ارمنستان در تنگنای اقتصادی و نظامی برای توازن قوا در قفقاز
ارمنستان با وجود مشکلات اقتصادی، تلاش‌های خود برای تقویت قوای نظامی با کمک شرکای خارجی جدیدی چون هند و فرانسه را افزایش داده که این امر نگرانی جمهوری آذربایجان از تشدید تنش‌ها و رقابت تسلیحاتی در منطقه را به دنبال داشته است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، ارمنستان در موقعیتی جغرافیایی قرار دارد که منافع قدرت‌های جهانی در آن تلاقی می‌کند و این کشور در سال‌های اخیر به طور فزاینده‌ای بر تقویت قوای نظامی خود متمرکز شده است. شرکای خارجی با اهداف و انگیزه‌های مختلف، نقش مهمی در این روند ایفا می‌کنند. با وجود منابع محدود، ارمنستان موفق به ایجاد شبکه‌ای گسترده از تأمین‌کنندگان تسلیحات شده که به این کشور اجازه می‌دهد تا توان رزمی ارتش خود را حفظ کند.
ارمنستان در تنگنای دشواری قرار دارد. از یک‌سو، با تهدیدات امنیتی، نیازمند تقویت قوای نظامی است و از سوی دیگر، با مشکلات اجتماعی و اقتصادی عدیده‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کند.
دولت این کشور در تلاش است تا میان این دو نیاز متضاد تعادل ایجاد کند. در حالی که ارمنستان با مشکلات اقتصادی مواجه است، دولت این کشور در حال مذاکره با هند برای خرید توپخانه‌های مدرن است. این امر نشان می‌دهد که تقویت نظامی در اولویت سیاست‌های دولت قرار دارد.
تصمیم نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، برای کاهش پرداخت‌های اجتماعی به آوارگان قره‌باغی ساکن در این کشور، موجی از نارضایتی را به همراه داشته است. این کمک‌ها که قبلاً به‌طور ماهیانه 50 هزار درام به هر نیازمند پرداخت می‌شد، از ماه آوریل تنها به گروه‌های محدودی از آوارگان اختصاص خواهد یافت.
تنها معلولین گروه‌های یک و دو، کودکان، بازنشستگان و کسانی که سرپرست خانوار خود را از دست داده‌اند، مجاز به دریافت این کمک‌ها خواهند بود. سایر آوارگان باید به دنبال منابع درآمد جایگزین باشند. علاوه بر این، مبلغ کمک‌های باقی‌مانده نیز به‌طور تدریجی کاهش خواهد یافت. این مبلغ از آوریل تا ژوئن به 40 هزار درام و تا دسامبر به 30 هزار درام خواهد رسید.
«گغام استپانیان» مسئول حقوق بشر قره‌باغ کوهستانی، از جمله کسانی است که به‌شدت از این تصمیم دولت ارمنستان برای کاهش کمک‌های اجتماعی انتقاد کرده است.
استپانیان معتقد است که دولت این تصمیم را بدون در نظر گرفتن نظرات و نیازهای آوارگان اتخاذ کرده است.
وی این اقدام دولت را «خیانت به منافع ارمنی‌هایی که از خانه‌های خود آواره شده‌اند» توصیف کرده است.
طبق گزارش انستیتو بین‌المللی پژوهش‌های صلح استکهلم، در دهه 2010-2020، بیش از 90 درصد از تسلیحات وارداتی ارمنستان از روسیه تأمین می‌شد. این امر نشان‌دهنده وابستگی شدید ارمنستان به روسیه در زمینه نظامی بوده است.
پس از جنگ 44 روزه قره‌باغ در سال 2020، روابط میان روسیه و ارمنستان رو به سردی گذاشته است. این امر به دلیل نارضایتی ارمنستان از عملکرد روسیه در جنگ و همچنین نگرانی روسیه از تشدید تنش‌ها در منطقه است.
روسیه در ارائه کمک‌های نظامی به ارمنستان احتیاط بیشتری به خرج می‌دهد. این امر می‌تواند به دلیل نگرانی روسیه از تشدید تنش‌ها با جمهوری آذربایجان و ترکیه باشد؛ اما با وجود سردی روابط، روسیه همچنان به‌عنوان یک شریک مهم در زمینه دفاعی برای ارمنستان محسوب می‌شود. روسیه در ارمنستان پایگاه نظامی دارد و دو کشور در چارچوب سازمان پیمان امنیت جمعی با یکدیگر همکاری می‌کنند.
ارمنستان پس از ناامیدی از روسیه، به دنبال شرکای جدیدی برای تأمین نیازهای نظامی خود است. هند به‌عنوان یکی از قدرت‌های نوظهور جهانی، به شریک مهمی برای ارمنستان تبدیل شده است.
