«باغ توکلی» میراثی که هویت تاریخی آمل را در خود دفن کرده است

به گزارش خبرگزاری تسنیم از آمل، شهر قدیم آمل مربوط به دوران‌های تاریخی قبل و بعد از اسلام است و در آمل، محله پائین بازار واقع شده که این اثر در تاریخ 13 اردیبهشت 1378 با شمارهٔ ثبت 2330 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

این شهر در اطراف خود سه آثار بزرگ تاریخی و فرهنگی جهان اسلام را نهفته دارد که آمل را به عنوان تمدن کهن اسلامی ایران اسلامی معرفی می‌کند.

سه آثار ناصرالحق به عنوان پرچمدار حکومت علویان در سرزمین طبرستان، آرامگاه و برج شمس آل رسول از دانشمندان پزشکان شهیر ایرانی در آتشکده دوره ساسانیان و بقعه میرحیدر آملی عارف و صوفی و مفسر شیعه دوازده امامی قرن هشتم که کهن تاریخ اسلامی و هویت دیرین فرهنگ این سرزمین را در خود جای داده است.

ساخت‌وسازهای غیرمجاز و نابودی شهر قدیم آمل

این بقاع متبرکه سال‌های سال در شهر قدیم آمل به طور استوار, صحنه‌ها و حوادث‌های بسیار تاریخی را سپری کردند تا به امروز به دست ما رسیده است.اگر چه در اطراف این بقاع ساخت‌وسازهای بسیاری با ارایه سند مالکیت، احداث جاده و خیابان‌هایی صورت گرفته است و آسیب‌های فرهنگی و تاریخی به شهر قدیم، شهر تاریخ ساسانی رسانده است بدون آنکه متولیان امر جلوی و پیشرفت این روند‌های غیرمجاز را بگیرند.

امروزه در این محیط فرهنگی و تاریخی دست بر روی شهری با مساحت 36 هزار متری گذاستند که میراث فرهنگی سال‌ها پیش با گمانه‌زنی آثارهای متعددی از دوران قبل از اسلام کشف کردند.

این باغ که با متصدی باغ توکلی معروف است، در چند سال گذشته با رای دیوان عدالت حکم بر واگذاری آن به صاحب باغ شده بود در حالی که تخریب آن به تخریب هویت فرهنگی تاریخ اسلامی ایران برمی‌گردد.

هم‌اکنون دغدغه مسئولان میراث فرهنگی به این آثار ملی ایران شده و از دستگاه‌های ذی‌ربط شهرستان آمل، شهرداری و شورای شهر خواستار رسیدگی بر این شهر شدند.

برای رسیدگی به این باغ و واگذاری تملک آن به شهرداری نشستی با حضور مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران، معاونت میراث فرهنگی و گردشگری مازندران، فرمانداری ویژه آمل، دادستان آمل و عضای شورای شهر و شهردار در سالن اجتماعات شورای شهر آمل برگزار شد.

احداث اولین پایگاه باستان‌شناسی کشور در آمل

رئیس شورای اسلامی شهر آمل در این جلسه با اعلام اینکه در این مکان هویت تاریخی آمل نهفته است، اذعان داشت: ایران یکی از کهن‌ترین کشورهای جهان است که مازندران نقش ارزنده‌ای در این کهن تاریخ دارد.

خسرو ابراهیم‌زاده با بیان اینکه آمل یکی از شهرهای تاریخی کهن مازندران است که اولین پایگاه علویان در این شهر تشکیل شده بود، افزود: این شهر یکی از نقاط بسیار حساس فرهنگی که تاکنون بکر مانده است، شهر قدیم آمل را در خود جای داده است.

وی با تاکید براینکه در این نقطه از شهر سه آثار و هویت تاریخی جهان اسلام قرار گرفته است، ابراز داشت: این آثار افتخار و غرور آمل هستند و باید برای حفظ این ارزش‌ها تلاش و کوشش کرد.

ابراهیم‌زاده با اشاره به رسیدگی به باغ توکلی به عنوان شهر قدیم آمل یادآور شد: در صورت کوتاهی از سوی مسئولان امر، مورد قضاوت بد آیندگان قرار می‌گیریم.

رئیس شورای شهر آمل با بیان اینکه براساس تحقیقاتی در ضلع غربی ناصرالحق با عمق 50 سانتی حدود 267 سکه کشف شده است، افزود: در این شهر حدود 16 نقطه گمانه‌زنی جانمایی شده است.

وی ادامه داد: آثار بسیاری در دوره اسلامی وجود دارد و با هماهنگی میراث فرهنگی و اجرای تملک می‌توان در این مکان اولین پایگاه باستان‌شناسی ایران را احداث کرد.

