تهران با تبدیل شدن به "شهر دوستدار کودک" چقدر فاصله دارد؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ در عصر جدید، کودکان جایگاه ویژه و با اهمیتی در خانواده‌ها و جامعه پیدا کرده‌اند، اگر در گذشته به ابعاد مختلف شخصیتی کودکان توجهی نمی‌شد، برای آنها امکانات و شرایط رفاهی خاصی وجود نداشت اکنون کودکان از کمترین سن در معرض توجه های مادی، جسمی، تربیتی و روحی هستند و خانواده‌ها تلاش میکنند تا کودکان در محیطی رشد کنند که به همه ابعاد رشدی آنها توجه شود.

در این راستا بسیاری از شهرها و کشورهای دنیا اهمیت به کودکان را در فضای شهری خود نیز نشان دادند و به سمت ایجاد "شهر دوستدار کودک" روی آوردند. 

این ایده در شهرهای دیگری از جمله کلانشهر تهران نیز مطرح شد؛ سال 1388 دوره سوم شورای اسلامی شهر تهران مصوبه‌ای با عنوان شهر دوستدار کودک به تصویب رسید تا با اجرای آن به تحقق حقوق کودکان پاسخ داده شود اما سال هاست این مصوبه اندرخم یک کوچه است و بعد از گذشت حدود 11 سال از تعیین این مصوبه تغییری در شهر حاصل نشده که بتوان آن را به عنوان «شهر دوستدار کودک» تلقی کرد. حال سوال اینجاست که تاکنون چه اقداماتی در این زمینه صورت گرفته است؟ بعد از این همه سال کجای راه قرار داریم و چه زمانی شهر به معنای واقعی دوستدار کودکان خواهد شد؟

در این زمینه با "مجتبی دانشور" مدیرکل آموزش های شهروندی شهرداری تهران به گفت‌وگو پرداختیم که مشروح آن تقدیم مخاطبان تسنیم می‌شود:

تسنیم: بیش از 10 سال از تصویب «شهر دوستدار کودک» توسط شورای شهر تهران می‌گذرد اما هنوز تغییرات ملموسی در سطح شهر مشاهده نمی‌شود و به جرأت میتوان گفت تهران هنوز دوستدار کودکان نشده است؛ چه اقداماتی در راستای اجرای این طرح صورت گرفته است؟

دانشور: مصوبه شهر دوستدار کودک حدود 11 سال پیش در شورای شهر تهران به تصویب رسید و در آن ایام اقدامات متنوعی صورت گرفت، یکی از آنها ایجاد کانون های کودک در سرای محلات و ایجاد خانه های مادر و کودک در پایانه ها و ایستگاه های مترو بوده است اما این اقدامات بنیادین و زیرساختی، به شکلی که در سطح شهر نمود عینی داشته باشد، نبوده دلیلش هم این است که شهر دوستدار کودک یک چشم انداز است و برای اینکه به آن برسیم باید اقدامات متنوعی انجام شود.

در دوره جدید مدیریت شهری، نخستین قدمی که برداشته شد این بود که روی شاخص ها، معیارها و الگوهای این موضوع کار کنیم زیرا پیش از این چنین اقدامی انجام نشده بود. در این راستا با توجه به هماهنگی هایی که با یونیسف و وزارت کشور صورت گرفت از رویکرد شهر دوستدار کودک به سمت محله دوستدار کودک رفتیم و محلاتی را مناطق 2،7، 8، 18 و 22 انتخاب و برای آنها برنامه عملیاتی را تدوین و آماده کردیم.

در ماه گذشته نیز طی جلسه‌ای، برنامه مذکور را به مناطق منتخب ابلاغ کردیم؛ این برنامه عملیاتی شامل پیمایش میدانی و فضای کالبدی مناطق است و در این راستا 8 هزار ساعت با کودکان در هر منطقه مصاحبه حضوری انجام شده است که البته بخشی از آن در سال گذشته انجام شده که سال تحصیلی برقرار بود و بخشی هم به دلیل مواجه شدن با کرونا، به صورت مجازی انجام شد.

