پیشرفت‌های جمهوری اسلامی در زمینه فلسفه بسیار عظیم است
خبرگزاری تسنیم: رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: پس از انقلاب اسلامی همان طور که در صحنه‌های نظامی و علمی پیشرفت خوبی کرده‌ایم، در زمینه فلسفه نیز به پیشرفت‌های عظیمی نائل شده‌ایم که این مدیون بزرگان این حوزه و نهضت امام خمینی(ره) است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، آیت الله محمد تقی مصباح یزدی که صبح امروز در جمع اعضای انجمن معرفت شناسی حوزه علمیه قم سخن می‌گفت، اظهار داشت: فلسفه و عنوان فیلاسوفیا در مقابل سوفیسم پدید آمد و تلاش سقراط، افلاطون و ارسطو بر این بود که شکاکیت موجود در آن دوران را از بین ببرند و با تلاش این اساتید فلسفه، تقریباً شکاکان منقرض شدند.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) افزود: در آستانه قرون وسطی بار دیگر شکاکین قدرت گرفتند و اندیشه آن‌ها مطرح شد و امروز نیز در بسیاری از محافل فلسفی دنیا، عقیده به این که واقعیتی وجود دارد، با نام‌های دگماتیسم و جزم‌گرایی مورد حمله قرار می‌گیرد و در نهایت می گویند اندیشه‌هایی نزدیک به واقعیت وجود دارد.
عضو مجلس خبرگان رهبری خاطرنشان کرد: در مقابل این گروه، فلاسفه اسلامی هستند که اساس آن‌ها از گذشته، بر جزم‌گرایی و امکان رسیدن به یقین گذاشته شده است. در دوران اخیر به همت مرحوم علامه طباطبایی(ره) و شهید مطهری (ره)، نیاز به طرح این مباحث در مقابل دو گروهی که نوعی نسبیت را القا می‌کردند، احساس شد.
وی تصریح کرد: یکی از این گروه‌ها گرایشات مادی گرایی و ماتریالیستی بود. هر چه برای محسوسات این مبنا را بپذیریم، به معقولات نیز سرایت می‌کند و این خطری برای معرفت شناسی الهی بود و البته ماتریالیست‌ها خطری نداشتند و مطالب جزیی را مطرح می‌کردند. در مقابل این گرایش، ایده آلیست ها بودند که صدر جریان آن‌ها بارکی، هیوم و در دوران اخیر هگل بود که در صورت‌های نسبیت و پوزیتیویست و امثال ایشان مطرح می‌شد و فضای معرفت شناسی را مبهم، ظلمانی و موهوم جلوه می‌کردند و به راحتی نمی‌شد انسان بگوید من واقعیتی را درک می‌کنم.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) اظهار داشت: این گرایشات می‌گفتند که درک نسبی است و وقتی محسوسات نسبی شود، آن‌ها معتقد بودند که معقولات نیز نسبی می‌شود و ما هیچ علم یقینی نخواهیم داشت و ایده آلیست ها نیز کلاً واقعیت را به عنوان یک واقعیت عینی خارجی رد می‌کردند و حتی مذهبی‌های آن‌ها هم می‌گفتند که این‌ها در علم خدا موجود است که این گرایش در برخی عرفای اسلامی نیز دیده می‌شود.
آیت الله مصباح یزدی تاکید کرد: انواع دیگری هم از گرایشات ایده آلیستی بودند که از لحاظ شدت و ضعف تفاوت داشتند و وقتی اسلام می‌خواست حرف خود را تثبیت کند و عقاید آن‌ها را نقض و رد کند، نیاز به تلاش و کوشش داشت و اولین کتابی که در این زمینه به گوش ما رسید، کتاب روش رئالیسم علامه طباطبایی(ره) بود و مرحوم شهید مطهری(ه) نیز نقش بسیار بزرگی در نوشتن این کتاب داشت. اسم کارهای ایشان حاشیه و پاورقی است اما بسیاری از بحث‌ها نشان می‌دهد که ابتدا در جلسات پخته شده و بحث شده و سپس در کتاب نگاشته شده است.
عضو مجلس خبرگان رهبری تصریح کرد: اگر حرکت مرحوم مطهری و علامه طباطبایی شکل نگرفته بود و به شکل این کتاب منتشر نشده بود، امروز ما در فلسفه بسیار ضعیف بودیم و بحث‌های پخته و آماده ای برای مطرح کردن نداشتیم. البته معنای این نیست که بحث‌های این دو بزرگوار به نقطه نهایی رسیده است زیرا کار بشر هیچ وقت به نقطه نهایی نمی‌رسد اما این دو عزیز، حق عظیمی به گردن فلسفه اسلامی دارند و فلسفه اسلامی را نجات دادند.
