تشریح دلایل تورم ۴۱.۴ درصدی مهرماه ۹۹؛ رشد نقدینگی یا نرخ ارز؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، مرکز آمار ایران هر ماه نرخ‌های مختلف اقتصادی را مطرح می‌کند که یکی از آنها نرخ تورم است. نرخ تورم نشان‌دهنده این است که افزایش قیمت کالاها و خدمات در یک بازه زمانی مشخص چقدر بوده است.

بر همین اساس نرخ تورم مهرماه امسال نسبت به مهرماه سال گذشته 41.4 درصد اعلام شده است به عبارتی خانوارهای کشور به طور میانگین 41.4 درصد بیشتر از مهر 1398 برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌­اند.

نرخ تورم مهر ماه در مقایسه با ماه قبل 7.0 واحد درصد افزایش یافته به عبارتی مردم برای خرید مجموعه‌ای از کالا و خدمات نسبت به شهریورماه 7 درصد بیشتر هزینه کرده‌اند.

بر اساس آنچه مرکز آمار ارائه کرده نرخ تورم برای خانوارهای شهری 41.3 درصد است که نسبت به ماه قبل 6.8 واحد درصد افزایش داشته و این نرخ برای خانوارهای روستایی 42.2 درصد بوده که نسبت به ماه قبل 8.1 واحد درصد افزایش داشته است.

نرخ تورم گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی ها و دخانیات» با افزایش 9.0 واحد درصدی به 40.5 درصد و گروه «کالاهای غیر خوراکی و خدمات» با افزایش 6.0 واحد درصدی به 41.9 درصد رسیده است.

در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به کره پاستوریزه حیوانی و روغن جامد، گروه «شیر، پنیر و تخم­ مرغ»  مربوط به تخم مرغ و خامه پاستوریزه، گروه «سبزیجات» مربوط به فلفل دلمه‌ای، کاهو، نخود، پیاز و قارچ، گروه «چای، قهوه و سایر نوشیدنی‌ها» مربوط به انواع نوشابه و آبمیوه بوده است.

همچنین در گروه عمده «کالاهای غیر خوراکی و خدمات» قیمت انواع خودرو،  گروه «مبلمان و لوازم خانگی» بخاری گازی، فرش ماشینی، لوازم پلاستیکی آشپزخانه، یخچال فریزر و ظروف شیشه‌ای آشپزخانه، گروه «تفریح و فرهنگ» لپ­تاپ، قطعات کامپیوتر، دوربین عکاسی و دوچرخه بچه‌گانه بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌اند.

اقتصاددا‌ن‌ها برای نرخ تورم دلایلی را بر می‌شمارند که برخی واقعی و برخی غیرواقعی و به اصطلاح انتظاری است. روح‌الله شهنازی عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه شیراز در گفت‌وگو با تسنیم درباره نرخ تورم مهرماه و دلایل آن توضیحاتی را ارائه داد.

به گفته وی درباره تورم یک ریشه اصلی به عنوان ریشه پولی و رشد نقدینگی داریم و بسیار بالا هم است چرا که در ایران نقدینگی به وسیله دولت و بانک‌های تجاری که بدون پشتوانه ایجاد می‌شود، به سرعت افزایش پیدا می‌کند. 

این استاد اقتصاد دانشگاه شیراز معتقد است که دلیل دیگر افزایش تورم نرخ ارز است که البته همان نرخ ارز نیز بخش قابل توجهی تحت تاثیر رشد نقدینگی است.

شهنازی درباره نرخ ارز و تاثیرش بر تورم می‌گوید: یک بخش نرخ ارز  بحث‌های هیجانی و انتظاری مانند تشدید تحریم‌ها یا هر موضوع این چنینی است که بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهد دلیل دیگر سقوط بورس است که سبب شده بخشی از پول‌هایی که در بورس بوده، خارج شود و روی دلار و طلا بیاید. 

به گفته وی اینکه نرخ ارز دلیل تورم باشد، به دو دلیل امکانپذیر است که یک دلیل آن واقعی است به این صورت که بخشی از آنچه در بازار فروخته می‌شود وارداتی است که قیمتش با ارز بالا و پایین می‌شود. یک بخش تولیدات داخلی است اما نهاده‌ها یا کالاهای واسطه‌ای یا تکنولوژی‌های آنها وارداتی است که باز با تغییر ارز قیمت آنها نیز تغییر می‌کند و  یک بخش از تولیدات داخلی نیز وجود داردکه مبنای صادراتی دارند اینها هم با افزایش نرخ ارز گران می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه شیراز با اشاره به دلیل غیرواقعی یا انتظاری تاثیر ارز بر تورم می‌گوید:  عوامل انتظاری به این صورت است که وقتی مردم می‌بینند نرخ ارز زیاد شده انتظار دارند قیمت دیگر کالاها هم زیاد شود و این اثر انتظاری سبب می‌شود که افزایش قیمت داشته باشیم.

به گفته وی نتیجه این افزایش قیمت این است که تقاضا پیش از موعود و بیشتر از نیاز رخ می‌دهد که سبب کمبود عرضه و تولید در نتیجه افزایش قیمت دوباره می‌شود.

شهنازی در پاسخ به این سوال که آیا نرخ تورم مهرماه نسبت به مجموع شرایط نرخ طبیعی است یا خیر گفت: تورم 41.4 درصدی مهر امسال نسبت به مهر سال گذشته است و نسبت به رشد نقدینگی که نزدیک به 35-36 درصد است، طبیعی است.

هر چند وی نقش عوامل انتظاری و عدم افزایش تولید را رد نمی‌کند اما معتقد است که عمده دلیل تورم رشد نقدینگی است که باید کنترل شود.

جعفر قادری، عضو کمیسیون برنامه و بودجه و نماینده مردم شیراز نیز در خردادماه اعلام کرده که روزانه 1200 میلیارد تومان نقدینگی در حال تولید است و آثار این نقدینگی در بازار‌های مختلف، خود را نشان می‌دهد و اگر جلوی آن سد نشود این نقدینگی به هر بخشی که وارد شود آن را دچار مشکل می‌کند.

به گفته وی باید فضای کسب و کار را تسهیل کنیم تا این نقدینگی‌ها به بخش تولید هدایت شود همچنین باید به سمت تنقیح قوانین و مقررات‌زدایی برویم تا هزینه‌های تولید را کاهش دهیم تا محصولات تولیدی داخلی بتواند با تولیدات خارجی رقابت کند.

اقتصاد ایران را از هر سو که بنگریم و به اذعان بسیاری از کارشناسان و تاکیدات مقام معظم رهبری به این نتیجه می‌رسیم که راه نجات توجه به تولید و افزایش تولید است چرا که در این صورت هم رشد نقدینگی کنترل و تورم مهار می‌شود و هم وابستگی به واردات کم می‌شود.

گزارش از حلیمه زارع

انتهای پیام/242/ح