روایت اخوین از علت قطع همکاری برخی اساتید شاخص با انجمن خوشنویسان ایران/ تعداد زیادی از هنرمندان خوشنویسی بیکارند

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، اسفندماه سال گذشته بود که ویروس شوم و مزاحمی به نام کووید 19 یا به اصطلاح متعارف کرونا، در کشور شایع شد؛ ویروس منحوس و آسیب‌زایی که از همان روزهای آغازین پیدایی‌اش تاکنون تأثیرات منفی و مخرب خود را بر زندگی آحاد مردم به‌ویژه هنرمندان گذاشته و متأسفانه این سوءتأثیرات تا به امروز نیز ادامه پیدا کرده است.

تعطیلی سالن‌های سینما، تماشاخانه‌های تئاتر، کنسرت‌های موسیقی، رکود فعالیت گالری‌ها و نگارخانه‌های فعال در عرصه هنرهای تجسمی و... از جمله اتفاقاتی بود که اندکی پس از گسترش بی‌محابای دامنه شیوع ویروس کرونا در کشور به وقوع پیوست و بدین ترتیب، چرخ اقتصاد هنر به تدریج ساز رکود و ایستایی کوک کرد. در شرایط کم‌رونقی و توقف فعالیت‌های هنری در کشور، نخستین عنصری که در معرض آسیب و مخاطره قرار گرفت، معیشت و ارتزاق هنرمندان بود؛ به‌ویژه آن دسته از هنرمندانی که تنها راه امرار معاششان از هنر و فعالیت‌های هنری می‌گذشت، بیش از سایرین در معرض لطمه و فشار قرار گرفتند.

در چنین وضعیتی، همه نگاه‌ها به دولت، مسئولین و دست‌اندرکاران عرصه فرهنگ و هنر کشور خیره شده بود تا شاید تمهید و راهکار مناسبی برای جبران و برون‌رفت از شرایط بغرنج اقتصادی و معیشتی کنونی بیندیشند و وضعیت دشوار هنرمندان آسیب‌دیده را چاره‌ای سازند؛ اما مسئولین به سیاق سابقشان تنها به دادن وعده‌های میان‌تهی بسنده کردند و حالا در حالی‌که قریب به یک سال از شیوع و فراگیری ویروس کرونا در کشور می‌گذرد، به نظر می‌رسد که چرخ اقتصاد هنر به‌کلی از حرکت ایستاده و معیشت هنرمندان با چالش‌های جدی و مهلکی روبه‌رو شده است. با این‌حال، کماکان گام مثبت و محسوسی از سوی دولت، مسئولین و دست‌اندرکاران عرصه فرهنگ و هنر به منظور بهبود شرایط فعلی برداشته نشده است و مشخص نیست رخوت مسئولین امر در این زمینه تا به کی ادامه خواهد داشت.

برای بررسی وضعیت هنرهای تجسمی در عصر فراگیری کرونا و شرایط کنونی هنرمندان شاغل در این عرصه، به سراغ عباس اخوین؛ استاد و هنرمند پیشکسوت رشته خوشنویسی کشور رفتیم و با او در این‌باره به گفت‌وگو نشستیم.

عباس اخوین متولد سال 1316 در شهر مشهد است. وی در سال چهارم دبیرستان به همراه خانواده‌اش به تهران مهاجرت کرد و پس از اتمام تحصیلات در مقطع متوسطه، به دانشگاه رفت و در رشته شیمی پذیرفته شد.

اخوین هنر خوشنویسی را نزد مرحوم استاد علی آقا حسینی که از شاگردان مشهور استاد عمادالکتاب بود، آغاز کرد و سپس از وجود اساتید پیشکسوت دیگری نظیر کل میرعماد حسنی بهره برد.

در سال 1359 اساتیدی چون: علی‌اکبر کاوه، حسن میرخانی، حسین میرخانی و ابراهیم بوذری گواهینامه استادی او را با کسب بیشترین امتیاز اعطا کردند.

اخوین در حوزه فعالیت‌های اجرایی، دارای سوابق و مسئولیت‌هایی در انجمن خوشنویسان ایران بوده است که از جمله آنها می‌توان به: عضویت در شورای عالی انجمن خوشنویسان ایران، عضویت در هیأت تشخیص از مرحله ممتاز تا استادی و عضویت در شورای ارزشیابی انجمن خوشنویسان ایران و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اشاره کرد.

وی همچنین به عنوان داور در اغلب سمینارها و جشنواره‌های داخلی و بین‌المللی دایر شده در حوزه فرهنگ و هنر نیز حضوری فعال داشته و ریاست مرکز کتاب و تعلیم ایران که خود مؤسس آن بوده است از دیگر سوابق اجرایی او به شمار می‌رود.

این هنرمند رشته خوشنویسی در سال 1389 به عنوان چهره ماندگار حوزه فرهنگ و هنر شناخته شد و از جمله آثار منتشر شده او می‌توان به کتاب‌هایی چون: سرمشق‌های نستعلیق، مرقع بحر عشق، رباعیات اوحدین کرمانی، پیام غدیر، رباعیات خیام، دیوان حافظ، مرقع زلف و... اشاره کرد.

