Saman Yörünge Transfer Aracı'nın Fırlatılmasında Geri Sayım Başladı

Tesnim  Haber Ajansı- Son yıllarda yüksek irtifa yörüngelerine, özellikle de 36.000 km'lik yörüngeye (GEO) ulaşmak, İran'ın uzay programının temel hedeflerinden biri olarak tanımlanıyor. İran Yüksek Uzay Konseyi de uzay bağımsızlığını güçlendirmek ve bu hedefi gerçekleştirmek amacıyla çeşitli planları onayladı. Bu planlardan biri de uyduları bir yörüngeden başka bir yörüngeye götürmek amacıyla kullanılan uzay römorkü Saman projesidir.

Mayıs ayında yeni projeler hakkında bilgi veren İran Uzay Kurumu Başkanı Hasan Salariye, Saman Yörünge Transfer Aracı uydusunun ilk örneğinin fırlatılmaya hazır hale geldiğini duyurdu. Bu önemli başarı, ülkenin iddialı uzay hedeflerini gerçekleştirme yolunda büyük bir adımdır ve İran'ın daha yüksek yörüngelerde varlığını kurmasına olanak sağlamaktadır.

İranlı yetkili, uyduları bir yörüngeden başka bir yörüngeye götürmek için geliştirdiği uzay römorkörünü test için yörünge altı uzaya başarıyla fırlattığını açıkladı.

Ülkenin Uzay Araştırma Merkezi tarafından geliştirilen Saman Yörünge Transfer Aracı adı verilen uzay römorkörü, 2022’de Savunma Bakanlığı tarafından fırlatıldı.

Uzay Araştırma Merkezi’ne göre, Saman’ın alt sistemlerinin performansı, uzay koşullarına yakın ortamda test edilmiş ve yüksek irtifadaki operasyonel koşullar için hazır duruma gelmiştir.

Test örneğinin fırlatılmasının üzerinden 2 yıl geçtikten sonra, uzay programın çok önemli bir kırılma noktasının arifesinde bulunmaktayız. Zira uzay römorkü Saman’ın fırlatılmasında geri sayım başlamıştır. Bu yazıda Saman Yörünge Transfer Aracı'nı irdeleyeceğiz.

"Uzay römorku", uyduları dünyanın farklı yörüngeleri arasında hareket ettirmek ve uyduların yörünge yüksekliğini artırmak için kullanılıyor. Uzay römorkü roket ile uydu arasında bir "aracı" olarak düşünülebilir. Uydu ilk yörüngesine ulaştığında uzay römorku aktif hale gelir ve iticiler ve güdüm sistemleri kullanılarak uydu son yörüngesine yönlendirilir.

Uzay Yörünge Transfer Aracı’nın Görev ve İşlevleri

1-Yörünge transferi ve taşıma: Uzay Yörünge Transfer Aracı’nın en önemli görevi, uyduyu birinci yörüngeden taşımak veya hedef yörüngeye enjekte etmektir.

2-Uyduların Yörünge Yüksekliğini Artırmak: Uzay römorkörün bir diğer önemli görevi de uyduların yörünge yüksekliğini arttırmaktır. GEO uyduların 36.000 km uzaklıkta konumlanır. Bu uyduları taşımak için uzay römorku kullanılır. Bu durumlarda enjeksiyon yörüngesine girdikten sonra Uzay Yörünge Transfer Aracı devreye girer ve uydunun istenilen yüksekliğe ulaşması için daha yüksek bir yörüngeye doğru hareket etmeye başlar.

3-Açıyı değiştirmek: Bazı misyonlarda uydunun yörünge açısının değiştirilmesi gerekmektedir. Uzay Yörünge Transfer Aracı yörünge açısını değiştirebilir ve bu sayede uydunun belirli noktalara ve hedeflere ulaşmasını sağlar.

4-Yörüngedeki uydunun yönlendirilmesi ve kontrolü: Uzay römorku itki sağlamanın yanı sıra uyduyu yönlendirme ve kontrol etme yeteneğini de sağlar.

5-Yakıt ve enerji tüketiminin optimizasyonu: Uzay Yörünge Transfer Aracı'nın kullanılması, uzay görevinde yakıt tüketimini azaltır.

Yörünge Transfer Aracı Yapısı ve Bileşenleri

Yörünge transfer blokları genellikle birkaç ana bölümden oluşur:

İtki sistemi: İtki motorları uzay römorkunun önemli bir parçasıdır ve itme kuvvetini oluşturarak uyduyu istenilen yörüngeye hareket ettirirler. Bu motorlar kimyasal, elektrikli veya hibrit olabilir.

Yönlendirme ve kontrol sistemleri: Bu sistemler aracı yönlendirmek, yönünü ve hızını kontrol etmek için tasarlanmış olup, nihai varış noktasında yüksek hassasiyet elde etmek için kullanılmaktadır.