راه‌اندازی سایت موزه‌های تاریخ کشور در شهر قدیم آمل

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران نیز پایتخت فرهنگی این استان را شهرستان آمل دانست و گفت: این شهر به عنوان خاستگاه علویان، سال‌های متمادی دوره بعد از اسلام همیشه چهره‌های تاثیرگذار در حوزه‌های علمی در خود پرورش داده است.

دلاور بزرگ‌نیا با اعلام اینکه می‌توان مسیر شهر قدیم آمل را به شکل مسیر پیاده‌رو فرهنگی تبدیل کرد، اذعان داشت: این شهر به عنوان مرکز کوه‌های فرهنگی و تاریخی مازندران برای توریست‌ها باشد.

وی با ابراز تاسف از اینکه کل تاریخ مازندارن به فرموشی سپرده شده و جهت‌یابی فرهنگی را از دست داده‌ایم، افزود: در این دولت استاندار نگاه ویژه‌ای به تاریخ و فرهنگ این استان داشته به طوری که در بازدید از بهشهر قابلیت بودن این شهر به عنوان موزه شهر مازندران بیان کردند.

بزرگ‌نیا با تاکید براینکه خاک بهترین آثار تاریخی را در خود نهفته دارد، ابراز داشت: در این شهر تاریخی قدیم آمل می‌توان سایت موزه‌های تاریخ کشور را راه‌اندازی کرد.

وی با اشاره به حق تملک این باغ یادآور شد: دولت در تعارض با حقوق شخصی در جاهایی حق را نادیده می‌گیرد در حالی که باید حقوق قانونی شخصی پرداخته شود.

بزرگ نیا با بیان اینکه نگاه کارشناسی این زمین و اهمیت گمانه‌زنی این مجموعه مورد اهمیت است، تصریح کرد: امروزی‌ها شاید از ساخت‌وسازهای اطراف این زمین از ما بگذرند اما آیندگان بدلیل نابودی تاریخ و هویت سرزمین‌مان از ما پاسخ بخواهند.

کار کارشناسی میراث فرهنگی از سال 77 در باغ توکلی

معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی مازندران در ادامه فعالیت میراث را در چهار  حوزه ثبت، بافت، موزه‌ها و باستان‌شناسی بیان و عنوان کرد: تاکنون 650 اثر استانی ثبت ملی شده که از این تعداد 70 اثر در آمل قرار دارد و شش شهر مازندران دارای بافت شهری بوده که 122 هکتار در محدود بافت تاریخی و شهری آمل قرار دارد.

علی‌رضا ایزدی با بیان اینکه در حوزه موزه‌ها هم‌اکنون در این استان 9 موزه واقع شده که دو موزه در آمل وجود دارد، افزود: در حوزه باستان‌شناسی دو حوزه قلعه‌کش و شهر قدیم آمل در دست بررسی قرار گرفته که در سال 77 با حضور تیم کارشناسی به صورت عملیاتی شهر قدیم مورد گمانه‌زنی واقع شد.

وی بیان داشت: در این مکان 16 گمانه با عمق 10متری صورت گرفته که آثاری از دوره‌های ساسانی، همچنین سفال‌هایی از قرن پنجم بدست می‌آید.

ایزدی با اعلام بر اینکه حریم این باغ از سوی میراث فرهنگی اعلام شده و اجازه هیچ ساخت‌وسازی به دستگاهی داده نشده است، ابراز داشت: هم‌اکنون رای دیوان عدالت تغییر کاربری در این مکان داده شده و می‌توان برای راه‌اندازی سایت‌های باستان‌شناسی اقداماتی از سوی میراث فرهنگی انجام شود.

شهرداری, آماده هرگونه تعامل برای رسیدگی شهر قدیم آمل

احمد امیرسلیمانی شهردار آمل در این نشست آمادگی این سازمان را برای هر گونه تبادل معامله این ملک با مالک چه به صورت نقدی و چه مالکی اعلام و عنوان می‌کند: این سازمان با تبادل نامه مسئولان استان و شهرستان برای برون رفت این زمین تعامل خواهد داشت.

فرماندار ویژه آمل نیز با بیان اینکه آمل از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و با داشتن کوه، جنگل و دشت می‌توان استفاده‌های بهینه‌ای به کاربرد، افزود: هم‌اکنون این شهرستان به لحاظ فقهی با وجود دو علامتین، بازار، صنعت، کشاورزی در کشور مورد توجه قرار گرفته است.

غلامحسین شفیع‌زاده با ابراز خرسندی از شهر قدیم مازندران به عنوان تاریخ و فرهنگ اسلامی کشور تاکید داشت: با توجه به اهمیت این مکان باید تغییر کاربری غیرمجاز را گرفت چراکه این کار خیانت به آیندگان و به فرهنگ این شهرستان است.

