Çabahar Uzay Üssü’nün En Önemli Avantajları

Tesnim Haber Ajansı- Uzayda yer alma isteği ve avantajlarının çeşitli alanlarda değerlendirilmesi için İran uydu teknolojisini kullanma konusunda önemli adımlar atmıştır. Bu doğrultuda, gerekli tüm modern tesislerin bulunduğu gelişmiş bir uzay üssünün inşası temel konulardan biridir.

İran İslam Cumhuriyeti'nin ilk sabit platform üssü olan İmam Humeyni Ulusal Uzay Üssü 2011 yılında açıldı. Bu üs, uydu taşıyıcılarının hazırlanması, fırlatılması, kontrol edilmesi ve yönlendirilmesinin tüm aşamalarını kapsayan devasa bir komplekstir.

Simnan eyaletinin 80 km güneydoğusunda yer alan İmam Humeyni Uzay Üssü, son aşamada Leo yörüngesinde ülkenin tüm ihtiyaçlarını karşılayabilecek duruma gelecek.

Aralık 2010'da ülkenin ilk uzay üssünün coğrafi sınırlamaları nedeniyle ikinci bir uzay üssünün inşası için araştırma yapıldığı duyuruldu. Çabahar Uzay Üssü adı verilen yeni ulusal uzay üssü, Sistan ve Belucistan eyaletinin güneydoğusunda Çabahar şehrinde inşa edilecek.

Çabahar Uzay Üssü aslında İran'ın Ulusal Uydu Fırlatma Üssü'nün adı, proje hazırlama sürecinin başladığı haberini ilk kez İran Uzay Kurumu’nun eski başkanı Hamid Fazıli Ulusal 20 Nisan 2012’de Uzay Teknolojisi Günü'nde duyurdu.

14 bin hektarlık bir alana kurulacak yeni uzay üssü gelecekte İran'ın tüm uzay faaliyetlerinin ana lokasyonu olacak. Bu bölgede uzay üssü kurulmasının nedenlerinden biri de Hint Okyanusu'na yakınlığı ve nüfusunun seyrek olmasıdır. Yüksek Uzay Konseyi'nin onayına göre bu üssün genel yönetimi İran Uzay Kurumu’nun sorumluluğundadır.

Sivil uydu fırlatma merkezi olarak planlanan bu üs, canlı organizmalar, algılama ve telekomünikasyon uydularının uzaya fırlatılmasını amaçlıyor. Yer eş zamanlı yörüngeye uydu fırlatma işlemleri için özel koşullar lazım ve fırlatma maliyetlerinin en aza indirilmesi için ekvator bölgesine yakın koşullarda gerçekleştirilmesi gerekiyor.
İran Uzay Kurumu'nun açıklamasına göre inşaat projesinin ilk aşaması 2024 yılında tamamlanacak olan Çabahar Uzay Üssü, uzaya uydu fırlatma operasyonları için benzersiz avantajlara sahiptir. Bu üs uzaya uydu fırlatma operasyonlarında bölgesel bir merkez haline gelebilir, aynı zamanda başka ülkeler de üssün imkanlarından kullanılabilir ve ülkeye gelir kazandırabilir.
Çabahar Uzay Üssü'nü fırlatma için önemli kılan özellikler şöyle sıralanabilir:
1. Uyduları hem kutup hem de ekvator yörüngelerine yerleştirme potansiyeline sahip.
2. Ekvator'a yakınlık (25 derece 20 dakika kuzey enlemi ve 60 derece 27 dakika doğu boylamı) bu koşullar altında, dünyanın kutup ekseni etrafında dönme hızından kaynaklanan enerjinin etkilerinden yararlanmak mümkündür; bu etki uydu taşıyıcı roketin hızını önemli ölçüde artırabilir.
3. Çabahar üssü, fırlatma güvenliğini sağlamak için yüksek bir seviyeye sahiptir.
4. Çabahar Uzay üssüne limanına okyanus gemileri yanaşabilir.
5. En az nüfusa sahip bölgede yer alan Çabahar Uzay üssü Hint Okyanusu'na doğru geniş bir alana sahip olması tüm uzay görevleri için yararlıdır.
6. Çabahar nüfus yoğunluğunun en düşük olduğu bölgelerdendir.
 7. Uzay üssünün çevresindeki tepelere gözetleme cihazı kurma imkanı (radar ve telemetri antenleri)
8. Tropikal ve kıyı konumu nedeniyle iyi havalandırılmış bir alana ve bağıl neme sahip ılımlı bir ortama sahiptir ve yılın farklı mevsimlerinde çok az sıcaklık değişimi yaşanır.
9. Ekvator'a yakındır, dolayısıyla herhangi bir uzay aracının ekvator ve yermerkezli bir yörüngeye daha az enerji gerektirir.
 10- Çabbahar bölgesi güneyden Hint Okyanusuna açılıyor. Dolayısıyla daha düşük seviyelere yerleştirilen uydular, başarısız fırlatma ve uzay aracı enkazlarından kaynaklanan yıkıcı etkiler sivillerin yaşadığı bölgeleri etkileyemez.
Bahsi geçen önemli özelliklerin yanı sıra Çabahar limanına yapılacak yatırımın kolaylıkları ve faydaları şunlardır:
11. Çabahar limanı, İran'ın diğer güney limanlarına göre boşaltma, yükleme ve depolama maliyetlerinde yüzde 30 oranında muafiyete sahiptir. Ayrıca bu serbest bölgedeki yüklerin gemilerden depolara taşınmasının maliyetleri de azdır.
12. Bu limanda faaliyet gösteren işletmelere çeşitli kolaylıklar ve 20 yıllık tam muafiyet sağlanmaktadır.
13. Bu liman, İran İslam Cumhuriyeti'nin ticari-sanayi serbest bölgelerinin idari kanunları çerçevesinde yönetilmekte ve bu sayede lojistik hizmetleri ve kolaylıklar sağlanır.
14. Gemi kabul kapasitesi yüksek olan Çabahar Limanı eski rıhtım alanı Şehit Kalantari ve yeni rıhtım alanı Hatm-i Enbiya’dan (Şehit Beheşti) oluşmaktadır.
15.  İran İslam Cumhuriyeti'nde bağımsız bir liman olarak, Fars Körfezi üzerinden Hint Okyanusu'na doğrudan erişimi vardır.
16. Çabahar Limanı, Uluslararası Kuzey-Güney Ulaştırma Koridoru'na açılan kapı ve İran'ın doğusunun ana geçiş yolu olarak değerlendiriliyor.