لویه جرگه و کلاف سردرگم صلح؛ آیا دولت افغانستان بدنبال آزادی طالبان است؟
در حالی که طالبان به عنوان یکطرف از درگیری در افغانستان و برخی احزاب و شخصیت‌ها با برگزاری لویه جرگه مخالف هستند، این نگرانی وجود دارد که بحران جاری در پی تصمیم گیری این نشست تشدید شود.
به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، لویه جرگه افغانستان که بویژه در گذشته بزرگترین اجتماع شخصیت‌ها و بزرگان در این کشور بوده است، در موارد بحرانی تشکیل می‌شود تا چاره جویی کند و به نوعی از نمایندگان انتصابی و انتخابی مردم نظر سنجی شود.
با این حال، این نشست بزرگان، در سالهای اخیر بویژه در دولت اشرف غنی با اما و اگرهای بسیاری روبرو بوده و از لحاظ قانونی نیز همواره زیر سوال بوده است.
نشست تازه لویه جرگه مشورتی که توسط دولت افغانستان برای تصمیم‌گیری درباره آزادی 400 زندانی طالبان از امروز جمعه آغاز شده است نیز با چالش مشروعیت روبروست. و درحالی که طالبان به عنوان یکطرف از درگیری‌های این کشور همچنین برخی از احزاب سیاسی مانند حزب جمعیت اسلامی و تعدادی از شخصیت‌ها با آن مخالف هستند اما در حال برگزاری است و این نگرانی وجود دارد که بحران جاری را تشدید کند.
اعتراف به ناکارآمدی لویه جرگه؛ آیا 400 زندانی قیمت صلح است؟
پیش از برگزاری لویه جرگه، «معصوم استانکزی» رئیس کمیسیون برگزارکننده آن در یک نشست خبری در کابل تصریح کرده بود که لویه‌جرگه صلاحیت آزادی 400 زندانی طالبان را ندارد.
وی که ریاست تیم مذاکره‌کننده دولت افغانستان با طالبان را نیز دارد، اظهار داشت: «اعضای لویه‌جرگه مشورتی نیز صلاحیت آن را ندارد که 400 زندانی طالبان را آزاد کند. از آنها فقط مشورت گرفته می‌شود تا در تصمیم‌های بزرگ، دیدگاه مردم افغانستان گنجانده شود؛ اگر در این نشست تصمیمی گرفته شود این تصمیم باید توسط پارلمان و دولت افغانستان تایید شود».
استانکزی همچنین تاکید کرد که رئیس جمهور افغانستان نیز صلاحیت آزادی این افراد را ندارد و حتی اگر بخواهد این تصمیم را بگیرد این تصمیم فراقانونی خواهد بود.
از سوی دیگر، «سلام رحیمی» سرپرست وزارت دولت در امور صلح نیز در این باره گفته که صلح قیمتی دارد و برای پرداختن آن قیمت، باید اجماع ملی وجود داشته باشد، 400 زندانی که باید آزاد شوند، قیمت آن است و با برگزاری لویه‌جرگه مشورتی خواهیم دید که آیا ملت می‌خواهد آن قیمت را برای صلح بپردازد یا خیر؟
برخی از حقوقدانان نیز بدلایل مختلف از جمله محقق نشدن شرایط لویه‌جرگه برگزاری آن را غیرقانونی می‌دانند.
تاخیر در آزادی زندانیان طالبان به معنای ادامه جنگ است
گروه طالبان در واکنش به جرگه هشدار داد که هرگونه تأخیر در آزادی زندانیان و برگزاری مذاکرات بین الافغانی به معنای ادامه جنگ است و این این نشست به هیچ عنوان نمی‌تواند از مردم افغانستان نمایندگی کند.
همچنین با وجود استقبال کنونی زلمی خلیلزاد نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان از برگزاری لویه جرگه در کابل اما اوایل هفته وی در سفرش به کابل پیشنهاد کرده بود که برای پایان قائله زندانیان طالبان، این 400 زندانی به مکانی خارج از زندان منتقل شوند و تحت نظارت باشند.
در گفتگوهایی که تسنیم با تعدادی از کارشناسان و حقوقدانان امور سیاسی داشت، بیشتر آنها گفتند که اشرف غنی تمایل چندانی برای وارد شدن به مذاکرات بین الافغانی ندارد زیرا که تحقق صلح مغایر با ادامه دولت کنونی افغانستان است.
اشرف غنی به دنبال چیست؟ آزادی یا عدم آزادی طالبان؟
نباید فراموش کرد که اشرف غنی در مذاکرات صلح بین طالبان و آمریکا به حاشیه رانده شده بود، اما در اوضاع کنونی تنها ابزاری که می‌تواند به آن توسل جوید تا در سیاست‌های یکه تازی آمریکا زیر پا نشود، همین زندانیان طالبان است.
به نظر برخی کارشناسان، اشرف غنی نمی‌خواهد تنها وسیله‌ای که باعث تداوم ریاست جمهوری‌اش می‌شود را از دست دهد. این موضوع تا سرحد تقابل آمریکا با اشرف غنی نیز پیش رفته است.
رئیس جمهور کنونی افغانستان چندین بار از آزادی زندانیان امتناع کرده بود و از آزادی مشروط سخن گفته بود و بیش از پنج ماه مذاکرات را به عقب انداخت. در آخرین دیدار مایک پامپئو وزیر خارجه آمریکا با رئیس جمهور افغانستان، اشرف غنی از آزادی زندانیان طالبان خودداری کرد که این اقدام سبب ناراحتی پامپئو شد و بلافاصله اعلام شد که آمریکا یک میلیارد دلار از کمکهای خود را به کابل قطع می‌کند.
از سوی دیگر، اشرف غنی به این موضع پی برده است که در مذاکرات بین‌الافغانی، تنها گروه طالبان با قدرت ظاهر خواهد شد، چرا که در دوران مذاکرات این گروه با آمریکا بهترین روابط را برقرار کرده است و این موضوع به هیچ عنوان به صلاح دولتش نیست.
به نظر می‌رسد که اشرف غنی می‌خواهد جریانهای مخالف خود را نیز برای این هدف همسو کند. انتظار می‌رفت که عبدالله عبدالله در ارتباط به برگزاری لویه جرگه مشورتی صلح از آنجایی که موضوعات پیرامون مذاکرات به شورای عالی مصالحه سپرده شده است واکنش و انتقادهایی را داشته باشد اما با تعیین شدنش به ریاست لویه جرگه همه چیز آرام گرفته است.
تا اینجای کار اشرف غنی و مشاورانش توانسته‌اند؛ جناح‌هایی که امکان دارد در تقابل قرار گیرند را با خود همسو کنند.
ظاهرا رئیس جمهور کنونی افغانستان برای مذاکرات بین‌الافغانی به زمان بیشتری نیاز دارد تا قدرت خود را تحکیم کند، احتمالا وی منتظر است که در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا «جو بایدن» کاندیدای حزب دموکرات برنده شود تا بتواند روابط بهتری را برقرار کند و دوران حکومتش نیز باوجود چالش‌ها ادامه یابد.
به هر حال، باید منتظر ماند که آیا این جرگه با چنین روندی می‌تواند کلاف سردگم صلح افغانستان را ازپیچدگی نجات دهد، در حالی که در به نظر می‌رسد نه تنها طالبان را به پای میز مذاکره نخواهد کشاند بلکه موجبات نگرانی این گروه را در پی خواهد داشت و چه بسا باعث تشدید تنش‌ها در این رابطه خواهد شد.
انتهای پیام/.