Haberleşme sistemleri: Yerdeki istasyonuyla iletişim kurmak ve aracın tam konumu, işlevsel durumu gibi hayati bilgilerin paylaşılması için güçlü bir iletişim sistemine sahip olmak gerekir.

Güç sistemleri: Güç sistemleri, aracın ve uydunun diğer bileşenlerinin çalışması için gerekli enerjiyi sağlayan piller veya diğer güç üretim kaynaklarından oluşur.

Saman Yörünge Transfer Aracı

Uzay teknolojisinde önemli ilerlemeler kaydeden İran yörünge transfer araçlarının önemini de fark etti. Ülkenin bu alandaki en önemli başarılarından biri Saman Yörünge Transfer Aracı'nın geliştirilmesidir. Bu proje, ülkenin uzay yeteneklerinin güçlendirilmesi ve dışa bağımlılığın azaltılması amacıyla tasarlandı.

Saman'ın Özellikleri

Saman Yörünge Transfer Aracı'nın birçok özelliği ve yeteneği vardır, bunlardan bazıları şunlar:

1- Güçlü transfer sistemi: Uyduları yüksek irtifalara çıkarmak için güçlü bir araç lazım. Yörünge yüksekliğini artırma özelliğine sahip bu sistem, uyduların alt yörüngelerden orta ve yüksek yörüngelere taşınmasına olanak sağlar.

2- Gelişmiş itki sistemi: Saman, özel operasyonel ve görev ihtiyaçlarına göre ayarlanan gelişmiş itki sistemleriyle donatılmıştır. Bu sistemler uyduları doğru ve yüksek kontrolle hareket ettirecek itiş gücü sağlayabilmektedir.

3-Yönlendirme ve kontrol sistemi: Saman, doğru yörünge manevralarına ve uyduların konumunun değiştirilmesine olanak tanıyan gelişmiş yönlendirme ve kontrol sistemleriyle donatılmıştır. Karmaşık algoritmalar kullanan bu sistemler, görevlerini yüksek hassasiyetle yerine getiriyor.

4-Maliyeti ve görev süresini azaltma: Saman Yörünge Transfer Aracı'nın kullanılması, fırlatma ve uzay operasyonlarıyla ilgili maliyetleri azaltır çünkü ilk aşamada daha büyük uyduların fırlatılmasına veya yüksek güçlü itici yakıtların kullanılmasına gerek kalmaz.

Saman'ın İran'ın Uzay Endüstrisindeki Yeri

İran'ın uzay endüstrisinde büyük bir başarı olan Saman Yörünge Transfer Aracı, ülkenin uzay bağımsızlığına doğru atılan büyük bir adımdır. İran, bu yerli teknolojiyi kullanarak uydularını bağımsız ve yüksek hassasiyetle farklı yörüngelere aktarabilecek. Bu başarı, ülkenin uzay yeteneklerinin artırılmasının yanı sıra, yabancı uzay teknolojilerine bağımlılığın azalmasına ve İran'ın uzay rekabeti alanındaki konumunun güçlenmesine de yol açacaktır. Ayrıca Saman, İranlı araştırmacı ve mühendislerin gelişmiş uzay ekipmanları tasarlama ve üretme yeteneklerini de gösteriyor.

Saman'ın Diğer Yörünge Transfer Araçlarıyla Karşılaştırılması

Uluslararası düzeyde, farklı ülkeler tarafından çeşitli yörünge transfer araçları tasarlanmış ve inşa edilmiştir. Dünya uzay programlarında kullanılan en ünlü uzay transfer araçları şunlar:  Centaur ve Star ( Amerika Birleşik Devletleri), Soyuz-2 Fregat (Rusya) ve Ariane (Avrupa).

Bu araçların her biri kendine has özelliklere sahip olup, uyduların farklı ihtiyaçları ve teknik özellikleri dikkate alınarak tasarlanmıştır.

İran'ın uzay programının özel ihtiyaçları dikkate alınarak tasarlanan Saman, hafif ve orta boy uyduları daha yüksek yörüngelere taşımak için geliştirildi. Bu araç, itki sistemi teknolojisi, yönlendirme ve kontrol sistemleri ve diğer alt sistemler açısından küresel standartlarla yarışmakta olup, uzay görevlerinde güvenilir bir alternatif olarak kullanılabilecektir.

İran'ın uzay çalışmalarında kaydettiği ilerlemeyi temsil eden milli ve yerli proje Saman Yörünge Transfer Aracı, İran yapımı uyduların daha yüksek yörüngelere taşınmasına olanak sağlıyor.

Saman'ın ve ona benzer uzay projelerinin geliştirilmesi, İran'ı bölgenin uzay alanında aktif ve lider bir aktör olarak tanıtabilir ve aynı zamanda bilimsel ve teknolojik açıdan ülkenin konumunu güçlendirebilir.

Saman uzay projesi yalnızca teknik bir araç değil, aynı zamanda uzay teknolojisi alanında bağımsızlığa ve sürdürülebilir kalkınmaya ulaşmanın da anahtarıdır.