طرح مخترعان ایرانی برای ارتباط حداقلی کادر درمان با بیماران کرونایی/ کاهش آمار مخترعان به‌دلیل موانع موجود
گروه‌های جوان و مبتکر کشور برای جدی گرفته‌شدن در حوزه علم و فناوری مشکلات زیادی دارند که بخشی از این مشکلات نشئت‌گرفته از فقدان مدیریت مشخص بر جامعه نخبگانی است. درباره مشکلات این جامعه با دو نفر از شرکت‌کنندگان چالشهای جهانی حوزه علم گفت‌وگو کردیم.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ مدتی قبل تیم اختراعات ایران برای نخستین بار از ایران در چالش جهانی نوآوری دانشگاه «ام‌آی‌تی» آمریکا پذیرش شد؛ دانشگاه MIT تاکنون 80 بار در رشته‌های مختلف جایزه نوبل و 47 مدال ملی آمریکا را کسب کرده است.
دانشکده فناوری و گروه نوآوری دانشگاه «ام‌آی‌تی» در بالاترین سطح رقابتهای نوآوری در آمریکا "چالش جهانی نوآوری ام‌آی‌تی" را خلق کرده است؛ در سال 2019 از 100 کشور جهان 2هزار نوآوری در مرحله نیمه‌نهایی پذیرش شدند که در 5 حوزه و در هر حوزه 20 نوآوری به‌روی سایت قرار گرفت.
چالش جهانی نوآوری در سال 2020 در زمینه نوآوری‌های مرتبط با کرونا، ساخت سیستمهای آزمایشگاهی و در حوزه کمک به رشد کسب‌وکار بین جوانان با کمک سازمانهای پژوهشی و بانک جهانی از اردیبهشت ماه فراخوان داد؛ از ایران برای نخستین بار در چالش جهانی نوآوری دانشگاه ام‌آی‌تی، امیرعباس محمدی کوشکی، مبینا قزی، زهرا قضاوی و آریانا نوری راه‌حل‌های نوآورانه‌ای در خصوص کرونا ارائه کردند، همچنین در حوزه استعداد جوانان و کمک به کسب‌وکار طرح دکتر سید محمد آرین اکبری با موضوع فرمول موفقیت ژنتیکی به‌عنوان طرح برتر پذیرش و روی سایت ام‌آی‌تی منتشر شد.
از طرف دیگر تیم اختراعات ایران در مسابقات جهانی نوآوری کرونا به‌میزبانی کشور ترکیه و با حمایت سازمان ثبت اختراعات جهانی WIPO حضور یافت و در این رقابت‌ها، مخترعینی از کشورهایی مانند انگلستان، فرانسه، کرواسی، ترکیه، لهستان، آمریکا، ایران و برخی کشورهای دیگر با هم رقابت کردند که در نهایت 230 نوآوری، مقاله و اختراع از 32 کشور جهان به مرحله نهایی رسیدند.
در رابطه با عملکرد و مشکلات اختراع در سطح بین‌المللی و ملی با امیرعباس محمدی کوشکی، سرپرست تیم اختراعات ایران و دکتر سید محمد آرین اکبری، پژوهشگر و محقق ایرانی گفت‌وگو کردیم که بخش دوم آن را در ادامه می‌خوانید:
بی‌توجهی رسانه‌ها به کسب رتبه گروه‌های مستقل در مسابقات جهانی
تسنیم: در رابطه با طرح‌هایی که در مسابقات جهانی و به‌خصوص در چالشهای نوآوری ام‌آ تی به‌ثبت رسیده است توضیح بدهید.
محمدی: دانشگاه MIT سالهاست به‌عنوان یکی از برترین دانشگاه‌های جهان شناخته می‌شود و رتبه برتر را در بسیاری از رشته‌ها دارد، در واقع حدود 6 سال است که برترین دانشگاه دنیا است. این دانشگاه 87 جایزه نوبل دارد و حدود 50 جایزه ملی آمریکا را دریافت کرده است.
