گزارش| آزمایشگاه‌های بیولوژیکی آمریکا در ارمنستان و نگرانی‌های روسیه

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه در تاریخ 10 نوامبر در سفری به ایروان درباره چشم انداز حل و فصل مناقشه قره باغ، روابط با ترکیه و موضوع آزمایشگاه های بیولوژیکی پنتاگون با مقامات ارمنستان گفت و گو کرد (1).

لاوروف در کنفرانس خبری که در تاریخ 11 نوامبر و در پایان سفر دو روزه خود با همتای ارمنستانی اش برگزار کرد، بر موضوع پذیرش و ورود متخصصان روسی در آزمایشگاه های بیولوژیکی پنتاگون واقع در ارمنستان تمرکز کرد. لاوروف به طور خاص اظهار داشت که مسکو امیدوار است که زودتر تفاهم نامه ای را در این موضوع امضا کند.

پیش از سفر لاوروف به ایروان رسانه ها گزارش داده بودند که موضوعات اصلی مورد بحث در این سفر، مسائل مربوط به همکاری در چارچوب سازمان پیمان امنیت جمعی و اتحادیه اقتصادی اوراسیا خواهد بود. سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی یکی از سازمان‌های فعال نظامی و چندمنظوره در حوزه آسیای مرکزی و قفقاز است. از اهداف عمدهٔ سازمان پیمان امنیت دسته‌جمعی، محدود کردن زمینهه گسترش سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و نفوذ ایالات متحده آمریکا در حوزهه کشورهای همسایه و متحدان پیشینِ روسیه است.

سازمان پیمان امنیت جمعی و اتحادیه اقتصادی اوراسیا تحت نظارت روسیه فعالیت می کنند و ارمنستان نیز در هر دوی این دو سازمان مشارکت دارد. از این رو سرگئی لاوروف در این سفر به دنبال بحث و گفت و گو پیرامون مسائل پیرامون این دو سازمان بود. اما با این وجود، در کنفرانس مطبوعاتی وزرای امور خارجه روسیه و ارمنستان چیزی درباره این دو سازمان و مسائل آن مطرح نشد و تمرکز بر آزمایشگاه های بیولوژیکی امریکا در ارمنستان بود.

این که آزمایشگاه های بیولوژیکی مورد بحث چه هستند و چرا آن ها برای مسکو مهم می باشند، در ادامه به تفصیل توضیح داده می شود.

آزمایشگاه‌های ارمنستانی با بودجه ایالات متحده

از سال 2008 و با مشارکت پنتاگون، ده ها آزمایشگاه بیولوژیکی در ارمنستان ایجاد شد. این آزمایشگاه ها در حال کار بر روی برنامه همکاری بیولوژیکی پدافند ایالات متحده هستند. مالکیت این آزمایشگاه ها متعلق به ارمنستان می باشد.

این نوع از آزمایشگاه های بیولوژیکی مدرن که با سرمایه گذاری آمریکا ایجاد شده اند، در گرجستان، ارمنستان، اوکراین، قزاقستان، ازبکستان و جمهوری آذربایجان فعالیت می کنند. در این آزمایشگاه ها مطالعات بیولوژیکی با تمرکز بر ویروس ها صورت می گیرد.

مقامات ارمنستان ادعا می کنند که این آزمایشگاه های بیولوژیکی صرفاً برای اهداف پزشکی استفاده می شوند.

پیش از این نخست وزیر ارمنستان درباره فعالیت های این آزمایشگاه ها اعلام کرده بود که به دنبال تنظیم سندی است که بر مبنای آن هیچ یک از شرکای این کشور نگرانی ای درباره این آزمایشگاه ها نداشته باشند. نیکول پاشینیان تاکید کرد که از سال 2018، شخصا به متخصصان روسی اجازه دسترسی به این آزمایشگاه های بیولوژیکی را داده است. وی هدف از این کار را ایجاد اطمینان برای کارشناسان روسی اعلام کرد تا آن ها بدانند که این موسسات هیچ تهدیدی برای روسیه ایجاد نمی کنند. نخست وزیر ارمنستان اظهار داشت که فکر می کند که متخصصان روسی در این مورد قانع شده اند (2).

اما در سال 2018 رسوایی عظیمی پیرامون فعالیت های این نوع از آزمایشگاه های بیولوژیکی در گرجستان ایجاد شد. در آن زمان ایگور گئورگادزه رئیس وقت سرویس امنیتی گرجستان گفت که آزمایش های خطرناکی بر روی افراد در یکی از این آزمایشگاه های بیولوژیکی به نام آزمایشگاه لوگار انجام شده است. در نوامبر همان سال، مرکز تحقیقات سلامت جامعه ریچارد لوگار در تفلیس میزبان ده ها متخصص از 17 کشور مختلف بود. هدف از این تور شفاف سازی فعالیت های انجام گرفته در این آزمایشگاه بود که از سوی روسیه به تولید سلاح های بیولوژیکی متهم شده بود. پس از انجام این بازدید، کارشناسان در یک نتیجه گیری متفق القول اعلام کردند که فعالیت های این آزمایشگاه کاملا شفاف است و کلیه تحقیقات آن بر روی پیشگیری از بیماری های مختلف می‌باشد (3).

