استان مرکزی فاقد کشتارگاه صنعتی دام است

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اراک، فعالیت در بحث سلامت و امنیت غذایی با همکاری وزارت بهداشت، حفظ امنیت و سلامت در حوزه جمعیت دامی کشور از طریق پیشگیری و مایه‌کوبی و نیز فعالیت در حوزه صادرات از جمله حوزه‌های مهم سازمان دامپزشکی کشور است.

از آن‌جا که سازمان دامپزشکی به عنوان یک مرجع زیرصلاح از سوی جوامع بین‌المللی شناخته شده و معتقدند سلامت را بایستی از مزرعه تا سفره در نظر بگیریم بنابراین هر نوع محصولی که به دام مرتبط می‌شود بایستی تست کیفیت دامپزشکی را داشته باشد و از این‌رو نقش سازمان دامپزشکی در حوزه صادرات برجسته می‌شود.

حضور 120دقیقه‌ای علی رضائی‌پور در دفتر نمایندگی خبرگزاری بین‌المللی تسنیم استان مرکزی و بازدید از بخش های مختلف این خبرگزاری بهانه ای شد تا خبرنگاران خبرگزاری تسنیم در گفت‌و‌گویی تفصیلی مسائل حوزه دامپزشکی استان را با وی به مصاحبه بنشینند.

متن گفت‌و‌گوی تفصیلی خبرنگاران تسنیم با "علی رضائی‌پور" مدیرکل دامپزشکی استان مرکزی در زیر می‌آید: 

: وضعیت کشتارگاه‌های دام و طیور را در استان مرکزی چگونه ارزیابی می کنید؟

رضائی پور: کشتارگاه صنعتی دام از الزامات مطلوبی برخوردار است چرا که بازرسی پیش از کشتار تقویت و شرایط ماندگاری برای لاشه بهتر فراهم می‌شود، مسئولیت کشتارگاه‌ها با شهرداری بوده و متأسفانه نگاه شهرداری به کشتارگاه‌ها اقتصادی است.

بنابراین به سمتی پیش رفته‌ایم که بتوانیم از سرمایه‌گذار بخش خصوصی در این بخش استفاده کنیم و به این منظور مجتمع‌های کشتارگاهی را پیشنهاد کردیم چرا که کشتارگاه‌های طیور در استان مناسب بوده و زیرساخت‌های لازم را نیز دارند و کشتارگاه‌های صنعتی دام در کنار آن‌ها می‌توانند فعالیت کنند.

برای استان دست کم 3 کشتارگاه صنعتی دام نیاز است که در مناطق شهرستان‌های ساوه، خمین و اراک بایستی احداث شوند، احداث کشتارگاه‌های صنعتی دام به سبب اینکه توجیه اقتصادی ندارند از استقبال بخش دولتی و خصوصی بهره‌مند نشده‌اند.

: چه تعداد کشتارگاه‌های فعال در سطح استان در بخش طیور و دام وجود دارد؟

رضائی‌پور: دیدگاه و اولویت دولت تقویت صادرات غیرنفتی بوده و به دنبال تسهیل در این حوزه هستند و خوشبختانه استان مرکزی در بخش صادرات غیرنفتی نیز از ظرفیت مناسبی برخوردار بوده به نحوی که از مجموع 270 کشتارگاه فعال طیور در کشور، 10 کشتارگاه طیور در استان وجود دارد که تعداد 8 واحد آن فعال است.

از مجموع کشتارگاه‌های سطح کشور 8 کشتارگاه توسط تیم ممیزی تأئیدیه نخست را دریافت کردند و در نهایت تیم روسی برای 2 کشتارگاه تأئیدیه صادر کرد و یکی از این کشتارگاه‌ها در استان مرکزی بود که تیم روسی از 2 کشتارگاه دلیجان بازدید و کشتارگاه "درنا" مرغ دلیجان به عنوان نخستین کشتارگاه طیور در استان مجوز کد صادراتی IR را دریافت کرد.

: ظرفیت‌های استان مرکزی در بخش صادرات غیرنفتی و حوزه دامی تا چه میزان است؟

رضائی‌پور: در بخش صادرات طیور از خردادماه سال گذشته تا به امروز 4 هزار و 930 تن به کشورهای دیگر صادرات داشتیم که این میزان 10 درصد تولید مرغ استان را در بر می‌گیرد و این در حالیست که در مدت مشابه سال گذشته 563 تن و در سال 91 میزان 168 تن صادرات مرغ انجام شده و 40 درصد تولید مرغ استان به سایر استان‌ها صادر می‌شود که نشان از فراهم بودن زیرساخت‌ها در این بخش است.