چالش نوآوری ام‌آی‌تی هم توسط اساتید خود دانشگاه و دانشگاه هاروارد داوری می‌شود. برای شرکت در این چالش باید طرح در چند مرحله ارسال شود و در هر مرحله جزئیات بیشتری از طرح را درخواست می‌کنند و در نهایت بعد از عبور از این مراحل در صورت پذیرفته‌شدن به‌روی سایت دانشگاه منتشر می‌شود که طرح ما در زمینه نوآوری‌های مرتبط با کرونا، ساخت سیستمهای آزمایشگاهی و در حوزه کمک به رشد کسب‌وکار بین جوانان مورد پذیرش قرار گرفت.
حالا با این مشکلات و عبور از مراحل پیچیده پذیرفته‌شدن در چالش؛ رسانه‌های داخلی ما اهمیت چندانی برای این رویداد قائل نیستند و حتی برخی خبرنگاران به خود زحمت ندادند به‌روی لینک مقاله ما کلیک کنند و ببینند آیا اصلاً این موضوع صحت دارد یا خیر!
جدای از این موضوع چندی قبل شرکت در مسابقات جهانی برای محققان و دانشمندان ایرانی بسیار مشکل بود و ابهامات زیادی داشت، گاهی حتی طعمه سودجویان می‌شدند، برای شرکت در مسابقات جهانی چند هزار دلار هزینه می‌کردند و این مبلغ را به شرکتهای واسطه می‌دادند، در صورتی که هزینه شرکت در این مسابقات و چالش‌ها بسیار پایین‌تر از این است، تازه بعد از این هزینه‌های سنگین، مخترعان در بخش اصلی مشارکت نداشتند و تنها در نمایشگاه‌های حاشیه رویداد اصلی حضور پیدا می‌کردند.
حجم بالای بیماران مبتلا به کرونا و تعداد اندک پرستار
با تمام این مشکلات ما برای حضور در چالش نوآوری کرونا شرکت کردیم و برای ارائه طرحمان به بیمارستان‌های بسیاری سر زدیم. در برخی وبینارهایی که سازمان بهداشت جهانی به‌صورت خصوصی برگزار کرده بود و خود رئیس سازمان بهداشت جهانی در آن حضور داشت شرکت کردیم، در نهایت با بررسی وضعیت 100 بیمار کرونایی در آی‌سی‌یو به این نتیجه رسیدیم که رسیدگی به وضعیت این بیماران توسط پرستاران اهمیت بسیار زیادی دارد. یک بیمار کرونایی باید سر زمان خود داروهایش را مصرف کند و دوز مشخصی از داروها وارد بدن بیمار شود؛ با توجه به حجم بالای بیماران مبتلا به کرونا و کمبود پرستاران در بیمارستان‌ها مشکل اساسی برای رسیدگی به بیماران وجود دارد. پرستاران نمی‌توانند در زمان مشخص به بیمار رسیدگی لازم را داشته باشند و داروها و مایعات تقویت‌کننده را به بیمار برسانند.
ما برای حل این مشکل دستگاهی را طراحی کردیم که کنار تخت قرار می‌گیرد و داروها، محلول‌ها و مایعات لازم در محفظه‌های آن انباشته می‌شود، آب هم در بخش دیگری از دستگاه قرار می‌گیرد و با استفاده از هوش مصنوعی طبق برنامه ارائه‌شده دارو‌های لازم به هر تخت را در زمان خودش به بیمار ارائه می‌دهد. این دستگاه هر سه ساعت یک بار هم گزارش وضعیت بیمار را به پزشک تعیین‌شده یا بخش پرستاری بیمارستان ارسال می‌کند، این کار باعث می‌شود ارتباط پرستاران و کادر درمان با بیمار کرونایی به حداقل ممکن برسد.
تسنیم: الآن وضعیت ثبت و اختراع این طرح چگونه است و به کجاها ارائه شده است؟
این طرح به‌صورت اظهارنامه ثبت اختراع ارسال شده است و در مسابقه طرح نوآورانه کرونا که وزارت علوم ترکیه، سازمان بهداشت جهانی، سازمان مالکیت فکری جهانی و فدراسیون مخترعان جهانی برگزار کردند مدال طلا را دریافت کرده است. این طرح برای شرکت در مسابقات تسلای کروواسی هم پذیرش شده است.
