Ambargoya Karşı Yolsuzlukla Mücadele

Tesnim Haber Ajansı - ABD’nin İran’a yönelik ambargoların ikinci dalgası 4 Kasım’da devreye girecek. İran Tasnim Haber Ajansı Dış Haber Müdürü Abbas Aslani, İran’ın hazırlıklarını Aydınlık’a anlattı. Yolsuzlukla mücadelenin hızlı ve kararlı bir şekilde devreye sokulduğunu söyleyen Aslani, “Diğer ülkelerle yeni bir ödeme sistemi kurulacak. İran bu süreçte az petrol satarak aynı geliri elde edecek” dedi.

ABD Başkanı Donald Trump, İran ve Birleşmiş Milletler’in P5+1 ülkeleri ile birlikte imzaladığı Nükleer Anlaşma’dan ABD’nin çekildiğini açıklamasının ardından İran’a karşı yaptırım kararını açıkladı.

İki aşamalı olarak açıklanan yaptırımların ilki geçen Ağustos ayında yürürlüğe girdi. Ambargoların en ağır ve ikinci dalgası 4 Kasım’da devreye girecek. İran’ın başlıca ticaret ürünü olan petrol satışını sıfıra indirmeyi hedefleyen ikinci dalga yaptırımlara karşı İran hangi adımları atacak?

İran’ın başkenti Tahran’da bir araya geldiğimiz deneyimli gazeteci, İran Tasnim Haber Ajansı Dış Haber Müdürü Abbas Aslani, İran’ın önlemlerine ilişkin hazırlıklarını Aydınlık’a değerlendirdi.

Nükleer anlaşmanın müzakere süreçlerini de yakından takip eden İranlı uzman, olası senaryoları sıralayarak ABD’nin hedefine ulaşamayacağı kanaatinde.

AMBARGO İLE MÜCADELE PLANI DEVREDE

İranlı gazeteci, geçen Ağustos ayında devreye giren ilk aşamayla birlikte kimi ürünlerde yapılan gerekçesiz zamlar ve özellikle döviz kurları üzerinden spekülasyonlar aracılığı ile haksız kazanç elde edildiğine vurguladı. Aslani, ülke ekonomisinin ve vatandaşların durumdan en az şekilde etkilenmesi için devletin bazı tedbirleri hızlı bir şeklide devreye soktuğuna dikkat çekti ve yolsuzlukla mücadelenin hızlı ve kararlı bir şekilde devreye sokulduğunu söyledi.

Aslani şöyle konuştu: "Bu yaptırımların tamamen etkisinin olmayacağını söylemek mümkün deği. Elbette İran da bu yaptırımlara karşı kendi önlem paketlerini hazırlamış durumdadır. Bu önlemlerin bir ayağını, dahili önlemler oluşturuyor ki İran İslam Devrimi Rehberi de buna işaret etti. Yani içerideki yolsuzlukla mücadelenin önemine değindi, yolsuzlukla mücadele için yasama, yürütme ve yargı mensuplarından oluşan bir kurul teşkil edildi. Şura, Etkili ve hızlı mücadele için Devrim eehberi’nin dahi onayını beklemeden karar alabilme yetkisine sahip. Piyasada dolardaki aşırı dalgalanma ve ekonomideki kötü gidişat elbette ciddi bir sorun, buna karşılık hükümetin alacağı önlemlerin ne derecede etkin olacağını önümüzdeki günlerde göreceğiz."

TİCARETİMİZ DEVAM EDECEK

Aslani, İran’ın uluslarası ticaretini ABD’nin tekelinde bulunan para transfer sistemlerinin dışında yeni bir ödeme sisteminin devreye gireceğini açıkladığına dikkat çekti ve bu sistemin devreye gireceği 2019 Ocak ayına kadar ambargolara uymayacaklarını açıklayan ülkelerin tutumunun belirleyici olduğunu vurguladı.