در کنار صادرات فرآورده‌های دام و طیور استان سالانه در بحث صادرات پشم و عسل نیز فعالیت دارد اما مقدار این فرآورده‌ها ناچیز بوده و به عنوان نمونه صادرات عسل تنها بین 8 تا 10 تن را شامل می‌شود.

در بحث صادرات تخم‌مرغ خوراکی جزو استان‌های شاخص کشور و رتبه پنجم را در این بخش به خود اختصاص داده‌ایم و این مهم به سبب وجود زیرساخت‌های مناسب در استان بوده و وجود واحدهای بزرگ و مطرح تولیدی در این زمینه بسیار حائز اهمیت است.

تنها در یک واحد تولیدی در زرندیه تنها 800 هزار قطعه مرغ وجود دارد که این خود مزید برعلت شده تا در بحث تولیدات تخم‌مرغ خوراکی از شاخص‌های کشوری به‌شمار رویم و سالانه در بحث صادرات این محصول رشد چشمگیری را داشته باشیم.

در سال 91 میزان صادرات استان در این بخش 2.3 تن، در سال 92 میزان 913 تن و از خردادماه سال گذشته تا خردادماه سال 94 میزان 5 هزار و 619 تن صادرات داشته‌ایم که این رشد صادرات در خور توجه بوده و نشان از ظرفیت مناسب استان در بخش صادرات غیرنفتی دارد.

: آیا امکان صادرات برای تمامی واحدهای تولیدی وجود دارد یا اینکه مستلزم شرایط ویژه‌ای برای فعالیت در عرصه صادرات هستند؟

رضائی‌پور: سیاستی را که دامپزشکی دنبال می‌کند در بخش صادرات گوشت مرغ و پای مرغ است و کشتارگاه‌هایی می‌توانند در این حوزه فعالیت داشته باشند که کد IR را اخذ کرده‌اند یا مجوزهای صادراتی را دارا باشند که خوشبختانه کشتارگاه «درنا مرغ» دلیجان در استان توانسته این کد بین‌المللی را دریافت کند.

در واحدهای تولیدی مرغ تخم‌گذار نیز به‌دنبال اخذ این مجوز هستیم و از سال 95 هر واحد تولیدی که کد IR را دریافت نکند امکان فعالیت در بخش صادرات را نمی‌تواند داشته باشد، اگر چه در حال حاضر تنها امکان صادرات فرآورده‌های دام و طیور به کشور روسیه داشتن این کد است ولی اخذ این کد برای صدور محصول به سایر کشورها از سال 95 الزامی است.

به‌دنبال این هستیم تا با انجام ممیزی و اصلاح ساختار در این مراکز و واحدهای تولیدی شرایط صادرات را برای آنان نیز فراهم سازیم.

: اراک به عنوان پایلوت "شهر سالم از منظر غذا" انتخاب شده این طرح به دنبال چه اهدافی است؟

رضائی‌پور: به سبب وجود زیرساخت‌های لازم نظیر 10 کشتارگاه صنعتی طیور، واحدهای فراوری مرغ با توافقاتی که با کمیسیون کشاورزی مجلس و سازمان دامپزشکی انجام گرفت بنا شد تا این طرح را از اراک آغاز کنیم.

در نخستین گام به سبب وجود بسترها و استانداردهای لازم در بخش طیور برنامه‌های هدفگذاری شده را بر روی مرغ و تخم‌مرغ اجرایی می‌سازیم تا به تولید غذای سالم با استانداردهای لازم دست پیدا کنیم، شعار امسال در روز جهانی بهداشت "ایمنی غذا از مزرعه تا سفره" بود که این شعار بیش از یک دهه گذشته شعار سازمان دامپزشکی بود که در این راستا همواره حرکت کرده‌ایم.

عرضه مرغ به شکل بسته‌بندی از سال 81 در استان مرکزی اجرا شد و این در حالی بود که این طرح در تهران با شکست مواجه شد، طرحی که استان نسبت به پایتخت 8 سال پیشرو بوده و این خود مزیتی بود تا اراک به عنوان شهری برای اجرای طرح شهر سالم از منظر غذایی منتخب شود.

