فصل تغییرات در احزاب اسلامگرای ترکیه

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، با برگزاری کنگره حزب اسلامگرای سعادت (SP) در ترکیه، شاهد اتفاق جدیدی در صف شاگردان قدیمی مرحوم نجم الدین اربکان هستیم.

سیاستمدار مشهوری که به مدت سه دهه بر تاریخ فعالیت سیاسی اسلامگرایان ترکیه تاثیر نهاد و افرادی همچون عبدالله گل، رجب طیب اردوغان و دیگران، از زیر شنل او بیرون آمدند.

اتفاق جدید این است: کنار رفتن یک رهبر قدیمی و سالخورده و سکانداری سیاستمدار جوانی که 47 سال دارد و وعده داده که این حزب را به جایگاه بهتری برساند.

تمل کاراملا اوغلو از شاگردان قدیمی مرحوم اربکان که به مدت 8 سال رهبر حزب بود، حالا عملاً کنار رفته و در نهمین کنگره حزب سعادت، محمود آریکان مهندس راه و ساختمان و فعالِ حوزه‌ تجارت و عمران، قبلاً به عنوان معاون حزب، نامزد شهرداری قیصری و نماینده مردم قیصری در پارلمان ترکیه، تجارب موفقی را پشت سر نهاده و توانسته با کسب 823 رای از مجموع آرای 1300 رای دهنده، بر کرسی رهبری بنشیند.

محمود آریکان در اولین سخنرانی خود پس از انتخاب به عنوان رهبر سعادت، گفت: ما همه شانه به شانه خواهیم ایستاد و چنان با شور و هیجان فعالیت خواهیم کرد که گویی قرار است به زودی انتخابات برگزار شود و بالاترین پیروزی‌ها را با هم به دست خواهیم آورد. ما در سخت ترین دوره های تاریخ معاصر خود زندگی می کنیم، همه ما بار وظایف و تکالیف سنگینی بر دوش داریم».

آریکان یکی از تجار ثروتمند در گروه کارآفرینان و پیشه وران محافظه کار آناتولی «موسیاد» است. همان گروه ثروتمندی که در حوزه تجارت و اقتصاد نگرش اسلامگرایانه دارند و آنان را به عنوان نقطه مقابل گروه بازرگانان و پیشه وران کمالیست و سکولار گروه «توسیاد» می‌شناسند.

آریکان در سخنرانی خود به این اشاره کرد که نسل نوینی از کادرها و رهبران اسلامگرا در حزب سعادت رشد کرده‌اند و در آینده‌ای نزدیک، تحولات سیاسی بزرگی را در ترکیه رقم خواهند زد.

کاراملا اوغلو رهبر قبلی هم گفت: «خداوند بزرگ‌ترین توفیق را نصیب شما کند. مشکلات ترکیه حل نمی‌شود، بلکه روز به روز در حال افزایش است. راه حل این مشکلات این است که حزب سعادت، قدرت را در دست بگیرد. کلید حل معضلات ترکیه در این است که حزب سعادت و چشم‌انداز ملی یعنی نگرش سیاسی و تاریخی استادمان اربکان، حکمفرما شود».

حواشی کنگره و شعار علیه اردوغان

مطابق رسم و سنت سیاسی در ترکیه، هر حزبی که کنگره برگزار می‌کند، نمایندگانی از احزاب دیگر را نیز به عنوان مهمان دعوت می‌کند. اما در کنگره حزب سعادت، اتفاقی برای مهمانان روی داد که واکنش‌ها و بازتاب‌های رسانه‌ای گسترده‌ای به دنبال آورد.

زمانی که کاراملا اوغلو علیه جنایات رژیم صهیونیستی صحبت کرده و دولت اردوغان را به خاطر تداوم روابط تجاری مورد انتقاد قرار داد، برخی از حاضرین، علیه حزب عدالت و توسعه شعار دادند.

پس از آن هم وقتی مجری مراسم برگزاری کنگره به نمایندگان حزب حاکم خوشامد گفت، صدها تن از اعضای کنگره علیه حزب اردوغان شعار دادند و دو مهمان دعوت شده از این حزب، با ناراحتی جلسه را ترک کردند.

