پیگیری ۲ رویکرد مالیاتی در دولت/ برنامه اصلاح نظام مالیاتی در اصلاح ساختار بودجه شفاف نیست

به گزارش خبرنگار اقتصادی تسنیم، در ماه گذشته طبق دستور مقام معظم رهبری سازمان برنامه و بودجه به نمایندگی از دولت اقدام به طراحی و تدوین برنامه پیشنهادی اصلاح ساختار بودجه کرده است.

 برنامه اصلاح ساختار بودجه هم‌اکنون در حال بررسی در شورای عالی هماهنگی سران قوا است و بندهایی از آن در این شورا به تصویب رسیده است. قسمت مهمی از پیشنهادهای مطرح شده در این برنامه برای اجرا در سال 98 در نظر گرفته شده که نشان دهنده اهمیت موضوع زمان در اصلاح ساختاری بودجه است.

به طور کلی برنامه‌ اصلاح ساختار بودجه که توسط سازمان برنامه و بودجه ارائه شده، به چهار محور اصلی شامل تقویت نهادی بودجه، هزینه کرد کارا، درآمد‌زایی پایدار و ثبات سازی اقتصاد کلان تقسیم می‌شود.هر یک از این بخش‌ها که به بررسی چالشهای موجود در اقتصاد کشور و راهکارهای آن می‌پردازد، خود به دو بخش کوتاه مدت و میان مدت تقسیم می‌شود.

برنامه‌های کوتاه مدت شامل برنامه‌هایی می‌شود که باید در سال 98 به اجرا در بیایند که باتوجه به خبرهای منتشر شده به نظر می‌رسد برخی از برنامه‌هایی که در بخش کوتاه مدت برنامه اصلاح ساختار مطرح شده در جلسات شورا هماهنگی سران قوا مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

گفتنی است، برنامه‌های میان مدت شامل پیشنهاد‌هایی برای اجرا و پیاده سازی طی سال99 به بعد می‌باشد. لازم به ذکر است، در هر یک از محور‌های طرح اصلاح ساختار بودجه کشور بخشی به برنامه‌های میان مدت اختصاص دارد، از مهم ترین این برنامه‌ها، افزایش انضباط مالی و شفافیت در بودجه، اصلاح نظام یارانه‌ها، اصلاح نظام ارزیابی قیمت و کیفیت پروژه‌های عمرانی، اصلاح صندوق‌های بازنشستگی و تأمین اجتماعی، استقرار نظام مالیات بردرآمد و اصلاح نظام یارانه مبتنی بر درآمد ، ساماندهی بدهی‌های دولت و اصلاح روابط با نظام بانکی، تامین اجتماعی و پیمانکاران.

با توجه به نقدهای وارد شده به نظام مالیاتی در ماه‌های اخیر از سوی تولید کنندگان و حتی نمایندگان مبنی بر ناعادلانه بودن نظام مالیاتی و فشار مضاعف بر تولید داخلی کشور یکی از برنامه‌های پیشنهادی اصلاح ساختار بودجه به اصلاح مالیاتها اختصاص پیدا کرده است.

گفتنی است، در برنامه اصلاح نظام مالیاتی آمده است، از مهم‌ترین برنامه‌های میان‌مدت برای اصلاح نظام مالیاتی کشور، وضع مالیات بر مجموع درآمد و اصلاح نظام یارانه‌ای بر مبنای این مالیات است. مالیات بر مجموع درآمد، مالیات از مجموع جریان‌های درآمدی است که افراد از منابع مختلف به‌دست می‌آورند؛ درواقع پایه مالیاتی در این نوع مالیات منابع درآمدی فرد از قبیل حقوق و دستمزد،‌ سود،‌ بهره، اجاره، عایدی سرمایه،‌ پرداخت‌های انتقالی دولت، درآمد مشاغل و ... را شامل می‌شود. با وجود این مالیات، درآمدهای حاصل از سفته‌بازی در بازارهایی مانند بازار ارز و سکه، از طریق بانک‌های اطلاعاتی جامعی که در اختیار نظام مالیاتی قرار دارد، قابل شناسایی بوده و امکان اخذ مالیات از آن‌ها وجود دارد. با وضع این مالیات انگیزه فعالین اقتصادی و خانوارها برای سرمایه‌گذاری سودهای ناشی از فعالیت‌های اقتصادی در سمت بنگاه‌ها (تولید) افزایش می‌یابد. وضع این نوع مالیات در بلندمدت، امکان کاهش نرخ سایر پایه‌های مالیاتی بدون دغدغه کاهش درآمدهای مالیاتی مانند مالیات بر سود شرکت‌ها را به دولت می‌دهد که می‌تواند منجر به رونق تولید و اشتغال شود.

با اجرای این بسته مالیات بر مجموع درآمد خانوار مبتنی بر اظهارنامه مستقر می‌شود. با تکمیل و اتصال سامانه‌های اطلاعاتی، به روش بررسی  اطلاعات تصادفی و وضع مجازاتهای سنگین برای متخلفین، علاوه بر ایجاد درآمدهای پایدار برای دولت،  امکان شناسایی خانوارهای نیازمند برای اعطای یارانه و کمک های تامین اجتماعی به وجود می‌آید. کاهش معافیت های غیر ضرور، وضع مالیات بر عایدی سرمایه، مالیات بدر املاک و ارزش زمین و جلوگیری از فرارهای مالیاتی به کمک سامانه ها و ابزارهای نوین و جداسدازی حساب‌های بانکی شخصی و تجاری موجب حصول منابع مالی پایدار قابل توجه برای دولت می‌شود.

برنامه وزارت اقتصاد برای اصلاح نظام مالیاتی

لازم به ذکر است، وزارت اقتصاد و سازمان امور مالیاتی طرحهای مالیاتی جداگانه‌ای از قبیل مالیات بر فعالیتهای اختلال زای اقتصادی را به هیئت دولت ارائه کرده‌اند. به نظر میرسد این طرح همپوشانیهای قابل توجهی با طرح مالیات بر عایدی سرمایه داشته باشد که از سالهای گذشته پیاده سازی ان به عنوان یک ضرورت احساس میشد.

پیگیری دو رویکرد مالیاتی از سوی وزارت اقتصاد و سازمان برنامه و بودجه بعداز 2 شوک ارزی سالهای 91 و 97 و عدم کنترل دولت روی بخشهای مختلف اقتصادی با عدم دسترسی به ابزار مناسب و قانونی مالیاتی نکته جالب توجهی است.

برنامه اصلاح نظام مالیاتی در اصلاح ساختار بودجه شفاف نیست

به گزارش تسنیم، بخش مالیات در طرح اصلاح ساختار بودجه از جامعیت مناسبی برخوردار است.اما در همین سرفصل نیز سازمان برنامه و بودجه عملا قوانین موجود را بدون اشاره به چرایی محقق نشدن آنها تکرار کرده و مشخصا پیشنهادی برای اصلاح آن ارائه نکرده است.

لازم به ذکر است، مانند تمام مباحث دیگر مطرح شده در طرح اصلاح ساختار بودجه کشور متن به صورت کلی به نگارش درآمده و از بیان جزئیات اجرای اصلاح نظام مالیاتی خودداری شده است.