روحانی،سیاست خواب‌آلود وانتخابات /خاتمی را زیر بال چپم گرفتم
«با بال چپم آقای خاتمی را زیر بالم گرفتم و او را بردم به بالا، به آسمان!» روحانی بلافاصله آنچه خواب توصیف کرده است را اینگونه تعبیر می‌کند:«اولین بار بود که نامزد می‌شدم اما اولین بار نبود که درباره نامزدی‌ام در انتخاب ریاست جمهوری فکر میکردم.»
گروه سیاسی – خبرگزاری تسنیم - در متنی که پایگاه اطلاع رسانی دفتر روحانی، رئیس جمهور سابق روز شنبه منتشر کرد روحانی روایت تصمیمش برای ورود به انتخابات را با نقل یک خواب آغاز می‌کند: «گرم خواب بودم. هنوز به سحر ساعتی مانده بود. خواب می‌دیدم: دو بال داشتم. آمادهٔ پرواز بودم. سیدی را دیدم؛ سیدمحمد خاتمی… محزون بود و در خود فرو رفته. خواستم سر صحبت را باز کنم تا او را از حزن بیرون آورم: بگذارید شما را ببرم به بالا، به آسمان! با بال چپم (هر دو دستم به بال بدل شده بود) آقای خاتمی را زیر بالم گرفتم و او را بردم به بالا، به آسمان!»
این نخستین بار نیست که روحانی با استناد به یک خواب که البته به توصیفی تمثال گونه شباهت بیشتری دارد عزمش برای ورود به انتخابات 92 را بازگو می‌کند.
پیش از این، محمد قوچانی محتوایی از جلسه‌ای با روحانی را در مجله آگاهی نو بازتاب داده بود که در آن به نقل از رئیس دولت یازدهم و دوازدهم آمده بود: «در دی‌ماه 1391 در خواب دید که در اتاق استادش آیت‌الله سیدمحمدرضا گلپایگانی است. آیت‌الله فقید از صندوقچه شال سبزی درآورد و به روحانی داد و گفت این مال شماست.»
روحانی در خاطراتی که روز شنبه منتشر شده است بلافاصله آنچه خواب توصیف کرده را اینگونه تعبیر می‌کند: «یک سال از تیرماه 1391 تا خردادماه 1392 طول کشید تا از فکر نامزدی، به ریاست‌جمهوری برسم. اولین بار بود که نامزد می‌شدم اما اولین بار نبود که درباره نامزدی‌ام در انتخابات ریاست‌جمهوری فکر میکردم.»
روحانی در خاطراتی که روز گذشته منتشر کرده این خواب را بهانه‌‌ای قرار می دهد تا پشت پرده تصمیمات انتخاباتی جناح‌های مختلف سیاسی در سال 92 و مسیری که خودش در این انتخابات طی کرده را بازگو کند.
گزینه هاشمی برای انتخابات 92 ناطق نوری بود!
روحانی در بخشی از خاطراتش، به دیداری با هاشمی رفسنجانی در 10 مرداد 1391 اشاره می‌کند. این جلسه، به درخواست هاشمی و پیش از نشست مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام برگزار شده بود. روحانی روایت می‌کند که هاشمی از او خواسته بود زودتر از سایر اعضا بیاید تا به‌طور خصوصی درباره موضوعی مهم گفت‌وگو کنند.
هاشمی در این جلسه درباره انتخابات ریاست جمهوری سال 92 سخن گفت و در پاسخ به روحانی که پرسیده بود آیا وارد انتخابات می‌شود تأکید کرد که: «به هیچ وجه! به هیچ عنوان! در این شرایط هر کس حاضر شود نامزد شود، باید دستش را بوسید!» روحانی اما از این گفت‌وگو چنین نتیجه گرفت که با توجه به شرایط موجود حضور خودش در رقابت‌های انتخاباتی، ضروری است.
علی‌رغم تأکید مکرر هاشمی مبنی بر عدم کاندیداتوری، او در روز آخر مهلت ثبت‌نام، یعنی 21 اردیبهشت 1392، تصمیم به حضور در رقابت‌های انتخاباتی گرفت. این تصمیم، که به گفته خودش با هدف «رقم‌زدن حماسه سیاسی» انجام شد، تأثیر بسزایی در روند انتخابات داشت. هاشمی دو سال بعد، در گفت‌وگویی اشاره کرد که ثبت‌نام او، زمینه‌ساز پیروزی روحانی در انتخابات شد.
هاشمی در این خصوص گفت: «کار من در مقطع انتخابات سال 92، در حد نام‌نویسی بود که دیدید چه تأثیری در کشور داشت و نتیجه‌اش انتخاب آقای روحانی بود.» به این ترتیب، نقش هاشمی در مهیاکردن شرایط سیاسی برای پیروزی روحانی غیرقابل انکار بود.
