خشکیدگی ۷۵ درصدی ۲۲ هزار هکتار از جنگل‌های لرستان
خبرگزاری تسنیم: مدیرکل منابع طبیعی لرستان گفت: ۲۲ هزار هکتار از جنگل‌ها بین ۷۵ درصد تا ۱۰۰ درصد دچار خشکیدگی شدند که میزان این خشکیدگی در شهرستان‌های گرمسیر مثل پلدختر، کوهدشت، چگنی و خرم‌آباد بیشتر است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از خرم‌آباد، حدود 1 میلیون و 200 هزار هکتار از مساحت استان لرستان پوشیده از جنگل است که این جنگل‌های حوزه رویشی زاگرس از باارزش‌ترین ذخایر جنگلی جهان است.
در سال‌های اخیر جنگل‌های لرستان در معرض خشکیدگی، زوال، آتش‌سوزی و دیگر بلایا قرار گرفته‌اند و راهکاری مستدل و عملیاتی تاکنون برای حفظ این جنگل‌ها لحاظ نشده است.
برای مشخص شدن وضعیت جنگل‌های استان لرستان از مهرداد بهاروندی مدیرکل منابع طبیعی لرستان دعوت کردیم تا با حضور در دفتر خبرگزاری تسنیم لرستان در مورد این موضوع به گفت‌وگو بنشینیم.
تسنیم: چه میزان از مساحت استان لرستان را جنگل‌ها تشکیل می‌دهد؟
بهاروندی: در استان لرستان دو میلیون و 100 هزار هکتار عرصه جنگلی و مرتعی وجود دارد که از این تعداد حدود یک‌میلیون و 217 هزار هکتار اراضی جنگلی و 885 هزار هکتار اراضی مرتعی است که از نظر مساحت لرستان رتبه سوم را به لحاظ پراکنش درختان جنگلی داراست.
تسنیم: چه میزان از آب‌های جاری کشور از لرستان سرچشمه می‌گیرد؟
بهاروندی: حدود 12 درصد از آب‌های جاری کشور و 25 درصد از آب‌های جاری 11 استان زاگرس نشین از استان لرستان سرچشمه می‌گیرد و این استان به‌طور کامل در محدوده زاگرس قرار گرفته است. لرستان دربردارنده 38 درصد از کل مساحت حوزه کرخه است و این رقم در بین هفت استانی که حوزه کرخه را پوشش می‌دهند بیشترین درصد است.
هدف سازمان جنگل‌ها و اداره کل منابع طبیعی حفظ، حمایت، احیا و بهره‌برداری اصولی از اراضی منابع طبیعی بر اساس مدیریت علمی و حوزه جامع و کامل آبخیزداری است. تشکیلات اداره کل منابع طبیعی بر اساس سیاست‌های نظام مقدس جمهوری اسلامی و مبتنی بر رهنمودهای مقام معظم رهبری و ظرفیت‌های استان است که با عزم ملی، تکیه‌بر قانون و توان کارشناسی انجام‌وظیفه می‌کند.
تسنیم: در زمینه مقابله با خشکیدگی درختان بلوط چه اقداماتی انجام‌شده است؟
بهاروندی: متأسفانه در طول چند سال اخیر اتفاقات ناگواری برای جنگل‌های زاگرس پیش‌آمده و سبب خشکیدگی و زوال جنگل‌های بلوط استان لرستان شده است. 560 هزار هکتار از این جنگل‌های بلوط به نسبت‌های مختلف و درصدهای متفاوت دچار بیماری شده‌اند و در برخی 20 یا 30 درصد و در برخی موارد تا 100 درصد هم خراب‌شده‌اند.
22 هزار هکتار از جنگل‌ها بین 75 درصد تا 100 درصد دچار خشکیدگی شده‌اند که در شهرستان‌های گرمسیر مثل پلدختر، کوهدشت، چگنی و خرم‌آباد بیشتر است.
تسنیم: دلایل بیماری جنگل‌ها مشخص‌شده است؟
بهاروندی: اقدامات بسیاری در این زمینه انجام شد و بعد از بررسی‌ها و حضور کارشناسان خارجی و گروه فائو، چهار عامل را به‌عنوان بیشترین عوامل تأثیرگذار شناسایی کردند که شامل خشکسالی، حضور دام‌های غیرمجاز در عرصه‌های جنگلی، کم بودن تراکم پوشش جنگلی و سن بالای درختان بلوط است و ریز گردها هم در مراحل بعدی قرار می‌گیرد.
تسنیم: آیا اقدامات عملی برای مقابله با این بیماری‌ها انجام‌شده یا هنوز در حد تئوری مانده است؟
بهاروندی: بله. اقدامات خوبی در سطح کشور و استان انجام‌گرفته است که شامل چهار عملیات است که به تأیید سازمان جنگل‌ها و کارشناسان فائو هم رسیده است. یکی از آن‌ها عملیات بهداشتی است که شامل قطع درختان آلوده و خارج کردن آن‌ها از عرصه جنگلی است که تعهد ما 5200 هکتار بوده است که تاکنون 3000 هکتار انجام‌شده است.
