اُفت آموزش در ۴ سال اخیر/ وضعیت ضعیف ایران در منطقه
باوجود هشدارهای متعدد نسبت به افت کیفیت آموزش در مدارس کشور باز هم این روند ادامه دارد و اینبار عملکرد دانش‌آموزان ایرانی طبق نتایج تیمز ۲۰۲۳ در ۴ سال اخیر با افت همراه بوده است و ایران در منطقه هم وضعیت مناسبی ندارد.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، آزمون بین‌المللی تیمز (TIMSS) که در هر چهار سال یک بار برگزار می‌شود، عملکرد دانش‌آموزان در دروس ریاضی و علوم را در پایه‌های چهارم و هشتم می‌سنجد. این آزمون به عنوان یکی از معتبرترین مطالعات تطبیقی در عرصه آموزش، اطلاعات مهمی در مورد روند پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان بیش از 60 کشور جهان فراهم می‌کند.
تیمز 2023 با شرکت 64 کشور در زمینه‌های ریاضیات و علوم در پایه‌های چهارم و هشتم، بر روی سه حوزه شناختی اصلی متمرکز است: دانستن، به کار بردن و استدلال.
224 مدرسه در پایه چهارم و 224 مدرسه در پایه هشتم و 12300 دانش آموز ایران در تیمز 2023 شرکت کردند.پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش متولی برگزاری این آزمون در ایران است.
وضعیت توزیع جمعیت آماری این آزمون به تفکیک استان، شهر و مدرسه در سایت تیمز منتشر نشده است.
در ادامه گزارش به نمره دانش‌آموزان ایران و افت عملکرد آنها در 4 سال اخیر یعنی طی سال‌های 2019 تا 2023 پرداخته می‌شود. درباره دلایل این اُفت باید مسئولان قبلی وزارت آموزش و پرورش پاسخگو باشند.
در این گزارش علاوه بر ذکر وضعیت ایران بین کشورهای شرکت‌کننده در آزمون تیمز 2023، جایگاه کشور میان کشورهای همسایه نیز ذکر خواهد شد تا از این طریق بتوان مقایسه‌ای بین وضعیت علمی دانش‌آموزان داشت.
در آزمون تیمز سطح پیشرفته نمره 625، سطح بالا 550، سطح متوسط 475 و سطح پایین نمره 400 دارد.
نتایج ضعیف ایران در آزمون تیمز 2023
ریاضی پایه چهارم: در آزمون تیمز 2023، دانش‌آموزان ایرانی در ریاضی پایه چهارم نمره 420 را کسب کردند. این نمره نسبت به سال 2019 که نمره 443 بود، کاهش یافته است. تنها 1 درصد از دانش‌آموزان ایرانی به عملکرد پیشرفته دست یافتند، در حالی که 59 درصد در سطح پایین قرار داشتند. کشور سنگاپور با نمره 615 بالاترین عملکرد را در این بخش داشت.
ریاضی پایه هشتم: در پایه هشتم، دانش‌آموزان ایرانی نمره 423 را کسب کردند که این نیز نسبت به نمره 446 در سال 2019 کاهش نشان می‌دهد. در این بخش، 59 درصد از دانش‌آموزان ایرانی در سطح پایین قرار داشتند و تنها 1 درصد به سطح پیشرفته دست یافتند. بالاترین عملکرد در این بخش متعلق به سنگاپور با نمره 605 بود.
علوم پایه چهارم: در علوم پایه چهارم، نمره دانش‌آموزان ایرانی 432 بود که نسبت به نمره 441 در سال 2019 کاهش داشته است. 63 درصد از دانش‌آموزان در سطح پایین قرار داشتند. سنگاپور با نمره 607 در صدر قرار داشت.
علوم پایه هشتم: در علوم پایه هشتم، دانش‌آموزان ایرانی نمره 419 را کسب کردند که کاهش قابل توجهی نسبت به نمره 449 در سال 2019 داشت. در این بخش نیز سنگاپور با نمره 606 بالاترین عملکرد را به ثبت رساند.
وضعیت کشورهای منطقه در آزمون تیمز 2023
از کشورهای منطقه ترکیه، آذربایجان، ارمنستان، کویت، عمان، قطر، عربستان، قزاقستان، ازبکستان و بحرین در ارزیابی شرکت داشتند.
