İran'ın Uçak Motoru Yapımında Tersine Mühendislik Başarısı
İran Bilgi Teknolojisi şirketinin uzmanları, dünyanın en popüler yolcu uçağı motoru olan CFM56 motorunun tersine mühendisliğini yapmayı başardı. Bu büyük başarı, ülkenin havacılık sektöründe bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
Tesnim Haber Ajansı- İran Motor ve Havacılık Ekipman Mühendisliği ve İmalat Şirketi yöneticilerinden Mani Rızvani, Tesnim’e verdiği röportajında şunları söyledi: İran Bilgi Teknolojisi Şirketi, Mepna Group Holding'in yan şirketlerinden biridir ve bu şirketin ana misyonu, ticari havacılık endüstrisi alanında tasarım, inşaat ve onarım hizmetleri sağlamaktır.
Bu bilgi teknolojileri şirketinin ilk çekirdeğinin oluşumu, 2016 yılı civarında, Mepna Grup'un yan şirketlerinden birinde atıldı. O zamanlar amaç, yolcu uçağı motoru tasarımı ve üretimine ilişkin teknik bilgi edinmekti ve bu amaçla Sayın Dr. Pourfarzane'nin önderliğinde akademik öncülerden ve motor endüstrisi çalışanlarından oluşan bir ekip oluşturuldu ve yaklaşık 40 kişiyle çalışmalara başlandı.
Bu ekibin ana projesi olarak CFM56 turbofan motoru seçildi. Bu, tüm motor tersine mühendislik sürecinin ilk adımıydı. Bu motor şu anda dünyada üretilen en popüler turbofan yolcu uçağı motorudur ve bugün dünyadaki yolcu havayollarının tüm filosundaki uçuş saati rekorunu elinde tutmaktadır. Ağırlıklı olarak Airbus A319, A320 ve A340 4 motorlu ve klasik Boeing 737 ailesinde kurulu olup, dünyanın her yerindeki havayollarında hizmet vermektedir.
7 yıllık sürekli çabaların ardından bu motorun tüm tasarım bilgisine ulaştık. Bu motorun kompresör kanatlarının tüm aşamaları tersine mühendislikle yapılmış ve üretilmiştir, bileşenlerinin çoğu da tamamlanmıştır. Fan kanatlarının tasarım ve imalatı da tamamlandı ve üretilen tüm parçalar için Sivil Havacılık Teşkilatı'ndan uçuş yeterlilik belgesi alıyoruz.
Bu motorun tersine mühendisliği tamamen tasarım bilgisi açısından yapılmıştır. Ancak prototip için inşaat anlamında şu ana kadar yaklaşık %33 oranında fiziksel ilerleme kaydedilebildi ve bu motorun seri üretimine gelince, müşteriler olmalı ki seri üretime geçelim.
Dünyada ve havacılık sektöründe Boeing, Airbus gibi büyük firmalar Aır Frame veya uçak gövdesi üreticisi olup, hiçbiri motor üretmemektedir. Uçak motoru sektörünün önde gelen şirketleri arasında İngiltere'deki Rolls-Royce, Amerika’daki GE ve Pratt & Whitney ve Fransa’daki Safran vardır. Söz konusu motor CFM International'ın bir ürünüdür. Bu şirket Safran (Fransa) ve GE Aviation (ABD) arasında yarı yarıya ortaklık oranıyla ortak girişim olarak kuruldu.
İran’ın bu alandaki başarılarına değinen Rızvani şöyle devam etti: Sonunda İran Bilgi Teknolojileri Şirketi Mepna'dan ayrılabilecek bir kapasiteye ulaştı. Bu sayede şirketin yeri değiştirilerek bağımsız bir şirket adı altında faaliyetlerimize devam ettik. Tersine mühendisliğin başlaması ve bu motorun yapımıyla eş zamanlı olarak CFM motor ailesi onarımları konusu da başladı. İranlı şirket şu anda motor onarımı ve motor teçhizatı (MRO), motor tasarımı ve mühendisliği (DOA) ve parça imalatı (POA) dahil olmak üzere üç uzmanlık alanında faaliyet gösteriyor olup yerli havayollarına hizmet vermektedir. Bu şirketin organizasyon yapısı tamamen uluslararası havacılık sektörünün standartlarına uygun olarak tasarlanmış olup, şirket tüzüğü Sivil Havacılık Teşkilatı tarafından da onaylanmıştır.’
Hava motorları alanında tasarım bilgisi edinmenin stratejik önemine değinen Rızvani, şunları kaydetti: Bugün hava türbinli motorların tasarım ve üretiminde teknoloji ve bilgi birikiminin zirvesine ulaştık. Mepna Grup her türlü yolcu uçağı motorlarının imalatı alanında yatırım yaparsa, bu yatırımın boyutları çok büyük olacaktır.
Uluslararası pazarda motora yönelik uluslararası havacılık sektörü sertifikalarının alınmasına yönelmeliyiz. Şimdi bu süreci başlatmak için zamana ihtiyacımız var ama Allah'ın izniyle bu aşamayı da mutlaka geçeceğiz. Şu anda Avrupa Birliği Havacılık Emniyeti Ajansı'ndan (EASA) CFM motor ailesi imalat ve onarım sertifikasının alınmasına ilişkin iletişim ve süreçleri araştırıyoruz.
