Türkiye’de Enerjiye Büyük Zam
Türkiye yeni yıla yeni zamlarla girdi. Yılın son günü elektrik, doğalgaz ve akaryakıt fiyatlarına çok yüksek oranlı zam yapıldı.
Tesnim Haber Ajansı- Türkiye tuhaf bir ekonomik kriz gölgesinde yeni yıla girdi. Yeni yıl Türklere ucuzluk ve refah vaat etmiyor.
Bugün (2 Ocak) birçok Türk gazete şu manşeti paylaştı: “Yeni yıla zam fırtınasıyla girildi”. Türk medyası Türkiye’nin 2022 yılına elektrik, doğalgaz, akaryakıt, gıda ve temel ihtiyaç ürünlerine yapılan fahiş zamla girdiğini bildirdi.
Türkiye'de elektrik ve doğalgaz fiyatlarının artması basit bir olay değil, çünkü normal şartlarda Türk aileler gelirinin önemli bir kısmını elektrik ve doğalgaza harcamaktadır. Sonuç olarak yüzde 10'luk bir artış bile milyonlarca aile için çok acı ve endişe verici bir haberdir. Ancak yeni zamlar tahminlerin de çok üzerinde.
Milli Gazete’ye göre, elektrik fiyatı 2022 yılı itibariyle yüzde 52 ile yüzde 130 arasında değişen oranlarda zamlandı.
1 Ocak'tan itibaren mesken aboneleri için aylık 150 kilovatsaate kadar olan tüketim miktarları için nihai fiyat kilovatsaat başına 1 lira 37 kuruş, aylık tüketimi 150 kilovatsaat üzeri olan mesken aboneleri için ise kilovatsaat başına 2 lira 6 kuruş uygulanacak.
Çoğu işçi olmak üzere yaklaşık 17 milyon Türk vatandaşı asgari ücret maaşı ile geçiniyor.2021'de bu rakam 3 bin lira civarındaydı ancak 2022'de 4 bin 250 liraya yükseldi, yeni asgari maaşın Türkiye'deki mevcut yaşam şartlarına göre çok düşük olduğu belirtiliyor.
Ak Parti Mi Suçlu?
Bazı ekonomi uzmanları, enerji sübvansiyonlarının stratejik bir ekonomik hata olduğunu ve kaynakların israf edilmesine yol açtığına inanıyor. Onlara göre, elektrik ve gazın tüketiciye gerçek fiyatıyla verilmesi gerekmektedir.
Buna karşılık, bir hükümetin yurt dışından enerji ithal etmesi durumunda, tüketiciye ulaştırırken sosyal adaletin birçok karmaşık yönünü dikkate alması gerektiğine inanan başka ekonomistler de var.
AK Parti'yi eleştirenler, son birkaç yılda elektrik sektöründeki özelleştirme politikasının dar gelirli ailelere ağır zararlar verdiğine ve 8 elektrik devinin abonelerinden her yıl daha yüksek maliyetler almasına neden olduğuna inanıyor.
Ancak Erdoğan hükümeti, enerji sübvansiyonlarının maliyetinin ekonomi üzerinde ağır bir yük oluşturduğuna ve özelleştirmenin yapılması gereken doğru şey olduğuna inanıyor.
2022 Yılı 2021'den De Kötü Olacak
2021 yılında Türk lirasında, tarihi değer kaybı yaşandı. 2021 yılına dolar kuruna 7.30 lirayla başlayan Türkiye, yılın son ayında garip ve inanılmaz bir fiyat olan 18.5 liraya ulaştı.
Bazı Türk ekonomi uzmanları 2021'in ortalarında doların 15 lirayı geçeceğini tahmin ettiğinde, genellikle vatan hainliğinden suçlandılar.
Enflasyon ve TL'nin değerindeki sert düşüş en karamsar tahminleri bile aştı ve 18,5 liraya ulaştığında paniğe kapılan Erdoğan'ın ekonomi ekibi bir yöntemle doları 12 liraya çekmek zorunda kaldı.
AK Parti hükümeti, doların 2022'de de 11 TL seviyesinde devam etmesini ve ülkenin siyasi ve sosyal atmosferinin sakinleşmesini umuyordu. Ama gerçek şu ki, gazetelere, TV kanallarına ve ekonomi uzmanlarına göre, Türkiye'de ekonomik açılım refah diye bir şey kalmadı ve fiyatlardaki artış herkesi rahatsız etti.
Düne kadar döviz kurundaki artış için fiyatları yükseltmek zorunda kaldıklarını ifade eden zincir marketleri şimdi de doların sert düşüşü nedeniyle fiyatların indirilmesini isteyenlere şunları söylüyor: "Bu mallar ve hammaddeler dolar 18 lirayken alındığı için fiyatı düşürülemez."
Enerji İthalatının Ağır Maliyeti
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Türkiye’nin 2021 yılı toplam enerji ithalatı faturasının 55 milyar TL’yi bulacağını söyledi.
Türkiye’nin enerji ithalatı faturasındaki son durumu ve beklentilerine de değinen Fatih Dönmez, "Bu yıl 55 milyar dolarlık enerji ithalatı olacak gibi görünüyor. Normalde son 10 yıl ortalaması 45 milyar dolar. Bu sene neden 55 milyar dolar? Sebebi doğal gaz tüketiminin artması ve birim fiyatlardaki artış. Onun için ödediğimiz fatura ve bedel arttı. Önümüzdeki yıl da bu rakamdan daha az olacağını düşünmüyorum.” ifadelerini kullandı.
Bu tam olarak ne anlama geliyor? 55 milyar dolarlık enerji ithalatı, Türkiye'nin toplam ithalatının yüzde 22'sine denk geliyor. Çünkü ülke, yılda 250 milyar dolar ithalat yapıyor.Bu durum, son on yılda Türkiye'nin benzin ithalatı ihtiyacını ortadan kaldırarak yerli benzin sunabilmek için muazzam bir rafineri geliştirmesine rağmen yaşanmıştır.Türkiye'de enerji ithalatının çok yüksek maliyetleri göz önüne alındığında, ilk olarak gaz ve petrol konusunun Türkiye için siyasi ve partizan bir konu haline gelmesi ve ikinci olarak Türk dış politikasında enerji diplomasisi denilen bir eksenin olması doğaldır.Belki de bunun için Erdoğan'ın en ilgi gösterdiği bakanı Fatih Dönmez, Karadeniz'deki doğalgaz sahalarında keşfedilen gazın bu yıl sonuna kadar kullanıma hazır olacağı sözünü veriyor.
Bu, AK Parti hükümetinin 2023'te Karadeniz gazını piyasaya çıkaracağı ve 2023 genel seçimlerinde AK Parti için son çare olacağı anlamına geliyor.
