استانبول؛ اسیر ترافیک و نابرابری

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، نماهای زیبا و باشکوهی از پل استانبول، بناها، موزه، ساحل و ساختمان‌های زیبای این شهر بزرگ، بخش جدایی ناپذیر فیلم‌های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی ترکی است.

شواهد نشان می‌دهد که این تصاویر زیبا، نقش حیاتی و موثری در افزایش آمار گردشگران خارجی ترکیه داشته است. اما مساله اینجاست که عکس‌ها و فیلم‌ها، تنها ابعاد برگزیده و منحصر به فردی از این شهر زیبا را به ما نشان می‌دهند و شلوغی، ترافیک، فقر و ازدحام، چیزی است که تنها با سفر و مشاهده عینی و حضوری قابل مشاهده است.

چند سال بود که نام استانبول به عنوان یکی از 10 شهر شلوغ جهان بر سر زبان‌ها افتاده بود و همه از ترافیک طولانی آن گلایه داشتند. اما در سال 2024 میلادی، استانبول با رشد 15 درصدی ازدحام و ترافیک، از همه شهرهای شلوغ جهان سبقت گرفت و بر رده نخست شلوغ‌ترین شهرهای جهان قرار گرفت.

بر اساس گزارش موسسه معتبر و بین‌المللی اینریکس (Inrix) در سال 2024 میلادی، استانبول دارای شلوغ‌ترین ترافیک در جهان بود و رانندگان در این شهر به طور میانگین، 105 ساعت از سال را در ترافیک گذراندند.

نکته جالب توجه اینجاست که کلانشهر نیویورک پس از استانبول، در رده دوم جدول ایستاد. همچنین شیکاگو در رتبه سوم، لندن در رتبه چهارم، مکزیکو سیتی در رده پنجم قرار گرفتند. در این شهرها، رانندگان سالانه بین 97 تا 102 ساعت وقت خود را به دلیل ازدحام ترافیک از دست می‌دهند. همچنین پاریس با از دست دادن سالانه 97 ساعت در رتبه ششم جهانی قرار گرفت و رده‌های هفتم تا دهم نیز به ترتیب عبارتند از: کیپ تاون (آفریقای جنوبی)، جاکارتا (اندونزی)، لس آنجلس و بریزبن استرالیا.

چرا استانبول اول شد؟

در سال 2023 میلادی، استانبول ششمین شهر پرترافیک جهان بود. اما در سال 2024 میلادی، شلوغی و ازدحام خودروها کاری کرد که این شهر به یک باره به پله نخست برود. این در حالی است که بخش قابل توجهی از مردم استانبول، از قایق‌های بزرگ موسوم به اتوبوس دریایی استفاده می‌کنند و قیمت بنزین و گازوئیل در این شهر، گرانقیمت‌ترین سوخت در میان شهرهای جهان است.

 گزارش سالانه موسسه Inrix نشان می‌دهد که افزایش ترافیک به یک مشکل جهانی تبدیل شده و به ویژه در دوره پس از همه‌گیری به میزان قابل توجهی افزایش یافته است.

باب پیشوه، تحلیلگر اینریکس اعلام کرده «در شهرهایی که توجه کمتری به امکان کار و فعالیت دورکاری وجود دارد و مراکز اداری و خدماتی در بخشی از شهر متمرکز شده‌اند، ترافیک معضل جدی‌تری است». شواهد نشان می‌دهد که استانبول، در زمره شهرهایی است که الگوی فعالیت کارمندی دورکاری در این شهر پایین است و از سوی دیگر، گردشگران خارجی نیز بخش مهمی از دلیل معضل ترافیک این شهر هستند.

در طول سال 2024 میلادی، 19 و نیم میلیون نفر توریست خارجی به استانبول سفر کردند و این شهر بر قله نخست گردشگرپذیری در میان شهرهای اروپا و ترکیه ایستاد. اگر چه این حجم از سفر، آورده های مالی ارزشمندی برای دولت و بخش خصوصی داشته اما در عین حال، ازدحام و ترافیک سنگینی را در خیابان‌های این شهر رقم زده است.

اینریکس در گزارش خود به این مساله نیز اشاره کرده که به عنوان مثال، شهر کیپ تاون آفریقای جنوبی، بودجه‌ای در حدود 382 میلیون پوند بین سال‌های 2024 تا 2027 برای کاهش تراکم ترافیک اختصاص داده و راهکارهایی از قبیل پروژه‌های راهداری، مسیرهای دوچرخه سواری و ساماندهی پیاده روها آزموده شده اما در استانبول، اقدام شایان تاملی برای حل معضل ترافیک صورت نگرفته است.