Aslani, şöyle devam etti: "Yaptırımlarla mücadelenin bir diğer ayağını ise diğer ülkelerle ambargolara karşı işbirliği oluşturmakta. Bu işbirliğinin bir bölümü yeni bir para transfer mekanizması SPV’yi oluşturmak ve bu ödeme sistemiyle Nükleer Anlaşma çerçevesinde ticaretin devamını sağlamak. Şimdi bu sistemin etkin kullanımı için çalışmalar devam ediyor. Bu sistemle İran petrol satışını gerçekleştiriyor, alıcı ülke ödemesini üçüncü bir ülkeye gönderiyor. İran da bu üçüncü ülkeden ya parasını ya da para değeri karşılığında ürün alıyor. İran’dan petrol alan diğer ülkeleri, mesela Çin gibi, İran’ın en büyük petrol alıcısı ülkeyi de kapsıyor. 4 Kasım’da yeni ambargoların başlamasıyla mekanizma oluşturulacak, ancak uygulamaya koyulması için en erken tarih 2019 Ocak ayı olarak planlanmakta. Önümüzdeki 1,5-2 aylık sürede mekanizmanın eksik yanları tamamlanacak. Bu süre zarfında diğer ülkelerin İran’a yönelik yaptırımlara uymaması da Tahran yönetimi için önem arzetmekte."

İRAN’IN YERİ DOLDURULAMAZ

İranlı gazeteci ambargo kararı ile oluşacak petrol açığının karşılanmasının güç olduğunu belirtti. Ambargonun petrol fiyatlarında kaçınılmaz bir artışa dönüşeceğini ifade eden Aslani, bu ortamda İran’ın daha az petrol satışı yapsa dahi ambargolardan önce elde ettiği kâra eşdeğer bir kazanç elde etmesinin olası olduğu görüşünde. Abbas Aslani, İran’ın ambargoyu aşmak için yeni ve açıklanmayacak bir ajandasının da olduğunu dile getirdi.

Aslani sözlerini şöyle sonlandırdı: "Ambargoların ilk aşamasının İran’a etkisinin ne olduğu konusunda farklı görüşler bulunuyor. Bu görüşlerden biri günlük 2,5 milyon varil olan petrol satışının yaptırımlar ile birlikte 1,5 ya da 1 milyon varile ineceği yönünde. Bu rakamlara ek olarak satışın 1 milyon 700 bin varile düşeceği görüşü de var. Ben İran’ın petrol satışını artırmak için alternatif başka yöntemleri de geliştireceği görüşündeyim. Elbette geliştireceği bu yöntemlerin ayrıntılarını kamuoyu ile açık bir şekilde paylaşmayacaktır. Çin, Türkiye ve Hindistan gibi İran’ın önemli petrol alıcıları olan ülkeler İran ile pertol ticaretini devam ettireceklerini ilan ettiler. Diğer yandan ABD İran’a yönelik yaptırımlarla oluşacak küresel petrol açığını kapatmak için Suudi Arabistan ile bir yol haritası belirlemeye çalışıyor. Ancak Suudi Arabistan’ın da tek başına bunu gerçekleştirebilecek kabiliyeti bulunmuyor. OPEC’in rakamlarına göre, Suudi Arabistan’ın oluşacak 2 milyon 600 bin varillik petrol açığına karşın 1 milyon 900 bin varil petrol üretmesi gerekiyor.

“Suudi Arabistan’ın ABD ile Kaşıkçı cinayetiyle ilgili yaşadığı gerilim ardından açıklama yapan Suudi Enerji Bakanı, Riyad yönetiminin yaptırımlarla birlikte ortaya çıkacak boşluğu dolduramayacağını açıklamıştı. Suudi Arabistan, oluşacak petrol açığını karşılayabilse dahi bu kısa vadede bir fayda sağlayabilir, ancak uzun vadede yaşanan gerginlikler ve geleceğe ilişkin belirsizlik küresel petrol piyasasında tedirginliklere neden olacak ve petrol fiyatları yükselecektir. Aslında İran’ın petrol satışının azalması aleyhte bir durum olmayacak zira azalan petrol yüksek rakamlarda satılan petrol olmuş olacak bu sayede İran daha az petrol satarak aynı geliri elde etmiş olacak."

Aydınlık