منافع روسیه و آزمایشگاه‌های بیولوژیکی در ارمنستان

سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه در کنفرانس مطبوعاتی با زهراب مناتساکانیان همتای ارمنستانی اش در مورد اهمیت همکاری مسکو و ایروان در زمینه امنیت زیستی صحبت کرد.

وی هم چنین با اشاره به کنوانسیون منع تولید سلاح های بیولوژیکی اعلام کرد که ایالات متحده به شدت نسبت به این کنوانسیون اعتراض داشت و در تلاش بود تا به صورت دوجانبه چنین آزمایشگاه هایی را در سراسر جهان ایجاد کند.

ناظران از این گفته لاوروف چنین نتیجه گرفتند که وی احتمال وجود چنین آزمایشگاه هایی را در ارمنستان مطرح می کند.

زهراب مناتساکانیان وزیر امور خارجه ارمنستان درباره احتمال امضای تفاهم نامه با روسیه اظهار داشت که این سند فرصتی برای تثبیت ظرفیت های همکاری با روسیه در زمینه امنیت زیستی است. البته تاکنون درباره زمان امضای چنین تفاهم نامه ای چیزی گزارش نشده است (4).

حل و فصل مناقشه قره باغ کوهستانی

در جریان سفر دو روزه وزیر امور خارجه روسیه به ایروان موضوع امنیت منطقه ای و حل و فصل مناقشه قره باغ نیز مورد بحث قرار گرفت.

در جریان کنفرانس مطبوعاتی وزرای امور خارجه دو کشور، خبرنگاران درباره چگونگی دخالت روسیه در زمینه بازگشت طرف های درگیر در مساله قره باغ به میز مذاکرات که نخست وزیر ارمنستان نیز بر آن تاکید دارد، سوالاتی مطرح کردند.

در همین راستا، سرگئی لاوروف خاطر نشان کرد که جمهوری خودخوانده قره باغ در اوایل دهه 90 میلادی یکی از طرفین مذاکرات بود. اما بعدها جمهوری ارمنستان تصمیم گرفت که ایروان نمایندگی جمهوری قره باغ را در مذاکرات بر عهده بگیرد. وی هم چنین تاکید کرد که حل و فصل این مناقشه بدون در نظر گرفتن نظر مردم جمهوری خودخوانده قره باغ کوهستانی غیرممکن است.

وزیر امور خارجه روسیه گفت: «همه می دانند که بدون رضایت مردم قره باغ رسیدن به هرگونه توافق غیرممکن خواهد بود و ارمنستان به سادگی این توافق را امضا نخواهد کرد. ما به عنوان اعضای گروه مینسک سازمان امنیت و همکاری اروپا، می توانیم روند کار را پیش ببریم و فقط اطمینان حاصل کنیم که از توافقات کلی پیروی می شود. موافقت نامه های نهایی باید منافع ارمنستان، قره باغ و آذربایجان را در نظر بگیرد» (5).

عادی سازی روابط میان ارمنستان و ترکیه

سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه هم چنین درباره روند عادی سازی روابط میان ارمنستان و ترکیه اظهار داشت که مسکو تمامی تلاش های خود را برای رفع مشکلات میان ایروان و آنکارا انجام می دهد. وی تاکید کرد که روسیه آماده استفاده از تمامی ظرفیت هایش برای پیشبرد عادی سازی روابط میان ارمنستان و ترکیه است اما این امر نیازمند تمایل هر دو کشور می باشد.

وزیر امور خارجه روسیه معتقد است هیچ دلیلی وجود ندارد که کسی خواهان آغاز جنگ میان این دو کشور باشد. لاوروف خاطر نشان کرد که سیاست روسیه در این زمینه برقراری صلح، هم زیستی و همکاری متقابل میان ارمنستان و ترکیه است.

1. http://arka.am/en/news/politics/russian_foreign_minister_to_visit_armenia_november_10_12/
2. https://www.panorama.am/en/news/2019/10/29/Pashinyan-Kommersant/2188360
3. https://agenda.ge/en/news/2018/2417
4. http://arka.am/en/news/politics/no_alternative_to_peaceful_settlement_of_nagorno_karabakh_conflict_armenian_foreign_minister_says/
5. http://arka.am/en/news/politics/no_peace_agreement_possible_without_consent_of_karabakh_people/

انتهای پیام/