اقدام دیگر عملیات نهال‌کاری است که 1750 هکتار جزو تعهدات امسال ما است که 1300 هکتار عملیات اجرایی انجام‌گرفته است. کاشت 150 هزار اصله نهال که جزو تعهدات ماست و علاوه بر این، کاشت 780 هزار اصله نهال هم با مشارکت مردم و بخش خصوصی و با استفاده از نهالستان‌های خوبی که در سطح استان وجود دارد انجام‌گرفته است.
سطوح آبگیر هم جزو اقداماتی بوده که مدنظر بوده است و 1850 هکتار جزو تعهدات ما است و 1300 هکتار انجام‌شده و درمجموع حدود 80 درصد تعهدات لرستان انجام‌شده است و برخی اقدامات هم مانند عملیات بهداشتی و هرس درختان با توجه به شرایط فصلی بعد از عید انجام می‌شود.
تسنیم: چه عواملی سبب تخریب منابع طبیعی لرستان می‌شود؟
بهاروندی: عوامل تخریب، طبیعی و انسانی است. یکی از عوامل طبیعی تخریب، خشکسالی است و کشور ما روی کمربند خشک جهانی قرار دارد و هر از چند سالی این خشکسالی پیش می‌آید. از عوامل طبیعی دیگر هم ریز گردها، هجوم آفات و خشکیدگی درختان را می‌توان نام برد.
عوامل انسانی هم شامل جمعیت زیاد حاشیه عرصه‌های جنگلی، توسعه شهرها و شهرک‌ها، حضور دام‌های مازاد و عدم رعایت تقویم کوچ عشایر است که توسط دامدارها رعایت نمی‌شود و خسارات بسیاری وارد کرده است.
در این راستا مکاتباتی با استان‌های همجوار انجام شد و با توزیع سه هزار اطلاعیه بین عشایر مقرر شد که تا 15 اردیبهشت در محل خود بمانند و زودتر از موعد حرکت نکنند.
مسئله بعد آتش‌سوزی‌ها است که حدود 90 درصد آن سهل‌انگاری‌هایی است که توسط انسان‌ها انجام می‌شود. در استان لرستان به دلیل طبع غذایی مردم، مصرف زغال بالا است و بخشی از این آتش‌سوزی‌ها به خاطر تهیه زغال است که توسط افراد سودجو در روستاها انجام می‌شود و البته با برخورد یگان‌های حفاظت ما مواجه می‌شوند.
این افراد امسال قریب 1000 پرونده در دستگاه قضایی دارند که شامل تخلفاتی ازجمله قطع درختان، آتش‌سوزی، تخریب زمین و برداشت‌های غیرمجاز محصولات فرعی جنگل‌ها است.
تسنیم: ارتباط منابع طبیعی با صنایع استان که به دلیل کارهای عمرانی ناخواسته آسیب‌هایی به طبیعت وارد می‌سازند، چگونه است؟
بهاروندی: ما مخالف توسعه نیستیم و از توسعه پایدار و علمی حمایت می‌کنیم. ما نمی‌خواهیم به بهانه توسعه، جنگل مورد تخریب قرار گیرد یا به بهانه حفاظت از منابع طبیعی جلوی توسعه را بگیریم. ما دوست داریم تعادلی بین این دو برقرار باشد. با توجه به اینکه صنعت‌ومعدن وظیفه اشتغال‌زایی دارد با ورود استاندار و مجموعه استانداری تعامل خوبی بین صنعت و معدن و منابع طبیعی ایجادشده است.
تسنیم: عملیات آبخیزداری در لرستان تا چه اندازه پیشرفت داشته است؟
بهاروندی: آبخیزداری یکی از پروژه‌های تأثیرگذار در بحث حفاظت و جلوگیری از فرسایش خاک، کنترل و ذخیره آب‌های سطحی، هدایت سیلاب‌های مخرب و استفاده صحیح از منابع آبی است که حدود 90 درصد از کارهای مطالعاتی حوزه آبخیز استان انجام‌گرفته است.
تسنیم: ریزگردهای هفته‌های اخیر چه میزان به طبیعت لرستان خسارت وارد کرده است؟
بهاروندی: در نگاه اول به نظر می‌رسد وجود ریز گردها به خاطر عوامل طبیعی است اما به‌طور یقین انسان‌ها در به وجود آوردن این ریز گردها تأثیرگذار بودند. نزدیک به 90 درصد عوامل آن در خارج از کشور و توسط کشورهای عراق، ترکیه و عربستان است.
پروژه‌های سدسازی کشور ترکیه سبب کم‌آبی رودخانه‌های دجله و فرات و خشکیدگی باتلاق‌ها و هجوم ریز گردها به‌طرف کشور ما شده است. براثر تحقیقات انجام‌گرفته هر هکتار جنگل 68 تن گردوغبار جذب می‌کند.
برآورد خسارت‌ها دقیق و کارشناسی نیست و در درازمدت مشخص می‌شود و چون ریز گردها مسئله‌ای است که به کشورهای همجوار مربوط می‌شود، مسئولان هم رایزنی‌هایی با این کشورها داشته‌اند.