وی با اشاره به این که مایه علمی فلسفه شناسی جدید را این دو بزرگوار مطرح کردند، افزود: اگر انقلاب اسلامی صورت نگرفته بود، جایگاه فلسفه اسلامی در این حد نبود. ایشان با اتکا به حول و قوه الهی به دانشگاه تهران و دانشکده الهیات رفتند و جایگاه خود را تثبیت کردند اگر چه آن‌ها از نظر فیزیکی و علمی تلاش زیادی برای حذف ایشان کردند.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) خاطرنشان کرد: با همه تلاش‌های علامه طباطبایی(ره)، اگر حکومت اسلامی تشکیل نمی‌شد و انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) به ثمر نمی‌رسید، در نهایت درس‌های ایشان فراموش می‌شد و مانند دیگر اساتیدی می‌شدند که در زمان خود مطرح بودند اما در آینده از ایشان یادی نمی‌شد.
آیت الله مصباح یزدی تاکید کرد: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و مطرح شدن علوم اسلامی و اسلامی شدن دانشگاه‌ها، در حوزه علمیه تحولی پیدا شد. قبل از آن در حوزه علمیه، فلسفه خواندن نقص بود و حتی امام خمینی(ره) نیز از این هجمه‌ها در امان نبود و به جایی رسید که استکان مرحوم حاج آقا مصطفی (ره) را آب کشیدند اما به جایی رسید که برتری فلسفه اسلامی بر دیگران ثابت شد و از دیگران حتی این اعتراف گرفته شد که فلسفه اسلامی بر دیگر فلسفه‌ها برتری دارد که این نعمت به برکت انقلاب و نسل جوان حوزه ممکن شد.
عضو مجلس خبرگان رهبری تصریح کرد: حوزه علمیه 50 سال قبل اگر چه در فقه و اصول پویا بود اما در مسائل فلسفی و شاخه‌های مختلف آن، بسته و خاموش بود و امروز در فلسفه مضاف کارهایی انجام می‌شود که قبلاً باورکردنی نبود یا در فلسفه اخلاق، مفهوم روشن نبود و اکنون به شکل زنده مطرح است.
رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) تاکید کرد: همان طور که در صحنه‌های نظامی و علمی پیشرفت خوبی کرده‌ایم، در زمینه فلسفه نیز به پیشرفت‌های عظیمی نائل شده‌ایم. در آن زمان اگر کسی در حوزه علمیه پیدا می‌شد که برهان شفا را بفهمد، مایه افتخار بود و اکنون وضع با آن زمان قابل مقایسه نیست. از این رو وظیفه ما این است که نعمت‌های خداوند را در این زمینه مطرح کنیم و شکر کنیم و هم از اساتید بزرگی که راه را هموار کردند، تشکر و تقدیر کنیم.
وی با اشاره به برخی شبهاتی که قبلاً مطرح می‌شد و جواب معقولی برای آن‌ها مطرح نمی‌شد، اظهار داشت: در آن زمان در مقابل شبهات می‌گفتند که این‌ها شبهات کفار است یا از جنس سخنان سوفی‌ها است و شیاطین است اما امروز یک مسئله مطرح می‌شود و شبهات آن طراحی می‌شود و حدود و صغور آن مورد بحث قرار می‌گیرد و از این رهگذر، شبهاتی که هزار سال توسط متفکرین غربی پاسخ گفته نشده است، توسط چند طلبه در گوشه ای از قم پاسخ گفته می‌شود.
آیت الله مصباح یزدی افزود: کارهای طلبه‌های حوزه علمیه در گوشه ای از قم انجام می‌شود اما مانند خورشیدی می‌درخشد و بزرگ‌ترین متخصصین فلسفه در جهان، بر آن‌ها تقریظ می‌نویسند. البته حرکت علمی متوقف نمی‌شود و باید برای مسائل جدید و شیطنت شیاطین، پاسخ پیدا کرد و این وظیفه امروز طلاب حوزه علمیه است.
عضو مجلس خبرگان رهبری با اشاره به لزوم اخلاص در اعمال، تصریح کرد: طلاب باید در کار خود اخلاص داشته باشند تا بتوانند پیشرفت‌های جدیدی را صورت دهند و خداوند آن‌ها را موفق می‌کند. امروز ما در کنار دریایی از میراث گذشتگان و معارف هستیم و از طرف در مقابل انبوهی از شبهات و سؤالات قرار داریم و تلاش ما بر این است که نقش خودمان را در این زمینه ایفا کنیم.
انتهای پیام/ ر
