UAEA Raporu: İran'a Yüzde 60 Uranyum Rezervlerinin Arttırılmaması Konusunda Öneride Bulunduk
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı-UAEA Genel Direktörü Rafael Grossi İran ziyareti ile ilgili raporunu sundu.
Tesnim Haber Ajansı- Rafael Grossi bu raporunda İran'a yüzde 60 zenginleştirilmiş uranyum rezervlerinin arttırılmaması önerisinde bulunduklarını belirtti.
UAEA Guvernörler Kurulu toplantısının başında raporunu sunan Grossi, İran'ın yüzde 20'den 60'a kadar zenginleştirilmiş uranyum rezervlerini artırdığını belirterek bu ajansın ise bu rezervlerin arttırılmamasını istediklerini söyledi.
Grossi bu raporunda şu ifadelere de yer verdi: " Bununla birlikte, 14 Kasım 2024'te Tahran'da yapılan yüksek düzeydeki toplantılarda, İran'ın zenginleştirilmiş uranyum rezervlerini %60 U-235 seviyesine kadar daha fazla artırmama imkanı, ayrıca Ajans için gerekli teknik doğrulama önlemleri de dahil olmak üzere meseleler tartışıldı. 16 Kasım 2024'te Ajans, Fordo ve Natanz tesislerini ziyaret etti ve İran'ın, zenginleştirilmiş uranyum stoklarını %60 U-235'e kadar artırmayı durdurmaya yönelik önlemleri uygulamaya başladığı görüldü. Bu konuda Ajans ve İran arasındaki müzakerelerin devam etmesi bekleniyor."
Aynı raporda, Grossi, nükleer anlaşma (Kapsamlı Ortak Eylem Planı) taraflarının taahhütlerini yerine getirmemelerini dikkate almadan şu iddiada bulundu: "İran'ın KOEP kapsamındaki nükleer taahhütlerini yerine getirmeyi durdurmasının üzerinden neredeyse üç yıl dokuz ay geçti, buna Ek Protokol'ün geçici uygulanması da dahildir. Sonuç olarak, Ajans’ın İran tesislerine erişemediği sürenin başlangıcından bu yana üç buçuk yılı geçti. Bu nedenle, Ajans, santrifüjler, rotörler ve atıklar, ağır su ve uranyum cevheri konsantresi üretimi ve rezervi ile ilgili bilgi birikimini kaybetti."
Grose raporunda ayrıca şunları yazdı: "Ayrıca, NPT Safeguards (Koruma) Anlaşması ile ilgili raporum da mevcuttur. İran, NPT Koruma Anlaşması çerçevesinde gerekli tüm nükleer malzeme, faaliyetler ve yerleri bildirdiğini iddia etmektedir. Ancak bu açıklama, İran’daki bildirilmemiş yerlerde bulunan insan kaynaklı uranyum parçacıklarıyla ilgili Ajans’ın bulgularıyla tutarsızdır."
Bu ifadeler, Kapsamlı Ortak Eylem Planı (KOEP) çerçevesinde İran’ın taahhütlerini askıya alma imkanına rağmen dile getirilmektedir. 2018’de ABD tarafından yaptırımların yeniden uygulanmasının ve Avrupa imzacılarının KOEP'e sadık kalmamasının ardından, İran taahhütlerini kademeli olarak azaltmış ve 2021 Şubat ayında değiştirilmiş Kod 3.1'in uygulanmasını durdurmuştur.