بهترین عاملی که در درازمدت می‌تواند در مقابل هجوم ریز گردها تأثیرگذار باشد کاشت درختان سازگار با هر منطقه، جلوگیری از خشکیدگی تالاب‌ها، جلوگیری از هدر رفت آب‌ها، توجه جدی به حوزه‌های آبخیز به‌خصوص حوزه کرخه است که یکی از پرآب‌ترین حوزه‌های آبخیز کشور پس از کارون و دز است.
تسنیم: در زمینه برخورد با زمین‌خواری چه اقداماتی انجام‌گرفته است؟
بهاروندی: منابع طبیعی وظیفه حاکمیتی و اجرایی دارد و با هرگونه تصرف و ساخت‌وسازهای غیرمجاز که در اراضی خارج از شهر انجام می‌گیرد برخورد می‌کند، اما در برخورد، باید یک سری مراحل قانونی طی شود و پرونده بر اساس نظر کارشناسی تنظیم گردد و درنهایت منجر به صدور رأی شود.
در ظاهر به نظر می‌رسد منابع طبیعی اقدام خاصی انجام نداده اما درواقع این‌طور نیست و روال طبیعی پرونده زمان‌بر است. در این‌گونه موارد طرف مقابل هم اسناد می‌آورد و رسیدگی به پرونده به درازا می‌کشد. این یک روال طبیعی در مراجع قضایی است و دستگاه قضایی هم در این مورد همراه و همدل منابع طبیعی است. البته برخی اراضی منابع طبیعی هم در محدوده شهرها هستند و بر اساس قانون باید به اداره راه و شهرسازی تحویل شود.
تسنیم: آیا در زمینه ارتقاء سطح فرهنگ جامعه به‌ویژه جنگل نشینان در راستای حفظ منابع طبیعی اقدام عملیاتی شده است؟
بهاروندی: در بحث آموزش اهتمام جدی صورت گرفته است، چون در کنار قوانین بازدارنده باید فرهنگ‌سازی و کارهای آموزشی هم انجام شود.
در سال 92 بیش از 1700 هکتار از اراضی ما دچار آتش‌سوزی شد که امسال با برنامه‌ریزی خوب و صحبت با روستائیان مقرر شد خود آن‌ها متولی نگهداری از منابع طبیعی شوند و امسال آتش‌سوزی‌ها به 300 هکتار رسید. با امضای قرارداد و صحبت با افراد شورا و دهیاران مقرر شد که در وقت آتش‌سوزی خود افراد روستا اقدام به خاموش کردن آن نمایند.
برای نخستین بار در کشور تولید نهال با مشارکت مردم انجام می‌شود و بر اساس قرارداد بعد از 6 ماه که نهال تولید شد به‌صورت تضمینی از آن‌ها خریداری می‌شود.
در هفته منابع طبیعی دفاتر پیشخوان راه‌اندازی می‌شود و افراد در مورد کارهای غیر حاکمیتی مانند اخذ پروانه با مراجعه به دفاتر پیشخوان و تکمیل فرم‌های مخصوص، بعد از 15 روز جواب درخواست خود را دریافت می‌کنند. این دفاتر در سطح استان پیش‌بینی‌شده و قرار است در همه شهرستان‌ها به‌ویژه مناطق صعب‌العبور راه‌اندازی شود.
تسنیم: آیا امکانات منابع طبیعی جوابگوی نیازهای استان است؟
بهاروندی: امکانات ما با استانداردهای جهانی فاصله دارد و در سطح کشور هم نیازمند امکانات پیشرفته‌تری هستیم و با توجه به وضعیت جنگل‌ها امکانات ما جوابگو نیست.
یکی از مشکلات ما در سطح سازمان جنگل‌ها کمبود نیروی انسانی است. البته جذب نیروی انسانی یک پروسه طولانی دارد و باید مسیر قانونی طی شود. هلی‌کوپتری توسط هلال‌احمر خریداری‌شده و در زمان آتش‌سوزی کمک‌رسانی انجام می‌شود؛ اما شما از هر اداره‌ای بپرسید می‌گوید اعتبار کم است و این اختصاص به منابع طبیعی ندارد.
تسنیم: چه مقدار از بودجه مصوب شده برای منابع طبیعی لرستان، تحقق پیداکرده است؟
بهاروندی: خوشبختانه امسال با پیگیری‌های شخص استاندار اعتبارات ملی و استانی خوبی به منابع طبیعی اختصاص داده شد و با توجه به دیدگاه‌های خوبی که مجموعه استانداری دارد اعتبارات خوبی به منابع طبیعی تزریق کرده است.
امسال فقط برای پدیده خشکیدگی سه میلیارد و 520 میلیون تومان اعتبار داشتیم که حدود 50 درصد آن تحقق پیداکرده است و با توجه به سفر رئیس‌جمهور به استان مقرر شد صد در صد این بودجه به منابع طبیعی پرداخت شود و مطمئن باشید پروژه‌های ما به‌صورت صد در صد اجرا می‌شود.
مصاحبه از صدیقه کرمی
انتهای پیام/ ب