این طرح بسیار عظیم بوده که برنامه‌های گسترده‌ای را نیز طلب می‌کند تا بتوانیم به جایی رسیم که محصول غذایی ارائه شده را سالم مطرح کنیم، در حال حاضر هم نمی‌گوئیم که هیچ غذایی سالم نیست چرا که در بحث بهداشت هیچ چیز قطعی نبوده و نسبی است.

در طرح شهر سالم از منظر غذا بایستی بتوانیم سطح ایمنی را بالا بریم و خوشبختانه این طرح را در اراک آغاز کردیم و برای این منظور با اتحادیه‌های ذیربط جلساتی را برگزار کرده تا به فرهنگ‌سازی در این مبحث بپردازیم چرا که این اتحادیه‌ها جامعه هدف نخست هستند.

برنامه‌های هدفگذاری شده را با مشارکت اتحادیه‌های ذیربط می‌توانیم به عموم جامعه منتقل سازیم و اتحادیه‌ها به نوعی سیاست‌های سازمان را در جامعه پیاده سازی می‌کنند.

: طرح "شهر سالم از منظر غذا" در حال حاضر در کدام مرحله اجراست و چه برنامه‌هایی برای پیشبرد طرح دارید؟

رضائی‌‌پور: طرح در حال اجرا بوده و بایستی پایش‌های ابتدایی را در این زمینه انجام دهیم، مرغ و تخم‌مرغ را مورد پایش بایستی قرار دهیم، پایش تاکنون بر روی درصد کمی از محصولات انجام شده و با اعمال این طرح به طور کامل برنامه پایش گسترده‌تر و مستندسازی نیز انجام می‌شود.

برای نمونه مرغ بیش از یک‌کیلو و 700 گرم نبایستی در مراکز عرضه شود، در بحث تولید مرغ دستورالعمل‌های بین‌المللی بیشترین زمان پرورش را 42 روز مطرح کرده‌اند و در این مدت وزن معیار و استاندار حاصل می‌شود ولی متأسفانه برخی از تولیدکنندگان این مدت زمان پرورش را افزایش و 50 روز رسانده‌اند که عاملی زیان آور است.

افزایش زمان پرورش سبب پائین آمدن کیفیت گوشت‌و افزایش بافت چربی در مرغ شده و از سوی دیگر بالا رفتن دوره پرورش مشکلات تنفسی را در گله افزایش داده که ناچار به مصرف آنتی‌بیوتیک هستیم که مصرف دارو و وجود باقیمانده آن در بافت گوشتی برای مصرف‌کننده زیانبار است.

افزایش دوره پرورش مرغ ضریب تبدیل را دچار اختلال می‌کند، ضریب تبدیل در برخی کشورها به 1.5 رسیده یعنی به ازاء 1.5 کیلو دان یک‌کیلو گرم گوشت حاصل می‌شود و این در حالیست که ضریب تبدیل در استان 2.2 است.

هر قدر زمان پرورش کوتاه شود ضریب تبدیل مناسب و به استانداردهای جهانی نزدیک می‌شویم که در اجراء طرح شهر سالم از منظر غذا به دنبال کاهش زمان پرورش هستیم تا به گوشت با کیفیت و به تبع آن باقیمانده فلزات، سموم و دارو کنترل می‌شود.

با اتحادیه مرغداران ‌و میادین شهرداری تهران مذاکراتی انجام شده تا بتوانیم مرغ بدون آنتی‌بیوتیک 3 واحد تولیدی استان را در بازار مصرف عرضه کنیم که بدون شک زمینه تشویق را برای دیگر واحدهای تولیدی فراهم می‌سازد.

: در بحث تولید مرغ ارگانیک چه جایگاهی را به خود اختصاص داده‌ایم؟

رضائی‌پور: مرغ ارگانیک تعریف متفاوتی با مرغ بدون آنتی‌بیوتیک دارد چراکه مرغ ارگانیگ مستلزم عدم هرگونه دخالت در بخش فرآوری، مصرف دارو، نبود باقی‌مانده فلزات و اینکه ذرت مصرفی نباید طعم گرفته باشد.

جزو استان‌هایی هستیم که تجربه مرغ بدون آنتی‌بیوتیک را داریم ولی متاسفانه فرهنگ‌سازی لازم برای مصرف این نوع از تولید انجام نشده و با وجود فراهم بودن امکانات در برخی از واحدهای تولید مرغ به سبب بی رغبتی مصرف‌کنندگان از مرغ بدون آنتی‌بیوتیک تولیدکنندگان رغبت چندانی برای این کار نشان نمی‌دهند.

