İran’ın Taktik Sistemi Sayyad Nedir, Özellikleri Nelerdir?

Tesnim Haber Ajansı- Savunma Bakanlığı'nın havacılık sanayisi ile İran Ordusu Hava Savunma Kuvvetleri'nin ortak çalışmasıyla geliştirilen en son silahlarından biri olan Sayyad sistemi birçok yeni özelliğe sahiptir.
İran Silahlı Kuvvetleri’nin karadan karaya füzeler gibi hava savunma alanındaki faaliyetleri birkaç on yıl öncesine dayanmaktadır.
Yayınlanan bilgilere göre Sayyad-1'de sadece İran yapımı bir "füze" vardı ve sistemin diğer bileşenleri yabancı menşeliydi. Nisan 1378'de hava aracı hedefine karşı başarıyla test edilen Sayyad-1, yaklaşık 11 metre uzunluğa, 2300 kg'ın üzerinde ağırlık, yaklaşık 4 Mach ses hızının 4 katı) hıza sahip bir füzeydi. 34 km menzilli Sayyad-1 füzesi sabit bir platformdan fırlatılır.
Araştırmalar o dönemdeki hava tehditlerinin yüzde 40 ila 50'sinin orta menzilli olarak sınıflandırıldığını gösterdi.
Nisan 2009'da "Şahin" füzesi, Hawk hava savunma sisteminin yerli bir örneği olarak geliştirildi, ancak gelişmiş ve güncel elektronik sistemler ve radar arayıcıyla donatıldı.
Bir yıl sonra Hawk sisteminin yerli bir örneği olan Merasad sistemi  tanıtıldı.
2011’de Şahin’e göre değişiklikler yapılarak Şalamçe füzesi üretildi. Bu füzeler aynı zamanda Hawk sistemiyle de çalışabiliyordu. Menzili 40 ila 45 km arasında olan Şahin ve Şalamçe füzelerinin hedef yüksekliği 14 ila 18 km, gövde uzunluğu yaklaşık 5 metre, kütlesi yaklaşık 637 kg ve hızı Mach 3'ün altındaydı.
İlerleyen süreçte Mersad sisteminin üretilip Hava Savunma Kuvvetlerine teslim edildikten sonra güncelleme çalışmalarına devam edildi. Bu süreç günümüze kadar devam etmiş ve en son "Merasad-21" sistemi geliştirilmiştir.

15 Khordad ile Modern Savunma Sistemleri Alanına Giriş

Haziran 2019'de Sayyad 2 ve 3 füzelerinin kullanımının gelişimini sürdüren "15 Khordad" füzesi tanıtıldı.
Bu iki füze başlangıçta Rus S-200 hava savunma sistemiyle birlikte Talaş sistemi ile kullanıldı ve iki hedefi vurabilecek kapasiteye sahiptir.
Bu füzeler daha sonra S-200 sisteminden bağımsız hale geldi ve son olarak 15 Khordad sistemi gibi çok daha fazla kabiliyete sahip yeni bir sisteme katıldı. Sayyad 2 ve 3, sırasıyla 6,1 metre uzunluğa, 40 cm gövde çapına, yaklaşık 1000 kg ağırlığa ve 75 ila 120 km menzile sahip füzelerdir.
Katı yakıtlı Sayyad 2 ve 3 her ikisi de 27 km yükseklikteki hedefleri vurabilir ve bu füzeler mobil fırlatıcıdan fırlatılır.
15 Khordad Hava Savunma Füze Sistemi, 6 hedefe eş zamanlı olarak angaje olabiliyor. 150 km uzaklıktaki savaş uçaklarını ve insansız hava araçları da dahil olmak üzere hedefleri izleyebilen 15 Khordad sistemi onları 120 km mesafeden önleyebilir.
15 Khordad sistemi Coşan pasif radar sistemi ile donatılarak yeni bir yetenek daha kazandı. Bu sistem son yıllarda düzenlenen askeri tatbikatlarda kullanılmaya başlanmıştır.

Taktik Sistem Sayyad’ın Yapımı Nasıl Geliştirildi?

Bavar hava savunma sisteminin araştırma, tasarım, yapım ve test sürecinin doğru bir şekilde yürütülmesi için Savunma Bakanlığı Havacılık-Uzay Sanayii Teşkilatı ile Ordu Hava Savunma Kuvvetleri arasında ortak bir tasarım ofisinin kuruldu. Bavar 373 sisteminin geliştirilmesiyle değerli deneyimler kazanıldı. Ayrıca yazılım ve elektronik alanında yeni başarılar, sinyal işleme ve hedef tespit iyileştirmeleri ile yükseltmeler elde edildi ve sonuçta "Taktik Sayyad" adı verilen bir sistem ortaya çıktı.
Sayyad taktik sistemi ilk kez Nisan 2022’de düzenlenen İran Ordusu Günü geçit töreninde görücüye çıkarıldı. Yeni sistemin Sayyad 2 ve 3 ailesinden üç füze lançerini içeren genel yapısı, radar ve füze lançerlerinin tek bir araç üzerine yerleştirilmesiyle sistemin yüksek manevra kabiliyeti yönünde bir adım atıldığına işaret ediyor.
Sayyad sisteminin kullandığı radar Necm-804 radar ailesindendir.
Ordu Günü geçit töreninden birkaç ay sonra, İran Savunma Bakanlığı tarafından düzenlenen savuma sanayi fuarında sergilenen Sayyad sisteminin görüntüleri yayınlandı.
Fuarda bekleme modunda olan sistemin dikey fırlatma özelliğine sahip olduğu ortaya çıktı; İran'da bugüne kadar uzun menzilli "Bavar-373" sistemi ile kısa menzilli "Zubin" ve "Dezful" sistemleri dikey fırlatma kabiliyetine sahipken, şimdi bunlara taktiksel silah Sayyad da eklendi.
Dikey atım kabiliyetiyla Sayyad sistemi, lançerin yönünü değiştirmeden aynı anda birden fazla yöne füze fırlatabilir.
Yayınlann son bilgilere göre, bu sistem iki tür aktif ve pasif radar kullanır.
Son olarak Rusya’nın en büyük askeri savunma fuarı ARMY-2023’te de sergilenen Sayyad, radar taşıyan bir araç ve üç adet dikey atım lançer (TELAR: Transporter Erector Launcher And Radar) içeren orta menzilli ve yüksek irtifa sistemidir.
İlgili yetkililerin açıklamalarına göre 75 ila 120 km menzili taktik sistemin angajman menzili 150 km'ye kadar ulaşabilir.
Savunma Bakan Yardımcısı Afşin Naderi Şerif, Sayyad taktik savunma sistemi hakkında, “Bu sistemin tespit menzili 180 km, angajman menzili ise 120 km’dir.” dedi.
Naderi Şerif, “Bu sistem aynı anda 24 hedefi tespit etme yeteneğine sahiptir.” ifadesini kullandı.
Sonuç olarak 12 hedefe angaje olabilme yeteneğinin gerçekleşmesi için en az 6 füzeli iki fırlatıcının sisteme monte edilmesi gerekir.
Bu sistemin etkisinin Bavar-373  ve 15 Khordad gibi diğer tüm orta menzilli sistemlerden daha yüksek olduğu söylenebilir.