کرونا؛ از شایعه تا واقعیت/ فضای ملتهب جامعه باید روانشناسی شود

به گزارش خبرگزاری تسنیم از بهبهانبا انتشار خبر جهانی شیوع ویروس کرونا، فضای جوامع و رسانه را تحت شعاع قرار داده و با شیوع لحظه‌ای آن در کشورهای مختلف موجی از نگرانی را بدنبال داشت البته  این روزها بسیای از شبکه‌های معاند خارجی با شایعه‌سازی درباره ویروس کرونا در فضای مجازی درصدد برهم زدن فضای روانی جامعه هستند و «افزایش سواد رسانه‌ای» راهکاری برای مقابله با این معضل است.

ویروس کرونا در بیش از 30 کشور مختلف جهان از جمله کشور ایران و سایر کشورهای منطقه خاورمیانه وارد شده است و طبق نظریه جامعه پزشکی 80 درصد مبتلایان به این ویروس و کسانی‌که دارای علائم خفیف هستند خود به خود بهبود می‌یابند اما عده‌ای شایعه‌ساز با انتشار پیام‌های کذب در فضای مجازی سعی در ملتهب کردن اوضاع جامعه دارند.

ویروس کرونا در حالی توجه مردم سراسر کشور را به خود جلب کرده که انتشار هر روز مطالب غیر مستند در بین خبر‌های رسمی و غیررسمی مرتبط با این بیماری، جو روانی جامعه را ملتهب می‌کند در حالی که این بیماری قابل پیشگیری و کنترل است، باید هوشیار بوده و با رعایت نکات بهداشتی، راه‌های انتقال آن گرفته شود.

اما نکته قابل تأمل اینکه از همان روزهای نخست شیوع این بیماری در چین و برخی کشورهای جهان، شایعاتی از سوی رسانه‌های معاند، برخی چهره‌های سیاسی و هنری و رسانه‌های داخلی در شبکه‌های اجتماعی مبنی بر وجود این ویروس در داخل ایران نیز منتشر شد که پیامدهای مضر روانی بسیاری را  به‌وجود آورد و سهم زیادی در التهاب جامعه و ترس واهی از این ویروس دارند.

این روزها حوادث تلخی که شاهدش هستیم، بواسطه دسترسی سریع و نامحدود و بی‌قید و بند به اخبار از طریق فضای مجازی در کمتر از چند ثانیه بین مردم رد و بدل می‌شود. اما سؤال اصلی این است در شرایط فعلی که شبانه روز در معرض اخبار منفی و ناگوار هستیم، تأثیر روانی این حجم از رخدادهای تراژیک را چگونه می‌توان کنترل کرد؟

از نظر روانشناختی وقتی ذهن روی موضوعی با تأثیر روانی منفی متمرکز می‌شود روی خلق و خو و بروز هیجانات و احساسات منفی اثر می‌گذارد. برای همین متخصصان حوزه سلامت روان اولین توصیه‌ای که به افراد در معرض اخبار بد می‌کنند پرهیز از انتشار مجدد اخبار منفی در فضای مجازی است.

نباید انتظار داشت در شرایطی که اخبار منفی پشت سر هم به جامعه پمپاژ می‌شود بعد از چند روز فروکش کند. یکی از آیتم‌ها برای کاهش عوارض حوادث، زمان است. باید به افراد فرصت دهیم در خانواده، جامعه، دانشگاه و مدرسه گفت‌و‌گو کنند. ایجاد فضا و فرصت گفت‌و‌گو برای بیان ناراحتی‌ها و عصبانیت‌ها، ابراز احساسات، حرف زدن، گوش دادن و تحمل شنیدن همدیگر به ترمیم عواطف و احساسات آسیب دیده کمک می‌کند.

کرونا را تبدیل به انگ اجتماعی نکنیم

از مقدمه تکراری حول ماجرای شیوع و جولان کرونا‌ویروس که عبور کنیم و دست از سر گفته‌ها و شنیده‌ها برداریم به مسائل مهم دیگری هم برمی‌خوریم که گفتن و بازخوانی آنها خالی از لطف نیست. قبل از ارائه تحلیل یا بهتر هشدار‌دادن، بهتر این است یک دیالوگ آشنا را با هم مرور کنیم.«داداش من اگر بفهمم کرونا دارم هم به کسی نمی‌گم، همین شماهایی که من رو می‌شناسید دیگه جواب سلامم رو هم نمی‌دید. یه جوری همه ترسیدن و همه وحشت زدن که آدم ترجیح میده به هر بیماری مبتلا بشه و هر مرضی‌رو تجربه کنه ولی کرونا نگیره.» این دیالوگ و صحبت‌هایی از این دست را من حداقل در چند روز اخیر در اماکن عمومی و خصوصا اتوبوس و... زیاد می‌شنوم. دیالوگ بالا هم بین دو سرباز بود که دیروز در معابر عمومی شکل گرفت.

این شاید توصیه عبث و درخواست بیهوده‌ای به نظر برسد، خصوصا حالا که رسانه‌های رسمی و غیررسمی، دوستان و دشمنان درحال القای ترس و وحشت به جامعه هستند، اما تجدید‌نظر و تلطیف نگاه به افراد جامعه و ترسیم فضای روانی و اجتماعی دوستانه‌تر حتما می‌تواند به کنترل و جلوگیری از اپیدمی این ویروس مرموز کمک کند و زودتر از شر کرونا رها شویم. به هرحال خیلی از افرادی که مبتلا به این ویروس هستند (به گفته کارشناسان بیش از 97 درصدشان) دیر یا زود از این بیماری رها شده و بهبود می‌یابند و دوباره قرار است در جامعه به روابط اجتماعی و کاری‌شان بازگردند. نگاه منفی و سوءظن به آنها حتما بر روح و روان‌شان اثر سوء خواهد گذاشت و فردا روزی که از این ماجرای کرونا همه نجات پیدا کنیم، با چنین وضعی کار سختی درجهت ترمیم فضای روانی و اجتماعی خواهیم داشت.

مهدی مستوی

انتهای پیام/332/ش