عدم مصرف دارو، استفاده از جوجه کیفی‌تر سبب شده تا دوره نگهداری مرغ بدون آنتی‌بیوتیک کمتر از دیگر تولیدات باشد و از سوی دیگر قیمت تمام شده برای مصرف‌کننده نیز بالاتر بوده و از این‌رو مرغ بدون آنتی‌بیوتیک از استقبال لازم در بازار مصرف برخوردار نیست که این امر نیازمند فرهنگ‌سازی و اعتمادسازی جامعه مخاطب است.

فرهنگ سازی نیازمند همکاری و اقدامات دستگاه‌های مرتبط مانند علوم پزشکی، جهادکشاورزی، دامپزشکی و استانداری بوده که در بحث طرح"شهر سالم از منظر غذا" به دنبال تکمیل پایش‌ها و تقویت نظارت‌ها هستیم و در این راستا توافقاتی با اتحادیه‌ها و اصناف انجام شده تا با مشارکت خودشان این نظارت‌ها را افزایش دهیم.

توافقاتی را با سازمان‌های مردم نهاد انجام داده‌ایم که ما را در بازرسی‌ها و نظارت‌ها یاری رسانند و در حوزه سلامت و تکنولوزی با دامپزشکی مشارکت داشته باشند چرا که تعداد بازرسان دامپزشکی کافی نبوده و در سرکشی از واحدها و مراکز عرضه نمی‌توان نظارت قوی را اعمال داشت از این‌رو از طریق NGOها و تشکل‌های مردمی اخبار واقعی به ما منتقل و وضعیت‌عرضه و سلامت‌در حوزه کاری دامپزشکی مشخص و اقدامات لازم انجام می‌شود.

: ارائه کد حلال به محصولات به منظور صادرات به بازارهای اسلامی چه تمهیدات ویژه‌ای تاکنون صورت گرفته است؟

رضائی‌پور: در حوزه سلامت آنچه که حائز اهمیت است این که هر محصولی برای صادرات نیازمند"کد حلال" بوده که از سوی نمایندگی ولی‌فقیه در دامپزشکی این کُد صادر می‌شود و الزام صدور آن نیز تأئیدیه بهداشتی واحد تولید است.

سیاست و برنامه برای سال آینده این سازمان این است که هر واحد تولید بتواند از کد حلال را داشته باشد، بیشتر کشورهای صادر کننده محصولات که بازارهای مسلمانان را به عنوان بازار هدف در نظر گرفته‌اند این کد را برای محصولات صادراتی خود دریافت کرده‌اند و در ایران نیز با استفاده از ظرفیت‌های موجود می‌توانیم در این حوزه موفق عمل کنیم.

مالزی در صادرات محصولات حلال پیشرو بوده و این کشور توانسته با عنوان حلال صادرات و تولیدات فراوانی را داشته باشد و ما نیز در کشور به دنبال تولید محصل با برند حلال و تقویت صادرات هستیم.

: سیستم "ردیابی" یا "کدینگ" در استان به چه منظور دنبال می‌شود؟

رضائی‌پور: متأسفانه برخی از ماهیانی که به صورت فیله در بازار عرضه می‌شوند خارج از چرخه قانونی وارد بازار مصرف می‌شوند که برای کاهش این موارد، یکی از وظایف سازمان دامپزشکی کنترل ورود این نوع از محصولات به بازار عرضه بوده که در این راستا در استان کُد "ردیابی" یا "کدینگ" را در برنامه داریم که در تمامی محصولات بایستی اجرا شود، با دریافت این کد مشخص می‌شود محصولات بسته‌بندی شده در چه واحدی پرورش، کشتار و بسته‌بندی شده است.

در مراکز صید آبزیان بازرسان سازمان مستقر بوده که از نظر بهداشتی و شرعی کنترل لازم را انجام می‌دهند تا ماهی به شکل حلال و سالم وارد بازار مصرف شود اما به سبب سودآوری بالایی برخی از ماهیان در بحث پرورش دارند و هزینه سنگینی را بر تولید کننده وارد نمی‌کنند می‌بینیم که از آن‌جا که بحث تقلب و قاچاق در همه جا وجود دارد با فیله شدن امکان شناخت وجود ندارد، با اجرای سیستم "کدینگ" در محصولات خام دامی این تخلفات به حداقل می‌رسد.

