2022'de Türkiye’nin Dış Politikası Nasıl Seyredecek?

Tesnim Haber Ajansı- Uluslararası ilişkiler uzmanların ve yorumcuların Türkiye'nin 2021 yılı dış politikası ile ilgili kaleme aldığı analizlerin çoğunda Türkiye’nin ABD ve Avrupa ile ilişkilerinde belirsizlik hakim olduğu ve Ankara’nın bu konuda çok temkinli hareket ettiği belirtiliyor.

Türkiye ve dış politika uzmanlarının tahminlerine göre; 2022'de Türkiye'nin ABD ve Avrupa’nın güçlü ülkeleriyle ilişkilerini geliştirip pekiştirmesi için net ve sağlam bir neden yok.

Türkiye'nin ABD'den en büyük beklentisi, yeni yılda en azından F-16 sorununun çözülmesidir. Ankara hükümeti ABD'nin F-35 uçaklarını teslim etmeyi reddetmesi üzerine 50 adet F-16’nın satışı konusunda nihai bir anlaşmaya varılmasını umuyor.

Avrupa Birliği (AB) konusunda da, her şeyden önce AB’ye üyelik müzakerelerinin yeniden başlaması için pek umut yok. Bunun yanı sıra Ankara'nın Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin Osman Kavala davasındaki kararını dikkate almaması nedeniyle Avrupa Birliği Konseyi'nin Türkiye'ye kısıtlama getirmesi mümkün.

Elbette ki, Avrupa ilişkileri alanında Türkiye ile Kıbrıs ve Yunanistan arasında ciddi sorunlar ve ihtilaflar var. Türkiye'nin Fransa ve Hollanda ile ilişkileri de pek iyi değil. Almanya ile ilişkiler konusunda ise Angela Merkel'in görevden ayrılmasıyla birlikte Erdoğan hükümeti umudunun bir kısmını kaybetti. 

Türkiye Arap dünyası ile ilişkiler alanında Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile iyi sonuçlar almayı başardı.Ancak Mısır ve Suudi Arabistan ile ilgili henüz önemli bir ilerleme kaydedilmemiştir. Türk Dışişleri Bakanlığı 2022'de Suudi Arabistan ve Mısır'ın yanı sıra Siyonist Rejim’le ilişkilerde olumlu sonuçlar elde etmeyi deneyecek ve Ermenistan Cumhuriyeti ile ilişkilerin normalleşmesi için önemli adımlar atacaktır.

2021 yılında Türk Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı Mustafa Şentop’un İran’a gerçekleştirdiği ziyarete tanık olduk ve yeni yılda Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Tahran ziyaretinin planlanması Ankara-Tahran ilişkilerinin gelişmesinde bir dönüm noktası olur.

Erdoğan’ın Yurt Dışı Gezisi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2021’de yoğun bir diplomasi mesaisi gerçekleştirdi. Yıl boyunca 14 yurt dışı gezisi gerçekleştirerek 13 ülkeye giden Erdoğan, Azerbaycan’a iki kez resmi ziyarette bulundu.

Erdoğan’ın ziyaret ettiği ülkeler şöyle: Belçika (NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi), Azerbaycan Cumhuriyeti, Kuzey Kıbrıs, Bosna-Hersek, Karadağ, ABD (Birleşmiş Milletler 76. Genel Kurulu), Rusya (Soçi Zirvesi), Togo, Nijerya, Angola, İtalya (G20 Liderler Zirvesi), Türkmenistan (Ekonomik İşbirliği Teşkilatı 15’inci Liderler Zirvesi) ve Katar.

