط قوت این رویداد است.
با این حال، از آنجا که هنوز این رویداد در مراحل اولیه خود قرار دارد، می‌توان گفت که جای کار زیادی دارد. زمان می‌برد تا بتوانیم به‌طور کامل بگوییم که این المپیاد به‌طور بین‌المللی برگزار می‌شود و شرکت‌کنندگانی از تمام قاره‌ها در آن حضور خواهند داشت. هدف ما این است که شبکه‌ای گسترده‌تر میان محققین جوان و با تجربه در حوزه نانو ایجاد کنیم تا همکاری‌های بیشتری در آینده شکل بگیرد.
تسنیم: در این دوره از المپیاد فناوری نانو کدام کشورها حضور دارند؟
در این دوره، چندین کشور در المپیاد شرکت کرده‌اند. به دلیل وقفه‌های موجود و برخی مشکلاتی که برای کشورها پیش آمده، مانند روسیه که به‌دلیل مشکلات خاص نتواسته در این دوره حضور پیدا کند، تعداد شرکت‌کنندگان محدود است. همچنین، کشور کره جنوبی که در دوره قبلی حضور داشت، به‌دلیل محدودیت زمانی نتوانست تیم خود را انتخاب کند. کشور کانادا نیز به‌طور مشکلات مشابه داشت اما همه این کشورها ابراز تمایل کرده و پیگیر حضور در این رویداد بودند اما به‌دلیل همین محدودیت زمانی، نتوانستند تیم خود را معرفی کنند. در حال حاضر، پنج کشور در این المپیاد حضور دارند و طبق قوانین المپیاد بین‌المللی، کشور میزبان مجاز است دو تیم داشته باشد، بنابراین در مجموع شش تیم در این دوره شرکت کرده‌اند.
در مورد زمان انتخاب تیم‌ها، این فرآیند بستگی به شرایط داخلی هر کشور دارد. اگر یک کشور امروز تصمیم بگیرد در المپیاد شرکت کند، زمان لازم برای انتخاب تیم به عواملی چون فرآیندهای داخلی آن کشور و کمک‌های دبیرخانه بستگی دارد که می‌تواند این زمان را کاهش دهد. فرآیند انتخاب تیم‌ها به‌طور کامل به عهده هر کشور است و ما فقط معیارهای لازم را به آن‌ها اعلام می‌کنیم. کشورها بر اساس این معیارها، تیم‌های خود را انتخاب می‌کنند و ما هیچ دخالتی در انتخاب تیم‌ها نداریم.
فرایند انتخاب تیم‌ها در کشورهای مختلف متفاوت است. برای مثال، در ایران به‌دلیل برنامه‌های متنوع و شبکه قوی که ستاد نانو دارد و شناختی که از دانشجویان و برگزاری المپیادها و برنامه‌های مختلف در این حوزه داریم، این فرایند زمان‌بر و طولانی نیست. اما کشورهایی مانند کانادا، به‌عنوان نمونه، اعلام کرد که حداقل به یک سال زمان نیاز دارند تا اطلاع‌رسانی کنند، فراخوان دهند، تیم‌ها را ارزیابی کرده و تیم منتخب خود را معرفی کنند. در ایران پس از اعلام فراخوان، بیش از 20 تیم آمادگی خود را اعلام کردند و پس از ارزیابی، 10 تیم به مرحله نهایی راه یافتند که در نهایت دو تیم انتخاب شدند. این تیم‌ها پس از برگزاری کارگاه‌های آموزشی و منتورینگ، تیم نهایی ایران را تشکیل دادند.
هدف اصلی ما تقویت حضور کشور در مجامع بین‌المللی حوزه نانو است. ایران در این رویداد به‌دنبال ساختن یک پازل علمی در سطح بین‌المللی است. این رویداد فرصت‌های ویژه‌ای را برای شبکه‌سازی و توسعه تعاملات بین‌المللی فراهم می‌آورد، از جمله تعاملات در سطح حکمرانی، دولتی و میان محققین برجسته، اساتید و محققین جوان. بنابراین هدف ما از برگزاری این المپیاد، ایجاد بستری برای رشد و تعاملات علمی و تجاری در سطح جهانی است که در آینده به توسعه این حوزه کمک کند.
انتهای پیام/