: نظارت بر تولید خمیر مرغ از حوزه‌های فعالیت دامپزشکی است چالش‌های اصلی در بحث استفاده و تولید خمیر مرغ در چیست؟

رضائی‌پور: در بحث خمیر مرغ یا فرآورده‌های گوشتی این مهم از وظایف نظارتی دانشگاه علوم‌پزشکی بوده ولی از آن‌جا که می‌بایست گوشت و مرغ مصرفی ملزم به دریافت تأئیدیه‌های لازم از سوی دامپزشکی هستند، در سطح استان 3 کارخانه تولید سوسیس و کالباس وجود دارد که در هیچ یک از سوی دامپزشکی مسئول یا نماینده‌ای مستقر نیست چرا که محصول به شکل فرآوری بوده و از صورت خام خارج شده است.

مصرف خمیرمرغ از نظر پزشکی ممنوع و تولید آن نیازمند شرایط ویژه‌ای است و هر مرکز قابلیت تولید این خمیر را ندارد، خمیر می‌بایست کامل و با کیفیت باشد و از ضایعات گوشت و مرغ در آن استفاده نشود چرا که نسبت به سایر محصولات دیگر مدت ماندگاری کمتری دارد.

در سطح استان نیز کارگاه‌های مجاز تولید خمیر مرغ وجود دارد ولی محصولات بایستی از سوی دانشگاه علوم پزشکی مورد تأئید قرار گیرند و چنانچه بخواهیم تولید این محصول را به چالش کشیمف تولیدکنندگان مرغ مادر و مرغ تخم‌گذار متضرر می‌شوند چرا که عرضه این نوع از مرغ‌ها به بازار مصرف ممنوع بوده و ناچار بایستی به سمت فرآورده‌های صنعتی و مصرف صنعتی سوق داده شوند.

: نظارت و کنترل سازمان بر مراکز پرورش ماهیان خوراکی تا چه میزان بوده و آیا برخوردی با مصرف کنندگان مالاشیت‌گرین می‌شود؟

رضائی‌پور: استفاده از مالاشیت گرین (Malachite Green) در استخرهای پرورش ماهی غیرمجاز و ممنوع است چرا که مصرف مالاشیت گرین در استخرهای پرورش ماهیان به سبب اثرات سرطان‌زایی و جهش‌زایی بیش از 20 سال در بسیاری از کشورهای جهان ممنوع شده است.

در ایران نیز استفاده از این ماده شیمیایی ممنوع بوده و صید و بارگیری ماهی به مقصد بازار فروش منوط به منفی بودن نتیجه آزمایش مالاشیت گرین بوده، بنابراین تمامی پرورش دهندگان موظف‌اند 10 روز قبل از بارگیری به شبکه دامپزشکی مراجعه تا نسبت به نمونه‌برداری و انجام آزمایشات با اعزام کارشناسان سازمان اقدام و گواهی بهداشتی لازم برای بازار فروش صادر شود.

چنانچه در هر یک از واحدهای پرورشی از مالاشیت گرین، استفاده شود فرد متخلف به جرم تهدید علیه بهداشت عمومی به مراجع قضایی معرفی و ماهی‌های موجود معدوم می‌شوند، مالاشیت گرین به عنوان یک ضد عفونی کننده قوی بر علیه قارچ‌ها و انگل‌های تک یاخته‌ای بوده که در ماهیان غیر ماکول و زینتی برای پیشگیری و درمان بیماری‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

با مصرف کنندگان این ماده شیمیایی به شدت برخورد می‌شود به طوری که به عنوان واحدهای متخلف پلمپ و به مراجع غذایی معرفی می‌شوند چرا که مستقیم با سلامت مصرف کنندگان مرتبط هستند، به طور سر زده از مراکز تولید بازدید و پایش‌های لازم را در این بخش انجام می‌دهیم و حتی در مراکز توزیع تخم چشم‌زده نیز مسئولان مربوطه نظارت دقیق را دارند.

برخورد با دوره‌گردها که مبادرت به فروش ماهی به طریق غیربهداشتی می‌کنند بر عهده شهرداری بوده و از حوزه اختیارات ما خارج است اما به منظور اطلاع‌رسانی به جامعه هدف اطلاع‌رسانی‌های گسترده‌ای را انجام داده و انیمیشن‌هایی در این حوزه ساخته و در فضای مجازی قرار داده‌ایم تا با اطلاع‌رسانی مانع از سودجویی افراد متخلف شویم چرا که هیچ گونه کنترلی بر نحوه عرضه ماهیان نمی‌شود.

عکس و گفت‌و‌گو از مبین جلیلی، عاطفه محمدی

انتهای پیام/ ی