چالش گردوخاک در سیستان/ شیوع بیماری "سل" در بین مردم
شرایط حاکم بر سیستان به ویژه شرایط اقلیمی و طوفان‌های گردوخاک و پراکنده شدن ریزگردها، منطقه را با چالش شیوع بیماری‌های چشمی و تنفسی به ویژه «سل» مواجه است که در سال‌های اخیر این موضوع به یک معضل جدی تبدیل شده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از زاهدان، منطقه سیستان شامل پنج شهرستان زابل، زهک، هامون، هیرمند و نیمروز واقع در شمال استان سیستان و بلوچستان با تاریخ و فرهنگ غنی امروز در پی شرایط حاکم بر منطقه به ویژه شرایط اقلیمی و طوفان‌های گردوخاک و پراکنده شدن ریزگردها با چالش شیوع بیماری‌های چشمی و تنفسی به ویژه سل مواجه است که در سال‌های اخیر این موضوع به یک معضل جدی تبدیل شده است.
بیماری سل(Tuberculosis) یک عفونت باکتریایی است که عمدتاً ریه‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی، ایران در زمره کشورهایی قرار دارد که با شیوع بالای این بیماری مواجه هستند و استان سیستان و بلوچستان به‌ویژه در این زمینه نگران‌کننده است. بر اساس گزارش‌های اخیر، نرخ ابتلا به سل در این منطقه به دلیل عوامل مختلف اجتماعی و اقتصادی افزایش یافته است.
مهمترین علل شیوع شامل فقر و بیکاری، شرایط آب و هوایی، کمبود خدمات بهداشتی، آموزش ناکافی، شرایط اجتماعی و به ویژه طوفان‌های کرد و خاکی است که در طول سال شاید حدود 180 روز و حتی بیشتر مردم این منطقه را درگیر می‌کند.
یکی از اصلی‌ترین علل شیوع سل در سیستان، وضعیت اقتصادی نامناسب و بالا بودن نرخ بیکاری است. بسیاری از ساکنان این منطقه به دلیل فقر نمی‌توانند به خدمات بهداشتی دسترسی داشته باشند و این موضوع باعث می‌شود که بیماری‌ها به سرعت گسترش یابند.
آب و هوای خشک و گرمسیری سیستان، به همراه گرد و غبارهای شدید، سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند. این شرایط می‌تواند افراد را مستعد ابتلا به بیماری‌های تنفسی کند و در نتیجه، احتمال ابتلا به سل را افزایش دهد.
دسترسی محدود به خدمات بهداشتی و درمانی در مناطق روستایی و دورافتاده، مانع از شناسایی زودهنگام بیماران و درمان آنها می‌شود. بسیاری از مبتلایان به سل، به دلیل عدم آگاهی یا دسترسی به درمان، به مرحله حاد بیماری می‌رسند.
عدم آگاهی عمومی درباره بیماری سل و روش‌های پیشگیری از آن نیز یکی دیگر از عوامل موثر در شیوع این بیماری است. بسیاری از مردم اطلاعات کافی درباره علائم و راه‌های انتقال این بیماری ندارند.
شرایط اجتماعی نیز نقش مهمی در شیوع سل دارد. زندگی در مکان‌های شلوغ و عدم رعایت نکات بهداشتی، مانند استفاده از ماسک و شستن دست‌ها، می‌تواند به گسترش بیماری کمک کند. همچنین، مهاجرت‌های داخلی و جابهجایی جمعیت نیز می‌تواند باعث انتقال بیماری از مناطق آلوده به دیگر نقاط شود.
در همین راستا خبرنگار تسنیم در گفت‌وگوی مردمی پای گلایه‌های یک شهروند زابلی نشست؛ احمد، 45 ساله، ساکن زابل به خبرنگار تسنیم گفت: اگر بخواهید بگویم، روزهای ما در اینجا به طرز عجیبی تحت تأثیر طوفان‌های گرد و خاک قرار دارد. واقعاً دیگر نمی‌دانیم چه کنیم.
