گزارش| سایه مافیا بر سر رنگین‌کمان معادن / نمی‌خواهند منفعت معادن سیستان و بلوچستان به مردم برسد

به گزارش خبرگزاری تسنیم در چابهار، دی ماه 97 بود که جلسه‌ای با عنوان کارگروه معادن شهرستان زاهدان تشکیل شد، در آن جلسه ‌محمودرضا رحمتیان، معاون وقت امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت سیستان‌ و بلوچستان گفته بود "در استان تعداد 371 معدن فعال است که از این تعداد 112 معدن فعال در حوزه ‌شهرستان زاهدان قرار دارد." حالا با وجود ارتقا درجه رحمتیان به عنوان سرپرست سازمان صنعت، معدن و تجارت استان، جای سوال است که آیا این تعداد معدن در سرزمین رنگین‌ کمان معادن ایران بیشتر شده و یا حداقل همان مقدار که از قبل وجود داشت بر جای مانده‌اند؟

فعالان و کارشناسان معدنی استان در این زمینه اعتقاد دارند که همان موقعی که سازمان صنعت، معدن و تجارت استان رئیس داشت، توفیقاتی در زمینه معدنی حاصل نمی‌شد و حالا که این سازمان با یک سرپرست به جای رئیس اداره می‌شود، نباید انتظار زیادی از آن داشته‌ باشیم اما واقعیت فراتر از این موضوع است و باید دید چرا سرزمین رنگین کمان معادن تا این حد در حوزه معدنی منفعل عمل می‌کند و اتفاق خاصی را در این استان به جز از معادن شن و ماسه آن نمی‌توانیم ببینیم.

معادن زیادی غیرفعال شده‌اند

محدثه رحمانی فعال حوزه معادن که به عنوان اولین دبیر کنسرسیوم فولاد چابهار در سال گذشته با بی‌مهری مسئولان شهرستانی و استانی در این حوزه روبرو شد و اکنون نیز مدتی است فعالیت‌های خود را به استان خراسان جنوبی منتقل کرده، در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: با وجود این مشکلات و قیمت‌هایی که در بحث صادرات به وجود آمده به شخصه دیگر نمی‌توانستم در استان سیستان‌ و بلوچستان روی هیچ معدنی کار کنم و فقط می‌توانم برای این که خواب پولم زیاد نباشد، بار را بخرم و باری هم که می‌توانم بخرم از استان‌های دیگر خریداری می‌کنم و حتی در بحث صادرات باید بگویم صرفه‌ای برای من ندارد که بتوانم آن را از بندر چابهار صادر کنم.

وی افزود: این را هم اضافه کنم من شخصاً باری را صادر نمی‌کنم، کار من دقیقاً از این دست به آن دست است و یک سری شرکت‌های هندی برایم کار صادرات را انجام می‌دهند که در ایران فعالیت دارند و من فقط از معدن‌داران خراسان جنوبی مواد معدنی را می‌خرم و به شرکتی هندی که در بندرعباس است تحویل می‌دهم؛ در حال حاضر شرکت هندی کارهایش را گسترش داده و در زمینه‌های پتروشیمی نیز در ایران کار می‌کند چرا که سوددهی پتروشیمی نسبت به مواد معدنی خیلی بهتر است.

رحمانی ادامه داد: شخصاً با مسئولان سیستان‌ و بلوچستانی اصلاً نمی‌توانم کاری انجام دهم؛ برای مثال در کنسرسیوم فولاد چابهار که تمام صنعت معدنی‌ها با من در افتادند و موضوع دیگر اینکه بد قولی‌های آنها نیز زیاد است؛ اتفاقی که اکنون در سیستان‌ و بلوچستان شاهد آن هستیم این است که معادن به شدت در حال غیرفعال شدن هستند؛ این موضوع می‌تواند خطرناک باشد و واقعاً عجیب است که معادن دیگر کاری نمی‌کنند و شاید دلیل این موضوع افرادی باشد که در روستا سندی به نامشان بوده است.

دبیر نخستین کنسرسیوم فولاد چابهار با بیان اینکه نه تنها یک روستانشین بلکه یه شهرنشین هم بدون درس خواندن و کسب تجربه نمی‌تواند معدنی را راه‌اندازی کند، ادامه داد: برخی تنها با آن سند معدنشان وام می‌گیرند در حالی که واقعاً توانایی و سواد فعال کردن این معادن را ندارند و شاید جالب باشد که این افراد حتی پروانه بهره‌برداری ندارند و به همین دلیل معدن را غیرفعال می‌کنند، بعد از غیرفعال شدن معدن نیز در مزایده‌ها زمین به خودی‌ها تحویل داده می‌شود؛ برای مثال فردی را می‌شناسم که یک سری زمین اجدادی داشت، کار کرد و مجوزهای آن را نیز گرفت و اکنون نیز معدنی در استان مجاور سیستان و بلوچستان دارد که تنها رگه‌های آن به 5 کیلومتر می‌رسد.

سایه سنگین مافیا بر سر رنگین‌کمان معادن

این فعال حوزه معادن اظهار داشت: شاید حرفی که زدم مبهم باشد اما همینقدر بدانید که یک رگه پنج کیلومتری مساوی با یک حلقه چاه نفت است! ایشان هستند که در این مزایده‌ها بعد از غیرفعال شدن معادن سیستان‌ و بلوچستان همه را می‌گیرد و از این بابت که قرار است آنها را فعال کند، اتفاقاً خوب عمل می‌کند اما همین آقا و سه چهار نفر دیگر که مثل ایشان در سیستان‌ و بلوچستان کار می‌کنند، مافیای معادن استان را تشکیل داده‌اند و هر کاری دلشان بخواهد  می‌کنند و کسی جلودارشان نیست؛ من نمی‌توانم با چنین شرایطی در آنجا کار کنم و خیلی از امثال من بودند که نتوانستند با چنین شرایطی کنار بیایند و کار کنند.

