3+3 platformunun bölgesel düzendeki yeri

Bu platformun ikinci oturumu bugün Tahran'da düzenlenecek. 

Bu oturuma Rusya, Türkiye, Ermenistan ve Azerbaycan Cumhuriyeti dışişleri bakanları katılacak. 

Bu oturum bölge ülkelerinin 2020 Karabağ savaşından sonra işbirliği yapmasında bir dönüm noktasına dönüşebilir. 

Aşağıda bu soru cevap şeklindeki röportajın içeriğini okuyabilirsiniz: 

1-Karabağ savaşından sonra bölge ülkelerinin bir tür yakınsamaya doğru gittiğini görmekteyiz. İran, bölgesel işbirliği önerisinde bulunurken Sayın Erdoğan da altılı platformu teklif etti. Sizce bu süreçte olumlu bir seyir izlenecek mi?
Bütün savaşlar barış için yapılır ve barışı diplomatlar inşa eder. Bu anlamda 44 gün süren dağlık Karabağ Savaşı’ndan sonra 10 Kasım’da Moskova’da imzalanan barış anlaşması beklentileri karşılama noktasında zayıf kaldı. Durum böyle olunca ilk etapta ateşkesin sağlanması ve peşinden de bölgeye kalıcı barışın gelebilmesi için diplomatik temaslar başladı. Bölgede etkin olan beklentileri olan ve bölgedeki gelişmeleri doğrudan ilgilendiren devletler çeşitli vesileler ile bir araya gelerek bu konuyu görüşmeleri oldukça normaldir. Bu bağlamda Türkiye altılı platform adı altında bir görüşme teklifinde bulundu. İlk toplantı Moskova’da yapıldı. Ermenistan Azerbaycan Gürcistan İran Rusya ve Türkiye arasında bölgenin en önemli sorunu olan Karabağ sorunu ve barışı için bir araya geldiler. Fakat Gürcistan Rusya ile olan ilişkilerini gerekçe göstererek bu toplantıya katılmadı. Altılı platformun kısa zamanda başarılı olması pek mümkün görülmediği için değişik alternatifler gündeme geldi.
2- Size göre, Gürcistan ve Rusya arasındaki gerilimin altılı platformda bir etkisi olacak mı?
Gürcistan Rusya ilişkileri gergin bir atmosfer de cereyan ettiği için Rusya Gürcistan’ın Gürcistan’da Rusya’nın bu tür organizasyonlarda yer almasına pek sıcak bakmadığı için Gürcistan’ın konumu bir anlamda bölgesel sorunları çözmek için devre dışı kalmış oldu. Fakat Ermenistan-Gürcistan, Azerbaycan-Gürcistan ilişkilerindeki normalleşme ve iyi niyet ister istemez Gürcistan’ı da bu barış platformunda rol ve görev almaya sevk ediyor. Fakat Rusya Gürcistan ilişkileri özellikle Ukrayna krizi göz önünde bulundurulduğunda yakın zamanda bir risk teşkil ettiği için Gürcistan bu süreçte biraz daha temkinli davranıp geride duracak gibi.
3- Sizce bu platformun faaliyetlerinin ECO veya SAARC gibi bölgesel organizasyonlar şeklinde sistematik olarak takip edilmesi mümkün müdür?
Bölgesel barışın tesis edilebilmesi için bütün ihtimalleri göz önünde bulundurmak gerekir zira savaşın devam etme ihtimali Ermenistan ve Azerbaycan’ı ciddi anlamda etkilemektedir. Ermenistan’da nüfus kaybı ve göç söz konusu. Azerbaycan’daysa dağlık Karabağ probleminin henüz çözülmemiş olmasının vermiş olduğu gerginlik ister istemez yakında bir savaş ihtimalini göz önünde bulunduruyor. Durum böyle olunca da bölge ülkeleri Azerbaycan ile Ermenistan arasında çıkacak yeni çatışmadan oldukça olumsuz etkilenecekler. Bu savaşı önlemek için barışa her zamankinden daha çok ihtiyaç var. Onun için yeni formüller deneniyor.
4.İran bu bölgedeki (Güney Kafkasya) tüm ülkelerle iyi ilişkilere sahip olmakla birlikte söz konusu platformu Fars Körfezi’ne bağlayabilme potansiyele sahiptir. Peki siz İran’ın bu altılı platformdaki rolünü nasıl değerlendiriyorsunuz?
İran Fars körfezini Batum’a bağlamak ile ilgili Ermenistan’la sürekli görüşüyor. Moskova barış anlaşmasında Azerbaycan tarafının Zengezur koridoru beklentisi İran’da heyecan oluşturdu. Çünkü Zengezur koridoru hangi formatta açılacağı belli değildi. Fakat gelişmeler gösterdi ki bu koridor açılmayacak ve eski Sovyet iletim hatları devreye girecek. Bu da Azerbaycan açısından çok olumlu bir gelişme değil. İran’ın Batum yolu ile Azerbaycan’ın talep ettiği Zengezur yolu bir noktada kesişmekte. Onun için İran bölgedeki gelişmeleri göz önünde bulundurarak Azerbaycan’la diplomatik temaslar çerçevesinde bu yanlış anlaşılmayı ortadan kaldıracak hamleler yapmak durumundadır. Türkiye Ermenistan Azerbaycan platformu söz konusu olduğu gibi Türkiye İran Azerbaycan platformu da gelecek yakın zamanda Güney Kafkasya probleminin çözülmesinde Etkili bir yöntem olarak dinlendirilmektedir.
5- Bu platformun başarılı işleyişi olması için ne gibi önerileriniz var?
Bütün platformları, bütün yöntemleri deneyerek Güney Kafkasya barış getirmek gerekir altılı platform Türkiye Ermenistan Azerbaycan görüşmeleri hatta İran Türkiye Azerbaycan görüşmelerinin ana hedefi ve gayesi Ermenistan Azerbaycan çatışmasını barışa dönüştürmek ve Güney Kafkasya’ya istikrar getirmek içindir. Bu istikrar bölgedeki tüm devletlerin menfaatinedir. Bunun için diplomatlar harekete geçmiştir bunun için her savaş barış için yapılır sözü gereği diploması ön planda olmalıdır.