وی افزود: هر سال با شروع فصل باد، طوفان‌های گرد و خاک به شدت افزایش پیدا می‌کند. گاهی اوقات چند روز متوالی نمی‌توانیم از خانه بیرون برویم. گرد و غبار به قدری زیاد است که حتی نفس کشیدن هم برایمان سخت می‌شود.
این شهروند سیستانی خاطرنشان کرد: متأسفانه مشکلات تنفسی یکی از اصلی‌ترین عوارض این طوفان‌هاست. من و همسرم مدام با سرفه‌های خشک و تنگی نفس مواجه هستیم. بچه‌ها هم به شدت آسیب‌پذیر هستند. ما به پزشک مراجعه کردیم و گفتند که باید از ماسک استفاده کنیم و در خانه بمانیم، اما در نهایت این مشکلات همچنان ادامه دارد.
وی عنوان کرد: متأسفانه بیماری‌های چشمی هم بسیار شایع شده است. چشم‌هایمان بسیاری از مواقع قرمز و خسته هستند و بسیاری از همسایه‌ها به التهاب چشم دچار شده‌اند. داروخانه‌ها هم پر از محصولاتی هستند که برای درمان این مشکلات تجویز می‌شوند، اما باز هم کافی نیست.
احمد تصریح کرد: راستش را بخواهید، ما اقدامات جدی از سوی مسئولین برای مدیریت این شرایط بحرانی ندیده‌ایم. برخی وعده‌ها داده شده، اما در عمل تغییر خاصی مشاهده نمی‌کنیم. ما نیاز داریم که زیرساخت‌ها تقویت شوند، مثلاً ایجاد فضای سبز یا سیستم‌های کنترل گرد و غبار. در غیر این صورت، زندگی ما همچنان تحت تأثیر این طوفان‌ها خواهد بود.
وی اظهار داشت: نیاز به حمایت‌های بیشتری داریم. همچنین باید با همدیگر همکاری کنیم تا صدایمان را به مسئولین برسانیم. امیدوارم همه مردم بدانند که ما در زابل با چه مشکلاتی مواجه هستیم و نیاز داریم که صدای ما شنیده شود. سلامتی ما و خانواده‌هایمان در خطر است و باید برای بهبود شرایط تلاش کنیم. امیدوارم روزی برسد که دیگر نگران طوفان‌های گرد و خاک نباشیم و بتوانیم به زندگی عادی خود ادامه دهیم.
مهرنگار آزوع مدیر گروه بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی زابل نیز در این رابطه در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در زابل اظهار داشت: هر جا مردم منطقه وضعیت اقتصاد خوبی نداشته باشند و از لحاظ مصرف مواد غذایی در مضیقه باشند، زمینه شیوع بیماری «سل» در آنجا بیشتر است.
مدیر گروه بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی زابل افزود: در منطقه سیستان با توجه به خشکسالی‌های چند ساله مردم شغل خود در زمینه‌های دامپروری، کشاورزی و صیادی را از دست دادند و این امر شرایط معیشتی آنها را دشوار و منطقه را مستعد شیوع بالای سل کرده و با توجه به طوفان‌های شن آمار سل همچنان بالا است.
وی ادامه داد: از طرف دیگر جابهجایی جمعیتی منطقه که شاهد هستیم اتباع از کشور افغانستان به صورت مجاز یا غیرمجاز وارد کشور ما می‌شوند، موجب افزایش آمار بیماران سل نسبت به سایر نقاط کشور می‌شود.
آزوع خاطرنشان کرد: در راستای حذف بیماری سل در سیستان تاکنون کارهای زیادی انجام شده است؛ از جمله بیمارستان سل که به همت خیرین و دانشگاه علوم پزشکی احداث شده است، طرح‌های غربالگری به کمک وزارت بهداشت به مدت پنج سال در حال اجرا است و در ماه به مدت سه روز در شهرستان‌های مختلف منطقه سیستان در حال انجام است و در این راستا به درب خانه‌های مردم مراجعه می‌شود و از علائم سل سوال می‌کنند تا در صورت ابتلا تحت نظر قرار گیرند.