وی بیان کرد: من و دیگر فعالان عرصه معادن یک سرمایه و توانایی محدود داریم که به همین دلیل به شخصه خود من نیز کم کار شدم و اگر قرار است خریدی انجام بشود می‌روم از خراسان جنوبی خرید می‌کنم، فعلاً صنعت، معدن و تجارت سیستان‌ و بلوچستان به واسطه عدم حضور رئیس که تنها با حضور یک سرپرست کارهایش جلو می‌رود، کاری از ما جلو نمی‌برد و اگر روزی یک رئیس برای این بخش انتخاب کنند، شاید بشود معدن‌های زیادی را در این استان فعال کرد و برای مثال همان معدن طلای «درگیابان» که برای 16 سال غیرفعال است اگر فعال بشود و به یک سرمایه‌گذار خصوصی واگذار شود، زندگی مردمان آن منطقه نیز تغییر اساسی خواهد کرد.

رحمانی ادامه داد: منظورم این نیست که معدن را به سرمایه‌گذار دولتی ندهند، به پای این معدن سرمایه‌گذاران خارجی نیز نشسته‌اند و مطمئناً همین معدن طلا اگر فعال شود مردم منطقه از بیکاری در می‌آیند اما زد و بند در اینجا زیاد است و حداقل در بخش معدنی که من کار کردم اینگونه بود و به همین دلیل من نیز کم کارتر شدم؛ این معدن نیز توسط وزارتخانه چند باری استعلام شده که باید مجوزش باطل بشود و یا از طریق مزایده در اختیار بخش دولتی یا  خصوصی قرار بگیرد اما اینکه چرا با وجود چنین نامه‌های صریحی، هیچ اقدامی انجام نمی‌شود این را دیگر من نمی‌دانم.

با فعال شدن معادن فقر از سیستان و بلوچستان پرمی‌کشد

وی افزود: معادن استان نیز به غیر از معادن شن و ماسه اکثراً غیرفعال شده‌اند و یا اینکه در حال خرده‌فروشی هستند و برای مثال هر بار فقط یک تن می‌فروشند و درآمدش پنجاه پنجاه بین صاحب معدن و فردی که ماشین آلات داشته تقسیم می‌شود تا خرج 6 ماه خود را دربیاورند؛ اگر مسئولان استانی می‌خواستند، می‌توانستند معادن را فعال کنند اما نخواستند.

رحمانی گفت: شما نگاه کنید بسیاری از مردمی که در روستاهای سیستان‌ و بلوچستان هستند در کپر زندگی می‌کنند در حالی که بیشترشان در واقع روی رگه‌های معادن استان نشسته‌اند، به نظر شما اگر معادن استان فعال شوند آیا این افراد سر کار نخواهند رفت و درآمد کسب نخواهند کرد؛ اما این مافیا دوست دارد فقر در اینجا بماند و فقط خودشان در معادن سهیم باشند. من کنسرسیومی در چابهار برگزار کردم که به جرأت می‌توانم بگویم اگر مسئولان استان قدر آن را می‌دانستند قطعاً از آن اتفاقات خوبی می‌توانستیم انتظار داشته باشیم اما نخواستند که بشود.

صنعت، معدن و تجارت استان رئیس قوی می‌خواهد

این کارشناس معدنی افزود: معادن کوچک مقیاس استان خیلی زیاد است و اگر برای همان معادن کوچک مقیاس آن وام می‌گرفت کلی معدن فعال می‌شدند وگرنه برای معادن بزرگ مقیاس قطعاً بخش خصوصی باید سرمایه‌گذاری کند و اصلش این است که این وام‌ها به معادن کوچک مقیاس اختصاص داده شوند؛ در این اوضاع و احوال که 4 میلیارد تومان وام تنها پول یک بیل مکانیکی است، باور کنید اگر یک تکان کوچک در حوزه صنعت، معدن و تجارت استان بیفتد و یک متولی خوب برای بخش معدنی آن انتخاب شود قطعاً حمل و نقل استان نیز سر و سامان خواهد گرفت و کلی اتفاق خوب می‌افتد؛ الگوی مناسب همین خراسان جنوبی که اکنون در حوزه معدنی این همه پیشرفت کرده است.

وی ادامه داد: در خراسان جنوبی من باید شش ماه قبل سنگ آهن را سفارش بدهم و پول آن را نیز کامل پرداخت می‌کنم تا بعد از شش ماه جنس مرا تحویل بدهند و من بتوانم آن را صادر می‌کنم، این اعتماد به معدن‌دار برای خودش خیلی حرف برای گفتن دارد و خیلی‌های دیگر مثل خود من هستند در حالی که اگر هم تعویق در تحویل جنس اتفاق بیفتد حتماً صنعت، معدن و تجارت اینجا پیگیر موضوع خواهد بود و فقط با وجود یک قرارداد که بین من و معدن‌دار بسته می‌شود، معامله‌ای که شش ماه قبل پولش را پرداخت کرده‌ام، دقیقاً سر موعد جنس را تحویل می‌گیرم و این اطمینان به این دلیل شکل می‌گیرد که صنعت، معدن و تجارت خراسان جنوبی قوی است.

گفت‌وگو از سیدخلیل موسوی‌نیا

انتهای پیام/395/ش