انگلیس تمایلی به جلوگیری از فروش تجهیزات و مواد خام سلاح‌های شیمیایی به رژیم صدام نداشت
خبرگزاری تسنیم: اسناد دولتی انگلیس که به تازگی از طبقه‌بندی محرمانه خارج شده‌اند نشان می‌دهد که لندن تمایلی به ممانعت از فروش تجهیزات و مواد خام سلاح‌های شیمیایی به رژیم صدام نداشت.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از ایندیپندنت، اسناد محرمانه دولتی انگلیس که به تازگی از طبقه‌بندی محرمانه خارج شده است نشان می‌دهند که انگلیس طی دوران جنگ تحمیلی رژیم صدام علیه ایران تمایلی به جلوگیری از گسترش ذخایر سلاح‌های شیمیایی صدام نداشته است، رویکردی که پس از هشدار دیپلمات‌های انگلیسی در مورد امکان مواجه شدن انگلیس با انتقاداتی در مورد سابقه عملکرد خود در زمینه (کاربرد) سلاح‌های شیمیایی از سوی لندن اتخاذ شده است.
اسناد مربوط به سال 1983 که به تازگی در دسترس عموم قرار گرفته است نشان می‌دهد که دولت مارگارت تاچر علاقه‌مند بود در راستای ممنوعیت بین‌المللی کاربرد سلاح‌های شیمیایی برای ممانعت از تلاش‌های دیکتاتور عراق در زمینه افزایش تولید و کاربرد عوامل سمی (گازهای شیمیایی) طی جنگ با ایران، تلاش کند.
اما یک پرونده فوق محرمانه وزارت خارجه انگلیس که به تازگی در آرشیو ملی انگلیس در دسترس عموم قرار گرفته است نشان می‌دهد که مقامات ارشد دولت این کشور پس از دریافت گزارش‌هایی از نهادهای اطلاعاتی آمریکا مبنی بر اینکه گاز خردل مورد استفاده از سوی عراق در یک کارخانه تولید آفت‌کش در شمال بغداد تولید شده است و آن کارخانه برخوردار از تجهیزات انگلیسی است، دیگر علاقه چندانی به ایده وارد آوردن فشارهای بین‌المللی برای ممانعت از تلاش‌های رژیم صدام در زمینه تولید گازهای شیمیایی نداشتند.
دیپلمات‌های انگلیسی در آن دوران نگران بودند که احتمالا یک پیمانکار هندی که این کارخانه تولید آفت‌کش را تأسیس کرده است، پمپ‌هایی را از یک تولید‌کننده انگلیسی به نام وایر پمپز خریده و در این کارخانه مورد استفاده قرار داده است، بدون اینکه هدف واقعی تأسیس این کارخانه را عنوان کرده باشد.
طبق این اسناد یک مقام رسمی وزارت خارجه انگلیس هشدار داده است: «موضع ما در مورد صادرات سلاح‌های شیمیایی، تزلزل‌ناپذیر نیست».
پس از جنگ عراق و ایران، مشخص شد که انگلیس از جمله چندین کشور غربی است که از سوی عراق، با آگاهی سرویس‌های اطلاعاتی این کشورها، به عنوان منبعی برای تأمین تجهیزات و مواد خام برای تولید سلاح‌های شیمیایی، مورد استفاده قرار گرفته است. تخمین زده می‌شود که حدود 100 هزار ایرانی بر اثر سلاح‌های شیمیایی و گاز اعصاب استفاده شده از سوی رژیم صدام کشته شده‌اند.
در این اسناد آمده است که استفاده از گاز خردل از سوی نیروهای بعثی در سال 1983 و طرح صدام برای بهبود قابلیت تسلیحات شیمیایی با عنوان «شدیدا مختل‌کننده» توصیف شده است و مقامات رسمی لندن پیشنهاد داده بودند که انگلیس بایستی «دستکم تلاش کند تا سرعت آن را کند کرده و حتی شاید جاه‌طلبی‌های صدام را در این حوزه خنثی کنند».
اما وزارت خارجه انگلیس اصرار داشت که فضای مانور آن محدود است. در یکی از اوراق این پرونده آمده است: «...عراقی‌ها می‌توانند به صورت مشروع بگویند، همانگونه که ایالات متحده عمل کرده است، آن‌ها نیز به سلاح‌های شیمیایی به عنوان یک بازدارنده نیاز دارند. در این صورت اقدام یکجانبه برای ممنوعیت فروش سلاح‌های شیمیایی به عراق خیلی تبعیض‌آمیز به نظر خواهد آمد مگر اینکه بتوانیم نشان دهیم که عراق پروتکل ژنو را نقض کرده است و یا قصد دارد آن را نقض کند».
همچنین دیپلمات‌های انگلیس در ارزیابی خود در مورد اینکه اتخاذ اقدامات یکجانبه از سوی دولت انگلیس علیه عراق در مورد کاربرد گاز خردل و مطرح کرده پرونده‌ای در دادگاه بین‌المللی، آیا برای لندن «امکان‌پذیر» و «پسندیده» است، با اشاره به مشکلات موجود در این مسیر همچون فقدان یک جاه‌طلبی آشکار از سوی صدام، ابراز نگرانی کرده‌اند که هرگونه انتقاد علنی می‌تواند ضربه متقابلی را علیه دولت تاچر وارد کند.
در این سند آمده است که «احتیاط باید پیشه کرد، زیرا تجارت ما در زمینه مواد شیمیایی از انتقاد مصون نمانده است. (ادعای روس‌ها مبنی بر اینکه استفاده ما از سلاح‌های شیمیایی در ایرلند شمالی ناقض پروتکل ژنو است)».
در ادامه این سند آمده است: «یک عامل مرتبط دیگر این است که این شرکت انگلیسی، وایر پمپز، آشکار پمپ‌هایی را برای کارخانه سامرا تأمین کرده است، با این فرض که برای تولید آفت‌کش مورد استفاده قرار گرفته‌اند».
این اسناد نشان می‌دهند که مقامات ارشد دولت لندن به شدت مخالف ایده اقدام یکجانبه انگلیس بودند اما نسبت به این ایده که همراه با آمریکا، فرانسه و آلمان به دنبال ممنوعیت جامع بین‌المللی کاربرد این عوامل شیمیایی باشند، نظر مساعدی داشتند.
انتهای پیام/پ