مدیر گروه بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی زابل خاطرنشان کرد: افراد مبتلا به سل در منطقه سیستان وقتی به مراکز بهداشتی و درمانی مراجعه می‌کنند، خدمات درمانی از آزمایشگاه تا دارو برای آنها کاملاً رایگان است؛ حتی اتباع و فاقدین شناسنامه هم تحت نظر قرار می‌گیرند.
وی با اشاره به اینکه هر فرد مبتلا به سل می‌تواند 15 نفر را مبتلا کند، افزود: واکسن «ب، ث، ژ» که بدو تولد استفاده می‌شود از ابتلاء به سل پیشگیری نمی‌کند ولی جلوی مرگ مبتلایان را خواهد گرفت زیرا کودکان زیر پنج سال بیشتر مستعد سل شدید هستند و تنها واکسنی است که ما در این زمینه داریم.
مدیر گروه بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی زابل افزود: اگر بیماری داشته باشیم که نسبت به داروی سل مقاوم شده باشد، هماهنگ می‌کنیم با اداره سل وزارت بهداشت تا فرد را در بیمارستان‌های مخصوص بستری کنند که خوشبختانه تا کنون در بیمارستان تنفسی منطقه سیستان هیچ بیمار سل مقاومی بستری نشده است.
وی تصریح کرد: سل از دسته بیماری‌های عفونی است که منشأ میکروبی دارد و همه اندام‌های بدن را درگیر می‌کند؛ چون این بیماری اکسیژن دوست است بیشتر ریه‌ها را درگیر می‌کند برای همین ما 80 تا 85 درصد سل‌هایی که داریم ریوی است اما سل‌های خارج ریه مثل سل دستگاه گوارش و سل لگن هم وجود دارد.
آزوع افزود: 15 میلیون از جمعیت ایران مبتلا به سل نهفته هستند به این صورت که میکروب سل در بدنشان وجود دارد اما به صورت نهفته و غیرفعال است که در شرایط خاصی می‌تواند فعال شود و فرد را مبتلا به سل کند.
مدیر گروه بیماری‌های دانشگاه علوم پزشکی زابل بیان کرد: یک سری علل موجب فعال شدن میکروب سل می‌شود از جمله: بیماری ایدز، سوءتغذیه شدید، فقر پروتئین و مصرف مواد مخدر و به عبارتی افرادی که اعتیاد دارند سرعت ابتلاء آنان دو تا چهار برابر بیشتر از افراد عادی است و افراد بالای 65 سال و کودکان زیر پنج سال بیشتر مستعد برای ابتلا به سل هستند.
وی گفت: سل بیشتر از راه‌های تنفسی انتقال پیدا می‌کند و بیشتر ریه را درگیر می‌کند. از جمله روش‌های انتقال سرفه و صحبت کردن فرد مبتلا است و سل از طریق ریه و حنجره منتقل می‌شود ولی سل‌های دیگر مانند کلیه و لگن قابلیت انتقال ندارد.
بیماری سل در منطقه سیستان یک چالش مهم محسوب می‌شود که نیازمند توجه فوری مسئولان و برنامه‌ریزی‌های دقیق برای کنترل و پیشگیری است. افزایش آگاهی عمومی، بهبود شرایط اقتصادی، ارتقاء خدمات بهداشتی و درمانی، و آموزش مردم و درباره این بیماری همچنین کنترل کانون‌های ریزگرد و گرد و خاک می‌تواند به کاهش شیوع آن کمک کند. برای مقابله با این مشکل، همکاری بین‌المللی و حمایت‌های مالی نیز ضروری است تا بتوانیم آینده‌ای سالم‌تر برای ساکنان این منطقه رقم بزنیم.
انتهای پیام/