بم ۲۱ سال پس از زلزله/ زخم‌های پنهان در خانه‌های نوساز
۲۱ سال از زلزله بم می‌گذرد، حادثه‌ای که داغی ابدی بر دل مردم این دیار نهاد و امروز، در پس این چهره بازسازی شده، هنوز زخم‌هایی التیام نیافته پابرجا است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از کرمان، 21 سال از زلزله مهیب بم می‌گذرد، فاجعه‌ای که در پنجم دی‌ماه 1382، این شهر تاریخی را با خاک یکسان کرد و داغی جانکاه بر دل ایرانیان نهاد. در حالی که بم امروز، ظاهری نوساز به خود گرفته، بررسی دقیق‌تر نشان می‌دهد که بازسازی این شهر، با چالش‌ها و نقاط ضعف متعددی روبه‌رو بوده و هنوز تا التیام کامل زخم‌های این فاجعه، فاصله زیادی وجود دارد.
21 سال از زلزله ویرانگر بم می‌گذرد، حادثه‌ای که نه تنها چهره شهر را دگرگون کرد، بلکه داغی ابدی بر دل مردم این دیار نهاد. امروز، بم با خانه‌های نوساز و خیابان‌های عریض، ظاهری متفاوت از گذشته دارد، اما در پس این چهره بازسازی‌شده، هنوز زخم‌هایی التیام نیافته و مشکلاتی پابرجاست.
بازسازی بین موفقیت و چالش
بازسازی بم به عنوان یکی از بزرگترین پروژه‌های بازسازی پس از سانحه در ایران، دستاوردهای قابل توجهی داشته است. ساخت خانه‌های مقاوم در برابر زلزله، نوسازی زیرساخت‌ها و بازسازی ارگ تاریخی بم، از جمله این موفقیت‌ها به شمار می‌روند. با این حال، این پروژه با چالش‌ها و نقاط ضعفی نیز روبه‌رو بوده است.
برخی از کارشناسان معتقدند که در فرآیند بازسازی، به مسائل اجتماعی و فرهنگی شهروندان به اندازه کافی توجه نشده است. همچنین، سرعت بالای بازسازی در برخی موارد، باعث کاهش کیفیت ساخت و ساز شده است.
از طرف دیگر زلزله، نه تنها خانه‌ها را ویران کرد، بلکه اقتصاد شهر را نیز فلج کرد. بسیاری از کسب و کارها از بین رفتند و بیکاری افزایش یافت. با وجود تلاش‌های صورت گرفته، هنوز مشکلات اقتصادی و معیشتی در بم وجود دارد.
این زلزله، آسیب‌های روانی عمیقی نیز بر بازماندگان وارد کرد. بسیاری از مردم، عزیزان خود را از دست دادند و با مشکلات روحی و روانی دست و پنجه نرم می‌کنند. ارائه خدمات روانشناسی و مددکاری به این افراد، همچنان نیازمند توجه بیشتر است.
کوچه‌های خاکی؛ نمادی از فراموشی
در حالی که بخش‌های زیادی از شهر نوسازی شده، هنوز کوچه‌های خاکی در بم به چشم می‌خورند. این کوچه‌ها، نه تنها مشکلات رفت و آمد برای ساکنین ایجاد می‌کنند، بلکه نمادی از فراموشی و نادیده گرفته شدن برخی از مناطق شهر هستند. وجود این کوچه‌های خاکی، نشان می‌دهد که بازسازی بم هنوز به طور کامل به پایان نرسیده که در فرآیند بازسازی، عدالت توزیعی و توجه یکسان به تمام نقاط شهر، به درستی رعایت نشده است. این مسئله، نه تنها یک نقص فنی در بازسازی، بلکه یک نابرابری اجتماعی را نیز نمایان می‌سازد و نیازمند توجه و پیگیری بیشتر است.