سیدجعفر رسولی معاون فرماندار ویژه آمل با بیان اینکه از سال 76 رسیدگی به زمین 40 هکتاری پائین بازار در دستور کار قرار گرفته است، تصریح کرد: تا زمانی که با نامه از سوی زیدی‌ها به دفتر مقام معظم رهبری دستور بقعه ناصرالحق به طور جدی مورد توجه قرار گرفت.

وی بیان داشت: این زمین به عنوان آثار باستانی و شهر قدیم آمل جای تعجب دارد که برایش حکم سند صادر شده است با توجه به اینکه دو آثار موقوفه در این زمین وجود دارد.

دادستان شهرستان آمل در این جلسه از اعلام حکم دیوان عدالت ابراز تاسف کرد و گفت: با توجه به اینکه مکان مورد نظر براساس اصول فقهی بر قاعده لاضرر است می‌بایست بر حکم آن توجه ویژه‌ای صورت ‌گیرد.

علی طالبی با بیان اینکه در موضع حقوقی قاعده فقهی لا ضرر آمده که هر اقداماتی شخص مالک بر زمین خود انجام دهد نباید بر ملک همجوار صدمه وارد کند، تصریح کرد: در این ملک با وجود مالکیت اداره اوقاف و ضرر به این نهاد از سوی مالک این ساخت وساز و تغییر کاربری غیرمجاز است.

وی افزود: این زمین در فهرست آثار ملی قرار گرفته است در حالی که دیوان عدالت آن را به عنوان ملک شخصی درآورده است و این امر درست نیست.

طالبی با اعلام اینکه زمین شهر قدیم آمل باید به وابسته بودن آن و دفینه قانونی‌اش توجه شود، اذعان داشت: با وجود این دفینه‌ها حتی در ملک شخصی این زمین به دولت تعلق می‌گیرد و این آثار برای میراث فرهنگی است.

این مسئول با تاکید براینکه در آن زمان اگر موارد فوق به دیوان عدالت با مستندات ارایه می‌شد، دیگر چنین حکمی صادر نمی‌ شد، افزود: این زمین با مساحت 36 هزار متر مربع به منظور حمایت از تمدن و تاریخ این شهر باید از ظرفیت و پتانسیل شهردار استفاده کرد.

وی با بیان اینکه شهرداری باید در مواردی از ساخت‌وسازهای غیرمجاز با صدور پروانه ساخت جلوگیری به عمل آورد، گفت: کاربری مسکونی به این زمین داده نشود زیرا هرگونه ساخت‌وسازی ضرر به تاریخ تمدن و فرهنگ ایران زده می‌شود.

فرزین محمودی پاتی عضو شورای شهر آمل در ادامه از مشکل شهرداری و شورای شهر بر سهم خریداری تملک این زمین بیان و عنوان کرد: برای تملک این زمین حدود 30 میلیارد تومان نیاز است که از عهده شهرداری خارج است.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به حفظ و نگهداری هویت و تاریخ اسلامی ایران در این مکان، این مورد از ساخت فرودگاه و مترو برای آمل واجب‌تر است تا نماینده مردم آمل در مجلس شورای اسلامی با تلاش خود برای درخواست بودجه ملی اقداماتی انجام دهند.

برگزاری همایش بین‌المللی معرفی آمل از سوی شهرداری

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مازندران با بیان اینکه آمل قابلیت برگزاری همایش بزرگ بین‌المللی برای معرفی خود به جهان اسلامی را دارد، بیان داشت: شهرداری به عنوان متولی امر می‌تواند این همایش را برگزار و آمل را به یونسکو معرفی کند و این شهر را به عنوان شهرهای با تمدن اسلامی انعکاس دهد.

وی ادامه داد: میراث فرهنگی مازندران برای برگزاری این همایش اعلام آمادگی می‌کند تا از شخصیت‌های بزرگ علمی، فرهنگی و تاریخی در یک بخش و شخصیت‌های دوره معاصر را در بخش دیگر دعوت به عمل آورد.

این مسئول با تاکید براینکه اولین مشخصات طراحی این موزه در دستور کار قرار گیرد، افزود: این شهر می‌تواند به نام تاریخ باستانی جهان اسلامی معرفی شود.

در پایان این نشست مقرر شد که تیمی کارشناسی برای این زمین با مشارکت استاندار مازندران و مسئولان دستگاه‌های ذی‌ربط به همراه شهرداری و شورای شهر آمل تشکیل شود تا در نشستی دیگر اعضای شورای شهر آمل با استاندار نسبت به تملک زمین به شهرداری تصمیمات نهایی اتخاذ شود.

گزارش از کبریا مقدس

انتهای پیام/ج