عبدالقادر کارادومان از چهره‌های مشهور و برجسته حزب سعادت در این مورد گفت: «ما کنگره خود را در زمانی برگزار می‌کنیم که جغرافیای فلسطین در خاورمیانه غرق در خون است. دوران تلخ وحشیگری‌ها و کشتارهای بیش از 400 روزه اسرائیل علیه فلسطین را به سختی می‌گذرانیم. یکی از مهمترین موضوعات این کنگره، موضوع فلسطین است. ما در هر نشست و هر فرصتی، روابط تجاری دولت با رژیم صهیونیستی را مورد انتقاد قرار داده‌ایم. نمایندگان حزب عدالت و توسعه نیز بهتر بود به جای ناراحت شدن و ترک جلسه، انتقادپذیر باشند و از این واکنش‌های مردم ما غافلگیر نشوند».

رقیب اصلی حزب سعادت کیست؟

زمانی که عبدالله گل، رجب طیب اردوغان و دیگر همراهان آنان در کنگره حزب اسلامگرای فضیلت در سال 2001 میلادی، به دنبال آن بودند که کرسی رهبری را از اربکان بگیرند، اعضای کنگره با این درخواست موافقت نکردند و چنین شد که اردوغان و بسیاری از شاگردان قدیمی، از صف اربکان جدا شده و حزب عدالت و توسعه را تشکیل دادند.

شاگردان دیگر نیز پس از تعطیلی حزب فضیلت، حزب سعادت را تشکیل دادند. اما فاتح اربکان فرزند مرحوم نجم الدین اربکان، نه تنها با رفقای پدرش همراه نشد، بلکه به تندی بنای اختلاف گذاشت و با تاسیس حزب «دوباره رفاه»، اعلام کرد که خود را وارث اصلی تفکرات سیاسی پدرش می‌داند.

حزب فاتح اربکان در انتخابات اخیر شهرداری‌های ترکیه توانست پیروزی قابل توجهی به دست بیاورد و به مراتب قدرتمندتر از حزب سعادت ظاهر شود. در نتیجه در شرایط فعلی، مهمترین رقیب حزب سعادت، نه حزب عدالت و توسعه بلکه حزب دوباره رفاه است.

این حزب به یاد حزب قدیمی اسلامگرای رفاه تاسیس شده که در آخرین دهه قرن بیستم، پیروزی‌های سیاسی بزرگی به دست آورد، رجب طیب اردوغان از همین حزب به عنوان شهردار استانبول برگزیده شد و خود نجم الدین اربکان نیز با حزب رفاه توانست آن قدر رای بگیرد که در شراکت با خانم تانسو چیللر یک دولت ائتلافی تشکیل دهد.

این همان دولتی بود که در سال 1997 میلادی با کودتای خاموش ژنرال‌های ارتش ورشکست شد و حکم صریح دادگاه، اربکان و بسیاری از شاگردان او را به عنوان ممنوع الفعالیت سیاسی اعلام کرد.

اسلامگرایان چقدر شانس دارند به قدرت برسند؟

اگر با تساهل و تسامح، کل احزاب اسلامگرای ترکیه را به عنوان سه گروه اردوغانی، اربکانی و گروه منتقد تقسیم بندی کنیم؛ می‌توانیم به وضوح ببینیم که از بین این سه گروه، این تنها حزب سعادت است که می‌تواند با انعطاف و با رویکردی تعاملی، با احزاب سکولار کمالیست ائتلاف کند.

در نتیجه در انتخابات آتی ترکیه، کمالیست‌ها از شانس و توان آن برخوردار هستند که به کمک این دسته از اسلامگرایان، جریان اردوغان را شکست دهند و به این ترتیب، بخشی از کیک قدرت در اختیار اسلامگرایان قرار بگیرد و حزب عدالت و توسعه نیز به عنوان مهمترین حزب اپوزیسیون، به حیات سیاسی و اجتماعی خود ادامه دهد. اما با توجه به سرعت بالا و سیالیت تحولات سیاسی در ترکیه، نمی‌توان از حالا پیش بینی کرد که در انتخابات سال 2028 میلادی، دقیقاً چه روی خواهد داد.

انتهای پیام/