روحانی به جلسه دیگری در 4 شهریور 91 اشاره می‌کند که در آن، جمعی از اعضای مجمع تشخیص به بحث درباره انتخابات می‌پردازند. هاشمی در این جلسه پیشنهاد می‌کند که علی‌اکبر ناطق نوری برای انتخابات نامزد شود. بااین‌حال، ناطق نوری در پاسخ، روحانی را «بهترین گزینه» معرفی می‌کند و هاشمی نیز می‌گوید «اگر بیاید خوب است»
این رویداد نقطه عطفی در روند تصمیم‌گیری روحانی برای حضور در انتخابات بود. چندی بعد، در آبان 91، گروهی از همکاران مرکز تحقیقات به روحانی اطلاع می‌دهند که هاشمی در محافل سیاسی، او را به‌عنوان یکی از گزینه‌های مطلوب خود مطرح کرده است. نکته قابل‌توجه این است که علی‌رغم مطرح‌شدن نام ناطق نوری، روحانی خود را به‌عنوان گزینه جدی برای حمایت هاشمی معرفی می‌کند.
رویای وارونه
رابطه میان حسن روحانی و جریان اصلاحات یکی از موضوعات مهم و چالش‌برانگیز در تاریخ سیاسی ایران است. روحانی در خاطراتش می‌گوید که پیش از انتخابات 92، فضای سیاسی کشور به‌شدت قطبی شده بود. اصولگرایان با تعدد نامزدها و اصلاح‌طلبان در شرایطی محتاطانه به میدان آمده بودند.
روحانی با بهره‌گیری از این وضعیت و تعامل با چهره‌های مؤثر اصلاح‌طلب تلاش کرد تا خود را به‌عنوان گزینه‌ای اجماعی مطرح کند.
او درحالی با اشاره به خواب خود ادعای بالا بردن خاتمی را مطرح می‌کند که در پایان دولتش چهره‌های مختلف اصلاحات با روحانی حداکثر مرزبندی را داشتند تا مبادا تحت تاثیر ریزش سرمایگاه اجتماعی دولت روحانی آنها نیز پایگاه خود را در بین افکار عمومی از دست بدهند تا حدی که حتی مسعود پزشکیان علی رغم مورد حمایت قرار گرفتن از جانب چهره‌های اصلی دولت روحانی تاکید کرد که او دولت سوم روحانی نخواهد بود.
فضا برای ورود روحانی به انتخابات مثبت بود
در خاطرات روحانی، جلسه‌ای در 22 آذر 91 با هاشمی رفسنجانی بازگو شده است که در آن، هاشمی نظر رهبری درباره کاندیداهای احتمالی را به اشتراک گذاشته است.
هاشمی در ادامه این دیدار، از موضع مثبت رهبری نسبت به روحانی خبر می‌دهد. او به نقل از رهبری می‌گوید: «ایشان انسان خوش‌فکر و منظمی است، اما برای رأی‌آوردن کار زیادی لازم است.» این جمله، نشان می‌دهد که حداقل نگاه منفی برای ورود روحانی به انتخابات وجود نداشته است.
به مرور اما روحانی با رویکردی تقابلی خود را از فضای سیاسی به حاشیه رانده و کنش سیاسی‌اش را به بیان خاطرات محدود نگه داشت. او اگرچه بعدها با ثبت نام در انتخابات مجلس خبرگان سعی داشت رویکرد عملیاتی‌تری در مسیر سیاسی خود به کار بگیرد اما چالش‌هایی که او در مورد سرمایه اجتماعی، تعامل با گرروه‌های سیاسی و همچنین تعامل با حاکمیت با آن مواجه است باعث می شود این کنش‌های محدود خیلی جدی گرفته نشده و رئیس دولت یازدهم و دوازدهم کار سختی برای احیا سیاسی خود در پیش داشته باشد.
مسیر سخت احیا
حسن روحانی با انتشار این خاطرات، به‌دنبال بازسازی تصویر خود در ذهن جامعه است. او با روایت رؤیا، خاطرات جلسات سیاسی و تحلیل فضای انتخابات 92، تلاش دارد تا نقش خود را در تحولات سیاسی کشور پررنگ‌تر کند.
حمایت خاتمی، نقش‌آفرینی هاشمی رفسنجانی و سید حسن خمینی، و همچنین توانایی او در مدیریت فضای پرتنش سیاسی، همگی موضوعاتی است که روحانی در این خاطرات بر آنها تأکید کرده است.
خاطره روحانی از خواب پرواز و حمایت از خاتمی، بیش از آنکه به‌عنوان یک رؤیا دیده شود، تصویری از سیاست‌ورزی و تعاملات او در فضایی پیچیده است. آنچه روحانی خواب توصیف کرده است بیشتر به‌عنوان نمادی از اقدامات او برای ایجاد انسجام میان نیروهای مختلف سیاسی و تلاشی برای تداوم حیات ساسی‌اش کارایی دارد.
انتهای پیام/