کشورهای دیگر به‌دنبال به‌دست آوردن نوآوری هستند و ما از این نوآوری‌ها هیچ استفاده‌ای نمی‌کنیم
نقشه فنی طرح کشیده شده است و آزمایش‌های میدانی برای ساخت، اجرا شده است. برای تولید این دستگاه با چند نهاد صحبت کردیم اما به نتیجه نرسیدیم. این نهادها می‌گویند اول باید دستگاه ساخته شود و بعد ما آن را بررسی می‌کنیم. این نهادها نمی‌دانند وقتی برای یک اختراع نقشه فنی طراحی می‌شود دیگر تولید آن مشکلی ندارد و تنها نیاز به سرمایه‌گذاری برای ساخت نمونه دارد. این طرح در واقع یک اثبات برای تولید است اما متاسفانه تولید انجام نشد.
کشورهای دیگر چالشهای مرتبط با حوزه کرونا برگزار می‌کنند که این نوآوری‌ها را بدست بیاورند و در راستای تولید این اختراعات اقدام کنند، بعد کشور خودمان از این طرح برای کاهش ارتباط کادر درمان با بیماران کرونایی استفاده نمی‌کند. ایران به نوآوری‌های کرونا هیچ پتنتی نمی‌دهد.
معاونت علمی و فناوری هم تمام فعالیت‌ها را به شرکتهای دانش‌بنیان محدود کرده است و باید صرفا در قالب این شرکت‌ها فعالیت کرد که برای مخترعان جوان کشور امکان این فعالیت وجود ندارد. در ضمن اگر بخواهیم وارد این پروسه هم بشویم چند سال طول می‌کشد در صورتی که این طرح الان مورد نیاز جامعه است. متأسفانه این موضوع الان تبدیل به یک فرهنگ شده‌است و هر کس زیرمجموعه شرکت دانش‌بنیان نباشد انگار نمی‌تواند اقدام به فعالیت علمی کند.
تسنیم: چرا این طرح که مورد نیاز بیمارستان‌های ماست اجرایی نمی‌شود و تبدیل به یک محصول نمی‌شود؟
اکبری: ببینید تجاری شدن یک محصول نیازمند یک بودجه زیاد است. تولید در حد آزمایشگاه یک بحث است که موثر بودن آن ریسک زیادی دارد حالا اگر بخواهیم آن را تجاری سازی کنیم که بودجه زیادی احتیاج دارد، سرمایه‌گذار هم علاقه‌ای به این سرمایه‌گذاری پرریسک ندارد. کشور هم در حوزه پژوهش سرمایه‌گذاری زیادی نداشته است.
محمدی: بگذارید من یک پروسه را شرح دهم. فرض کنید منِ دانشجو یک اختراع دارم که دانشگاه به من می‌گوید به پارک علم و فناوری مراجعه کن، بعد مورد داوری قرار می‌گیرد. اما هیچ راهنمایی برای دانشجویان وجود ندارد که بدانند از ایده تا اختراع چه کار باید انجام دهند.
چرخه باطل تجاری‌سازی اختراعات در کشور
به تازگی هم باب شده است که مخترع و ایده‌پرداز را با سرمایه‌گذار به صورت مستقیم مواجه می‌کنند. در این جلسات نه منِ مخترع اطلاعاتی از سرمایه‌گذار دارم و نه سرمایه‌گذار اطلاعات عمیقی از ایده و اختراع من. 90 درصد این جلسات بازدهی نداشته است. در میان این شرکت‌ها هم طرح ساخته شده و فرآیند تجاری سازی انجام شده اما بازار وجود نداشته و حالا مالکان شرکت‌ها بدهکار شده‌اند.
بسیاری از این مشکلات دست به دست هم داده‌اند تا ما دیگر در کشور مخترع زیادی نداشته باشیم و روز به روز از آمار این مخترعان کاسته شود. این درست نیست که ما شرکت دانش‌بنیان ثبت کنیم و گواهی آن را در دست بگیریم و ادعا کنیم دانش‌بنیانیم، اما بازدهی و تولیدمان چیست خدا می‌داند؟
این باعث تأسف است که ما عضو فدراسیون مخترعین جهانی و عضو وایپو هستیم اما در بنیاد نخبگان کشور عضویت نداریم. چرا که برای عضویت در بنیاد نخبگان باید یک گواهی ثبت اختراع داشته باشیم و این اختراع را به جشنواره سینا ارائه کنیم و داوران به اختراع امتیاز بدهد. حالا اینکه این جشنواره هر بار کی و کجا برگزار می شود خود جای بحث دارد چون یک جشنواره منطقه ای است.