بنابراین برای 5 منطقه شاخص ها را احصا کردیم اما به دلیل نداشتن شاخص ها و معیارهای لازم در سنوات گذشته، الگو و چشم اندازی برای رسیدن به شهر دوستدار کودک وجود نداشت، تهران نمی توانست جزو کاندیداهای اصلی قرار بگیرد چراکه صرفا یک مصوبه در شهرداری وجود داشت اما حدود 4 ماه پیش جزو شهرهای کاندیدای دوستدار کودک قرار گرفتیم و طی بازه زمانی که توافق نامه بین ما و وزارت کشور امضا می شود ملزم هستیم برنامه عملیاتی که اکنون به تأیید وزارت کشور و یونیسف رسیده را در آن مناطق اجرایی کنیم.

در ادامه برنامه‌های تدوین شده، به 17 منطقه باقی مانده می‌پردازیم و در هر منطقه یک محله را به صورت پایلوت بررسی می‌کنیم تا بتوانیم به یک چک لیست واحد برسیم که شهر دوستدار کودک چیست و چه ویژگی هایی باید داشته باشد. پارامترهایی در وزارت کشور و یونیسف وجود دارد اما باید بومی شود و متناسب با شرایط، برنامه عملیاتی را در اختیار مناطق قرار دهیم تا کارهای لازم را انجام دهند.

این امر در حوزه برنامه ریزی، وظیفه دبیرخانه و ستادی ماست و طبیعتا رسیدن به این چشم انداز شاید معاونت اجتماعی و حتی شهرداری تهران بخشی از کار است و بخشهای دیگر مانند آموزش و پرورش که در این امر دخیل هستند و ایمنی مدارس، کانون پرورش فکری، آموزشگاه ها، مجتمع های مسکونی و مال ها باید یکسری استاندارها را رعایت کنند که خوشبختانه در معاونت شهرسازی استاندارها در حال تدوین شدن است تا به انبوه سازان  ابلاغ شود.

کاری که ما کردیم این بود که سعی کردیم در حوزه های فرهنگی و اجتماعی اقدامات خوبی انجام دادیم به عنوان مثال سال گذشته اولین دوره مسابقه نقاشی « تهران، شهری که من دوست دارم» را اجرا کردیم علاوه بر اینکه به واسطه 9 هزار نقاشی توانستیم یه دیدگاه و تحلیلی برسیم که بچه ها چه چیزی را در شهر دوست دارند و نگاه بچه ها نسبت به شهر چیست، حس مشارکت در آنها ایجاد کردیم چراکه یکی از پارامترهای شهر دوستدار کودک، مشارکت بچه ها در ایده پردازی و ارائه نظر درباره شهرشان است.

از بین 9 هزار نقاشی 140 نقاشی انتخاب شد و اتفاق مهمتر این بود که دو بار در طول سال گذشته این نقاشی ها در شهر اکران شدند و نمونه اینکه نقاشی کودکان را به اسم خودشان در شهر اکران شود، در تهران و ایران کم نظیر بود و بسیاری از مجامع بین المللی آن را تأیید کردند.  

علاوه بر این سعی کردیم به واسطه دبیرخانه شهر دوستدار کودک در بسیاری از رویدادها و اتفاقات سهم بچه ها را حفظ کنیم، در حوزه کرونا هم این اتفاق افتاد و یکی از کارهایی که کردیم این بود که پیش از ایام نوروز، طی هماهنگی با برخی اپلیکیشن ها، کتابهای رایگان صوتی و الکترونیک در اختیار کودکان قرار دادیم. در فصل تابستان نیز با توجه به ایام کرونا «مدرسه تابستانی» فعالیت کرد و همه این موارد در راستای حوزه فرهنگی و اجتماعی و پرکردن اوقات فراغت کودکان است.

تسنیم: علیرغم اقدامات صورت گرفته فاصله زیادی برای رسیدن به شهر دوستدار کودک وجود دارد.