پایتخت اقتصادی یا پایتخت گرانی و نابرابری؟

اگر چه آنکارا پایتخت رسمی و سیاسی ترکیه است، اما استانبول در عمل قلب تپنده اقتصاد، فرهنگ، گردشگری و هنر در ترکیه است و در برخی روزهای شلوغ سال، با احتساب گردشگران خارجی، جمعیت این شهر به 17 میلیون نفر نزدیک می‌شود.

اما استانبول، در عین حال، پایتخت گرانی و نابرابری است. چرا که علاوه بر مسکن و پوشاک، اقلامی همچون غذا، میوه و خدمات بهداشتی و پزشکی در این شهر، از تمام شهرهای ترکیه گرانتر است. در همین حال، معضل حاشیه نشینی و حضور میلیون‌ها شهروند فقیر و هزینه‌های بالای حمل و نقل و مسکن، شرایط سختی را رقم زده است.

بر اساس گزارش آژانس برنامه‌ریزی استانبول (IPA)، نابرابری درآمد در استانبول در 10 سال گذشته عمیق‌تر شده است. ضریب جینی از 0.357 در سال 2014 به 0.428 در سال 2024 افزایش یافت.

تفاوت درآمد بین ثروتمندترین و فقیرترین بخش از 9.25 به 13.91 افزایش یافت. میانگین درآمد 20 درصد ثروتمندترین گروه 14.5 برابر افزایش یافته است. اما متوسط درآمد 20 درصد فقیرترین گروه درآمدی 10.8 برابر افزایش یافته است.

این داده‌ها نشان داد که رشد درآمد در گروه بالاترین درآمد بسیار سریع‌تر بوده و نابرابری عمیق‌تر شده است. به بیانی ساده، ثروتمندان استانبول، در سال 2024 به مراتب ثروتمندتر و فقرای این شهر، فقیرتر شدند. در نتیجه دست کم 245 هزار خانوار، خانه و زندگی خود را از مناطق مرکزی استانبول، به طرف حاشیه شهر یا شهرستان‌های دیگر بردند.

استانبول و جرایم سازمان یافته

از روزی که علی یرلی کایا به عنوان وزیر کشور ترکیه انتخاب شده، مبارزه با انواع و اقسام گروه‌های مافیایی و جرایم سازمان یافته، افزایش چشمگیری پیدا کرده است. نکته مهم اینجاست که بسیاری از مافیاهای روسی، قفقاز و مجرمین سابقه دار از کشورهای بالکان، بخشی از فعالیت خود را به استانبول منتقل کرده‌اند و در همین حال، جرم کلاهبرداری نیز در این شهر بیشتر شده که البته ارتباط تنگاتنگی با فقر و تورم دارد.

پروفسور دکتر هاکان کارا عضو هیئت علمی دانشگاه بیلکنت و اقتصاددان ارشد سابق بانک مرکزی جمهوری ترکیه، درباره این وضعیت اقتصادی – اجتماعی گفته است: «تورم، صرفاً یک پدیده اقتصادی نیست و پیامدهای فراگیری دارد. ما می‌توانیم به وضوح ببینیم که تورم، به راحتی اخلاق را فاسد می‌کند. بررسی‌های میدانی ما نشان داده که نمودار تورم و نمودار افزایش جرایمی همچون کلاهبرداری، جعل و تقلب، پا به پای هم رشد می‌کنند. نمودارهای من و همکارانم نشان می‌دهد که پس از سال 2011 میلادی، تورم و کلاهبرداری پا به پای هم بالا رفتند و در سال 2023 میلادی هر دو به نقطه اوج رسیدند. بی‌ثباتی اقتصادی نه تنها بر شرایط مادی افراد بلکه بر ارزش‌های اجتماعی و ساختار اخلاقی تأثیر منفی می‌گذارد».

در پایان باید به این نکته نیز اشاره کرد که افزایش هزینه‌های زندگی در استانبول در سال 2024 میلادی، کار را به جایی رساند که فروش ملک به اتباع خارجی با کاهش 43 درصدی روبرو شد و حالا این شهر در لیست شهرهایی جای گرفته که در سه حوزه مهم مسکن، غذا و حمل و نقل، هزینه‌های بالایی بر مردم تحمیل می‌کنند.

انتهای پیام/