برخی اساتید کارآفرینی خودشان اقدام به آفرینش یک ار نکرده‌اند
اکبری: مشکل اصلی این است که مثلا اساتید حوزه کارآفرینی اقدام به تدریس این رشته‌ها می‌کنند اما خودشان تا به حال اقدام به کارآفرینی نکرده‌اند. تمام موضوعات را به صورت تئوری آموخته‌اند و از شرایط بازار اطلاعی ندارند.
وقتی استاد خودش اطلاعی ندارد چگونه می‌تواند به دانشجو راهنمایی لازم را ارائه کند. این استاد نه می‌تواند برآورد مالی ساخت نمونه اختراع را داشته باشد، نه می‌تواند قیمت ساخت تجاری نمونه را ارزیابی کند و نه شناختی از بازار و فروش محصول دارد.
سرمایه‌گذار هم به مخترع اعلام می‌کند من فقط سرمایه می‌گذارم و تو به من اعلام کن کی این سرمایه‌گذاری برای من بازدهی خواهد داشت. مخترع هم که شناختی از بازار ندارد و تنها تخصصش فناوری و علم است. اینجاست که دانشگاه باید شخصی آشنا به این مقولات را داشته باشد تا خدمات ارائه کند که متأسفانه وجود ندارد.
این سیکل باطل زمانی درست می‌شود که دانشگاه‌ها از کارآفرینان برای حضور در دانشگاه بدون توجه به مدرک تحصیلیشان دعوت کند. یک فرد با مدرک دیپلم می‌تواند راهنمای خوبی در این حوزه باشد. چه عیبی دارد او در دانشگاه حضور داشته باشد. اتفاقا حضورش در دانشگاه مفیدتر از حضور برخی اساتید دانشگاهی با مدرک بالاست که به واسطه این مدرک تنها مغرور شده‌اند و هیچ علم کاربردی ندارند. دفاتر ارتباط با صنعت در دانشگاه می‌تواند محل حضور این کارآفرینان باشد.
استاد دانشگاهی که الان برای اجاره خانه‌اش مشکل دارد چگونه می‌تواند به اختراع و تعالی علم فکر کند
متأسفانه دانشگاه‌ها صرفا به تولید مقاله می‌پردازند. مقالات صرفی که در نهایت هیچ فایده‌ای نخواهند داشت. گاهی این مقالات تنها برای ارتقا رتبه اساتید دانشگاهی نوشته می‌شوند تا در نهایت بر حقوق آنها موثر باشد. استاد دانشگاهی که الان برای اجاره خانه‌اش مشکل دارد چگونه می‌تواند به اختراع و تعالی علم فکر کند. حالا دیگر به جای کیفیت به دنبال کمیت و تعداد مقالات خواهند بود.
ما در چند سال پیش رکورد تولید علم در جهان را شکستیم و تعداد مقالات ما رشد بالای 1000 درصد داشته، اما چرا در حوزه علمی جامانده‌ایم و این مقالات و یافته‌ها به محصول تبدیل نمی‌شوند و افزایش کیفیت زندگی و سطح رفاه در کشور را شاهد نیستیم؟! برخی از این مقالات فقط مصرف کاغذ بوده است، یا کیفیت پایان‌نامه‌هایی که تولید می‌شود را بررسی کنید ببینید تنها افزایش کمیت برای استاد و دریافت حقوق بیشتر شده است.
در دانشگاه‌های خارجی مگر یک استاد راهنما با چند نفر می‌تواند پایان‌نامه داشته باشد، در دانشگاه‌های خوب دنیا یک استاد راهنما تنها می‌تواند تعداد محدودی دانشجو داشته باشد اما در ایران برخی استادان را می‌بینیم که در یک ترم با تعداد زیادی از دانشجویان در حال تولید پایان‌نامه و مقاله است. بحث اصلی در حوزه علم کشور این است که کیفیت جای خود را با کمیت عوض کرده است. متأسفانه افراد بر اساس لیاقت مقام به‌دست نمی‌آورند.
انتهای پیام/