دانشور: نکته شما کاملاً درست است برای رسیدن به شهر دوستدار کودک فاصله داریم و اول راه هستیم اما طبق برنامه‌های تعیین شده اگر همکاری همه بخشهای شهرداری وجود داشته باشد، می‌تواند آغاز خوبی باشد تا بگوییم نمونه پارک، خیابان یا محله دوستدار کودک چیست و الگویی برای سایر بخش ها باشد.

تسنیم: برای تحقق این هدف چه بازه زمانی در نظر گرفته شده است؟

برای محلاتی که به آن اشاره کردم، طبق برنامه زمانبندی تعیین شده، پروسه سه ساله درنظر گرفته ایم؛ در عین حال برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت داریم؛ برنامه های کوتاه مدت مانند یکسری اصلاحات هندسی در پارک و ایمن سازی در خیابان ها و معابر است، برنامه های میان مدت شامل بازسازی یکسری از فضاها وانجام برنامه های فرهنگی و اجتماعی است. برنامه های بلند مدت نیز هم حوزه فرهنگی و اجتماعی را در بر میگرد و هم ممکن است به احداث یک سازه یا مجموعه ای مشخص منجر شود.

تسنیم: شهری که قرار است دوستدار کودک باشد چه شاخصه ها ومعیارهایی باید داشته باشد؟

دانشور: چند شاخص دارد؛ یکی از آنها در حوزه ایمنی و سلامت است یعنی کودک هنگام حرکت و فعالیت آسیبی متوجه کودک نشود، معبرها ایمن باشد و فضاهای پرخطر وجود نداشته باشد که همه این موارد که به حوزه حمل و نقل و فضای پارک ها مربوط می شود، HSE را در برمیگیرد.

شاخص بعدی مربوط به حوزه فرهنگی و اجتماعی است که موضوعات مربوط به آسیب های اجتماعی مانند کودکان کار را هم در برمیگرد؛ طبق این شاخص باید فضاهایی برای رشد و به ثمر رسیدن استعدادهای کودکان فراهم شود. شاخص دیگر استفاده از نظر کودکان در طراحی، مدیریت شهری و اجرای برنامه هاست که در این راستا همانطور که اشاره کردم 8 هزار ساعت مصاحبه با کودکان داشتیم زیرا اخذ نظر کودکان یکی از معیارهای اصلی شهر  دوستدار کودک است.

تسنیم: بودجه یک میلیاردی تعیین شده برای اجرای این طرح چطور هزینه شد؟

دانشور: این رقم شاید برنامه‌های مطالعاتی را هم نتواند پوشش دهد؛ یک میلیارد تومان بودجه ستادی مربوط به مطالعات است و در حوزه اجرایی و فنی و عمرانی کار قطعاً میلیاردها تومان هزینه دارد؛  در سالهای گذشته به طور مشخص برای شهر دوستدار کودک هیچ بودجه‌ای تعیین نشده بود؛ این در حالی است که تعیین بودجه عامل موثری در اجرا و پیشرفت کار است؛ کاری که فعالیت اجرایی و عمرانی دارد قطعا بودجه برایش خیلی مهم است.

در عین حال علاوه بر اهمیت بودجه، تعیین شاخصها نیز مهم است تا در ساخت مجموعه‌های تفریحی، ورزشی، مسکونی، تجاری و ... الزامات شهر دوستدار کودک، لحاظ شود زیرا سرویس بهداشتی مناسب برای کودکان، پله مناسب، فضای مناسب برای تردد کاسلکه و ... نیز جزو پارامترهای شهر دوستدار کودک است.

تسنیم: سال آخر فعالیت مدیریت شهری فعلی چه تأثیری در تحقق اهداف این طرح خواهد داشت؟ آیا در رها شدن دوباه این موضوع اثر ندارد؟

شاید تغییر مدیریت در اجرای کار تأخیر بیندازد اما برای رسیدن به چشم‌انداز باید موارد تعیین شده رعایت شود؛ با توجه به توافقی که با وزارت کشور و یونیسف تعیین شده، عملاً تکلیفی بر عهده شهرداری قرار گرفته است که به طور حتم باید برای اجرای آن جدیت داشت.

انتهای پیام/