بهترین عملکرد برای ترکیه
در میان کشورهای منطقه، ترکیه با نمرات 553 در ریاضی پایه چهارم و 509 در ریاضی پایه هشتم، بهترین عملکرد را داشت. ترکیـه بـا 84 نمره افزایـش در ریاضی و 107 نمره افزایـش در علـوم بیـن سـال‌های 2011 تا 2023 بهترین عملکرد را در منطقه داشت.
در کشورهای منطقه در پایه چهارم در کشـورهای آذربایجـان، عمان، بحریـن، ترکیـه، قطـر، امـارات، ارمنسـتان، اردن و کویـت روند رو به رشد دانست.
ایران از 58 کشور شرکت کننده در ریاضی پایه چهارم در رتبه 53 قرار دارد و تمام کشورهای منطقه عملکرد بهتری نسبت به ایران دارند به جز عربستان سعودی.
ایران از 58 کشور شرکت کننده در علوم پایه چهارم در رتبه 49 قرار دارد و کشورهای عمان، ترکیه، امارات، ارمنستان، قطر، قزاقستان و بحرین عملکرد بالاتری نسبت به ایران دارند.
ایران از 44 کشور شرکت کننده در ریاضی پایه هشتم رتبه 31 را کسب کرده است و کشورهای ترکیه، امارات، آذربایجان، قزاقستان، قطر و بحرین عملکرد بالاتری را نسبت به ایران داشتند.
نقش مدرسه و خانواده در پیشرفت تحصیلی
طبق نتایج آزمون تیمز، وضعیت اجتماعی-اقتصادی «بالاتر» با پیشرفت بیشتر دانش‌آموزان پایه چهارم در دروس ریاضی و علوم ارتباط مستقیم دارد. همچنین، مشارکت در فعالیت‌های آموزشی قبل از دبستان تأثیر مثبت و قابل توجهی بر پیشرفت دانش‌آموزان در این دو حوزه دارد.
نتایج نشان می‌دهد که دانش‌آموزان پایه چهارم در مدارس «مرفه‌تر» به‌طور میانگین عملکرد بهتری در ریاضی و علوم نسبت به دانش‌آموزان مدارس «کم‌برخوردارتر» داشته‌اند. این موضوع تأکید می‌کند که شرایط اجتماعی-اقتصادی و دسترسی به امکانات آموزشی مناسب نقش مهمی در نتایج تحصیلی دانش‌آموزان ایفا می‌کند.
پیشنهادات برای ارتقای نمره و عملکرد ایران در مراحل بعدی تیمز
بهبود کیفیت آموزش: ارتقای کیفیت تدریس در مدارس، به ویژه در مناطق کمتر برخوردار، می‌تواند تأثیر زیادی بر افزایش نمرات دانش‌آموزان داشته باشد. استفاده از روش‌های تدریس نوین و تقویت توانمندی‌های معلمان در تدریس ریاضی و علوم از جمله اولویت‌های اصلی است.
توسعه زیرساخت‌های آموزشی: ایجاد امکانات آموزشی مناسب، از جمله دسترسی به منابع آموزشی به‌روز و تقویت فناوری‌های آموزشی در مدارس، می‌تواند به بهبود عملکرد دانش‌آموزان کمک کند.
تمرکز بر دانش‌آموزان در سطوح پایین‌تر: توجه ویژه به دانش‌آموزانی که در سطوح پایین‌تر قرار دارند، به‌ویژه در ریاضی و علوم، ضروری است. برنامه‌های آموزشی برای تقویت مبانی در این دروس می‌تواند در افزایش عملکرد کلی مؤثر باشد. متأسفانه هم اکنون مدارس دولتی عادی به جای تلاش برای ارتقای سطح عملکرد دانش‌آموزان ضعیف صورت مسئله را پاک کرده و از ثبت نام آنها امتناع می‌کنند این موضوع با همراهی مناطق آموزش و پرورش شهر تهران اتفاق می‌افتد. این اتفاق می‌تواند منجر به بازماندگی از تحصیل گروهی از دانش‌آموزان و افزایش آسیب‌های اجتماعی در جامعه همراه شود.
تابستان امسال در گزارش‌های مختلف به طور مشروح به این موضوع پرداختیم.
تقویت آموزش‌های پیش از دبستان: مطالعات نشان داده است که مشارکت در فعالیت‌های آموزشی قبل از دبستان با پیشرفت دانش‌آموزان در دروس ریاضی و علوم رابطه مستقیم دارد. بنابراین، تقویت برنامه‌های آموزشی در این مرحله می‌تواند به بهبود نتایج آزمون‌های تیمز در آینده کمک کند.
انتهای پیام/