در سال 2022، ارمنستان قراردادی به ارزش 250 میلیون دلار با هند برای خرید سیستم‌های راکتی، رادار و سایر تجهیزات نظامی امضا کرد. هند با امضای این قرارداد، به دنبال افزایش نفوذ خود در منطقه قفقاز جنوبی است. این امر به‌ویژه با توجه به روابط نزدیک جمهوری آذربایجان و پاکستان، برای هند اهمیت دارد.
ارمنستان در حال خرید 78 عراده سیستم توپخانه‌ای کششی ATAGS است. این سیستم‌ها توسط هند ساخته شده‌اند و از جمله پیشرفته‌ترین توپخانه‌های موجود در جهان هستند. ارزش این معامله هنوز به‌طور رسمی اعلام نشده، اما با توجه به تعداد و نوع تسلیحات، می‌توان حدس زد که معامله‌ای بزرگ و گران‌قیمت است. به نظر می‌رسد که مذاکرات میان ارمنستان و هند هنوز به‌طور کامل به پایان نرسیده است.
علاوه بر جنبه‌های فنی و مالی، مسائل دیگری مانند «حق حمایت» نیز در حال بررسی است. حق حمایت به این معنی است که هند متعهد می‌شود که در صورت وقوع جنگ، به ارمنستان کمک‌های نظامی ارائه دهد.
همچنین فرانسه نقش مهمی در تسلیح ارمنستان ایفا می‌کند و حمایت‌های این کشور از ایروان در عرصه‌های سیاسی و نظامی، به تقویت جایگاه ارمنستان در منطقه کمک می‌کند. فرانسه به طور آشکار و کامل از ارمنستان در عرصه بین‌المللی حمایت می‌کند و همکاری‌های نظامی خود را با این کشور به‌طور فعال گسترش می‌دهد.
شرکت‌های فرانسوی به ارمنستان سلاح‌های سبک و تجهیزات اطلاعاتی می‌فروشند. در دو سال گذشته، ارزش این معاملات بیش از 50 میلیون یورو بوده است. فرانسه با حمایت از ارمنستان، به دنبال افزایش نفوذ خود در منطقه قفقاز جنوبی و مقابله با نفوذ ترکیه و جمهوری آذربایجان است.
دیاسپورای ارمنی نقش مهمی در تأمین مالی دولت ارمنستان دارد. هر ساله، صدها میلیون دلار از سوی ارمنی‌های خارج از کشور به ارمنستان ارسال می‌شود که بخشی از آن صرف خرید تسلیحات و توسعه زیرساخت‌های نظامی این کشور می‌شود.
همچنین کمک‌های مالی و وام‌های خارجی نیز نقش مهمی در تأمین مالی هزینه‌های نظامی ارمنستان دارند. اتحادیه اروپا مبالغ قابل‌توجهی را به ارمنستان برای پروژه‌های زیرساختی اختصاص می‌دهد.
در سال 2023، ایروان حدود 2.6 میلیارد یورو کمک مالی دریافت کرد که بخش قابل‌توجهی از آن به برنامه‌های امنیتی اختصاص داده شد. چین نیز با ارائه وام‌های با بهره پایین به ارمنستان برای خرید فناوری، فرصت‌های جدیدی را برای همکاری نظامی میان دو کشور ایجاد می‌کند.
بودجه دفاعی ارمنستان در سال‌های اخیر به‌طور قابل‌توجهی افزایش یافته است. این بودجه از 1.3 میلیارد دلار در سال 2023 به 1.4 میلیارد دلار در سال 2024 رسیده است. این بودجه برای نوسازی ارتش و خرید تسلیحات جدید استفاده می‌شود.
جمهوری آذربایجان به‌صراحت اعلام کرده که هرگونه تلاش ارمنستان برای به خطر انداختن امنیت ملی این کشور با واکنش قاطع مواجه خواهد شد. به نظر می‌رسد که ارمنستان به هشدارهای جمهوری آذربایجان بی‌توجه است و به تقویت توان نظامی خود ادامه می‌دهد.
این امر می‌تواند به افزایش تنش و حتی درگیری نظامی میان دو کشور منجر شود. باکو معتقد است که خرید تسلیحات توسط ارمنستان با هدف تهدید امنیت کشور همسایه، نقض آشکار حقوق بین‌الملل و اصول همزیستی مسالمت‌آمیز است و این اقدام ارمنستان می‌تواند به تشدید رقابت تسلیحاتی در منطقه قفقاز جنوبی دامن بزند و به بی‌ثباتی بیشتر در این منطقه منجر شود.
انتهای پیام/