Erdoğan'ın geçen yılki yurt dışı gezisi listesinde bakıldığında, Türkiye’nin Batılı ortaklarla ilişkilerini derinleştirmesine öncülük verdiği gözükmüyor ve Afrika ile ilişkileri genişletmeyi, Katar ile ilişkileri sürdürmeyi, Kuzey Kıbrıs’ın bağımsızlığı konusunda ısrar etmeyi Rusya ve Orta Asya ülkeleri ile ilişkileri geliştirmeyi hedefliyor. Erdoğan'ın geçtiğimiz sene İstanbul ve Ankara'da ağırladığı konuklar listesinin gözden geçirilmesi de bu konuyu doğruluyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yurt dışı ziyaretlerinin yanı sıra 8 Cumhurbaşkanını ağırladı. Cumhurbaşkanı Erdoğan mevkidaşlarının yanı sıra pek çok yabancı devlet adamı ile de görüşmeler gerçekleştirdi. Bu kapsamda Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Abu Dabi Veliaht Prensi Şeyh Muhammed bin Zayed Al Nahyan, Türkiye ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında doğrudan yatırımları kapsayan anlaşmaları imzaladı. Abu Dabi Veliaht Prensi’nin Türkiye ziyareti dönüm noktası sayılabilir.

Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu

Geçen yılın haberlerine ve diplomatik gelişmelerine bakıldığında, Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun durmadan farklı ülkeleri ziyaret eden çalışkan bir diplomat olduğu görülüyor.

Bakan Çavuşoğlu, 2021 yılında toplam 60 yurt dışı seyahati gerçekleştirmiştir. Seyahat listesindeki ülkelerin isimlerine bakıldığında, 2021’de bu birkaç ülkenin Ankara diplomasisinin ciddi odak noktası olduğu görülür.

*Kuzey Kıbrıs'ın Türk kesimi
*Katar
*Azerbaycan Cumhuriyeti ve Orta Asya ülkeleri
*Afrika ülkeleri

Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’nun Avrupa turu ziyaretlerinde Fransa, İngiltere ve Almanya Belçika ve İsveç gibi ülkeler yer almıyor. Onun ziyareti NATO ve Avrupa Birliği ile siyasi ve güvenlik iş birliği çerçevesinde yapılmıştır. Bunun yerine Romanya, Sırbistan, Bosna-Hersek, Yunanistan, Moldova, Hırvatistan, Macaristan ve İtalya gibi ülkelere yapılan geziler, Türkiye'nin şimdiki durumda Avrupa Birliği'nin büyük güçleri ile kapsamlı siyasi ilişkilere sahip olamayacağını çok iyi bildiğini gösteriyor. Bu nedenle Türk yönetimi bazı küçük ülkelerle iş birliği yapmayı ve ortak çıkarlar yaratıp onların desteğini almayı tercih ediyor.

Elbette Türkiye Cumhurbaşkanı ve Dışişleri Bakanı'nın yanı sıra, Türk diplomasisi ve dış politikasının gelişmesinde önemli rol oynayan 5 kişi daha var;

*Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın
*Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar
* Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı Hakan Fidan
*Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı Mustafa Şentop
* Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay

Türkiye’de Siyasetçilerin Yeni Yıl Mesajı

Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Türkiye'nin dış politikasını güçlendirmeye ve diplomatik ilişkileri geliştirmeye çalışırken ülkede iç politika iyi durumda değil. Ülkede muhafeletin Erdoğan ve AK Parti’ye nasıl baktıklarını anlamak için siyasi partilerin liderlerinin yeni yıl mesajlarına bakmak yeterli olacaktır.

Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, yeni yıl mesajında, Erdoğan'ın sert sözlerinin bir kısmını paylaşarak Erdoğan’a ilaçlarını zamanında almasını tavsiye etti!

Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA) lideri Ali Babacan yeni yıl mesajında, "2022 için söz veremem ama 2023 hepimize DEVA olacak" dedi.

Tutuklu eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ise, Twitter'dan "zulümsüz, zamsız, soygunsuz ve AKP'siz bir yıl" diledi.

Bu mesajlar, AK Parti ile muhalefet arasındaki siyasi gerilimin tüm zamanların en yüksek seviyesinde olduğunu ve Erdoğan'ın yönetimde tam bir konsantrasyonla hareket etmediğini gösteriyor. Erdoğan ve partisinin konumunun zayıflatılması, dış politika ve yabancıların Türkiye bakışını olumsuz etkileyebilir.

Yukarıda açıklananlara göre; 2022'de Türkiye diplomatik ilişkilerinin 2021'deki gibi seyredeceği ve en azından Avrupa ve ABD ile ilişkilerde ciddi bir değişiklik olmayacağı öngörülebilir.