بهداشت و درمان، زیرساخت‌های آسیب‌پذیر
حوزه بهداشت و درمان بم، با وجود تلاش‌های صورت گرفته، همچنان با چالش‌های جدی روبه‌روست. کمبود امکانات، فرسودگی تجهیزات، و کمبود نیروی متخصص، از جمله این مشکلات است. این ضعف‌ها، در شرایط بحرانی مانند زلزله، می‌توانند تبعات بسیار سنگینی داشته باشند. درس‌های زلزله بم، باید منجر به تقویت زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی در این شهر و سایر مناطق زلزله‌خیز کشور می‌شد، اما به نظر می‌رسد این مهم، به طور کامل محقق نشده است.
ارگ بم؛ بازسازی میان سنت و مدرنیته
بازسازی ارگ بم، به عنوان بزرگترین سازه خشتی جهان، یکی از مهم‌ترین پروژه‌های بازسازی پس از زلزله بود. با این حال، این پروژه نیز با چالش‌هایی روبه‌رو بوده است. حفظ اصالت بنا، در عین استفاده از روش‌های نوین مقاوم‌سازی، از جمله این چالش‌هاست. برخی از کارشناسان معتقدند که در بازسازی ارگ، به جنبه‌های تاریخی و فرهنگی آن، به اندازه کافی توجه نشده و سرعت بازسازی، بر کیفیت آن سایه افکنده است.
نوآوری در بازسازی؛ ضرورت انکارناپذیر
بازسازی بم، فرصتی بی‌نظیر برای به‌کارگیری روش‌های نوین و پایدار در شهرسازی و معماری بود. استفاده از مصالح بومی، طراحی ساختمان‌های مقاوم در برابر زلزله، و توجه به مسائل زیست‌محیطی، می‌توانست الگویی برای سایر مناطق زلزله‌خیز کشور باشد. با این حال، به نظر می‌رسد این فرصت، به طور کامل مغتنم شمرده نشده است.
به گزارش تسنیم، بازسازی بم، داستانی از تلاش‌ها، ناکامی‌ها و درس‌های آموخته نشده است. در حالی که بخش‌هایی از شهر به خوبی بازسازی شده‌اند، وجود کوچه‌های خاکی، ضعف‌های حوزه بهداشت و درمان، و چالش‌های بازسازی ارگ بم، نشان می‌دهد که این فرآیند، هنوز به پایان نرسیده است. برای جلوگیری از تکرار این مشکلات در آینده، لازم است که رویکردی جامع و پایدار در بازسازی با توجه به ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و زیست‌محیطی، اتخاذ شود.
همچنین لازم است از روش‌های نوین و دانش روز در شهرسازی و معماری بهره گرفته شود، مشارکت مردم محلی در فرآیند بازسازی به طور جدی مورد توجه قرار گیرد و نظارت دقیق و مستمر بر پروژه‌های بازسازی اعمال شود.
بیست و یک سال پس از زلزله، بم نیازمند توجه بیشتر مسئولان و جامعه است. علاوه بر تکمیل پروژه‌های بازسازی و رفع مشکلات زیرساختی، باید به مسائل اقتصادی، اجتماعی و روانی شهروندان نیز توجه ویژه‌ای شود. ایجاد فرصت‌های شغلی، ارائه خدمات روانشناسی و مددکاری، و بهبود وضعیت معیشتی مردم، از جمله اقداماتی است که می‌تواند به التیام زخم‌های زلزله و بهبود وضعیت شهر بم کمک کند.
بم، نه تنها یک شهر، بلکه نمادی از مقاومت و ایستادگی مردم ایران در برابر سختی‌هاست و باید تلاش کنیم تا این شهر، بار دیگر به رونق و شکوفایی برسد و مردم آن، زندگی آرام و مرفهی داشته باشند.
بیست و یکمین سالگرد زلزله بم، فرصتی است برای بازنگری در فرآیند بازسازی این شهر و تلاش برای جبران کاستی‌ها. بم، نه تنها یک شهر، بلکه نمادی از مقاومت و امید است. باید تلاش کنیم تا این شهر، بار دیگر به شکوه و آبادانی گذشته خود بازگردد.
انتهای پیام/511/