قدر خوشنویسی را نمی‌دانند

اخوین در گفت‌وگو با خبرنگار حوزه هنرهای تجسمی خبرگزاری تسنیم، ضمن تحلیل وضعیت کنونی رشته خوشنویسی گفت: هنر خوشنویسی از جمله والاترین هنرهای شناخته شده در کشور ما است اما متأسفانه قدرش را نمی‌دانند و آن‌گونه که بایسته و شایسته است، به این هنر توجه نمی‌کنند. خوشنویسی هنری نجیب و خاموش است.

وی اظهار کرد: هنر خوشنویسی یکی از اصیل‌ترین و ملی‌ترین هنرهایی است که در کشور ما وجود دارد؛ این هنر، هنری 100 درصد ایرانی-اسلامی است که هیچ‌یک از عناصر، اصطلاحات و ملحقات مقوم آن از خارج وارد نشده است؛ درحالی‌که در بسیاری از رشته‌های هنری شرایط این‌گونه نیست و می‌بینیم که بسیاری از اصطلاحات و مفاهیم مستعمل در این رشته‌ها خارجی بوده و به‌تدریج واردشان شده است.

خوشنویسان شرایط خوبی ندارند

وی با اشاره به وضعیت رشته خوشنویسی در عصر فراگیری کرونا و همچنین شرایط کنونی هنرمندان شاغل در این رشته بیان کرد: متأسفانه باید بگویم که هنرمندان خوشنویس کشور نیز همچون هنرمندان سایر رشته‌های هنری در وضعیت خوبی به سر نمی‌برند و پس از فراگیری ویروس کرونا در کشور، بسیاری از خوشنویسان ما بی‌کار شده‌اند؛ در این شرایط اگر هنرمندی از قبل پس‌انداز و ذخیره‌ای داشته باشد، می‌تواند به امرار معاش خود ادامه دهد اما اگر چنین پس‌اندازی نداشته باشد، باید چه کار کند؟

این مدرس رشته خوشنویسی عنوان کرد: خوشبختانه مدتی است که صندوق اعتباری هنر رسیدگی‌هایی به وضعیت هنرمندان رشته خوشنویسی و دیگر رشته‌های هنری داشته است. همچنین مؤسسه هنرمندان پیشکسوت نیز اخیراً در این زمینه فعال شده و اقداماتی را در دستور کار خود قرار داده است؛ با این‌وجود، هنوز جای کار بسیاری وجود دارد و نمی‌توان گفت که شرایط مطلوبی برای هنرمندان رقم خورده است.

ترقی قابل توجه خوشنویسی در سال‌های پس از انقلاب

وی ضمن ارائه تحلیلی از وضعیت هنر خوشنویسی در سال‌های پس از وقوع انقلاب اسلامی افزود: خوشبختانه ترقی هنر خوشنویسی و خوشنویسان در سال‌های پس از انقلاب قابل توجه بوده است و جوانان بسیاری به این رشته هنری روی آورده و از آن استقبال کرده‌اند که بحمدالله این استقبال همچنان هم ادامه دارد. اکنون کسر قابل توجهی از هنرمندان رشته خوشنویسی در پرتو شرکت در دوره‌های آموزشی این رشته، تحت تعلیم و پرورش اساتید شناخته شده هنر خوشنویسی کشور قرار گرفته و موفق به اخذ درجه استادی شده‌اند که این اتفاق مبارکی است.

اخوین در این زمینه ادامه داد: به طور کلی می‌توانم بگویم که وضعیت آموزش هنر خوشنویسی طی سال‌های پس از انقلاب را مثبت ارزیابی می‌کنم؛ اکنون مؤسسات و مجامع بسیاری اعم از انجمن خوشنویسان، آموزشگاه‌های هنری و فرهنگسراها نسبت به آموزش خوشنویسی مبادرت داشته و در این حوزه کوشا و فعال‌ شده‌اند که این امر حاکی از رشد و بسط هنر خوشنویسی در کشور طی سال‌های پس از وقوع انقلاب است.

چرا برخی اساتید شاخص از انجمن خوشنویسان ایران جدا شدند؟

وی ضمن ارائه تحلیلی از عملکرد انجمن خوشنویسان ایران در سال‌های اخیر گفت: می‌توان گفت که انجمن خوشنویسان ایران از حیث کمیت اقدامات و فعالیت‌های انجام شده طی سال‌های اخیر وضعیت خوب و قابل قبولی را رقم زده است؛ از حیث کیفیت اقدامات و فعالیت‌های انجام شده نیز می‌توان عملکرد انجمن را تا حدی موفقیت‌آمیز دانست.

این هنرمند و مدرس رشته خوشنویسی با اشاره به مسائل و مشکلات موجود در انجمن خوشنویسان ایران ادامه داد: به گمان من مسأله و مشکل اصلی انجمن خوشنویسان ایران به رفتار مدیران و مسئولین آن بازمی‌گردد؛ این رفتار به گونه‌ای بود که باعث شد طی سال‌های اخیر، تعداد قابل توجهی از اساتید و پیشکسوتان شاخص رشته خوشنویسی اعم از استاد خروش، استاد صمدی و... از انجمن خارج شوند.

برخی برای خودشان شأنی فراتر از شورا قائل بودند!

عباس اخوین در پاسخ به این پرسش که چرا برخی از هنرمندان سرشناس رشته خوشنویسی طی سال‌های اخیر از انجمن خوشنویسان ایران جدا شده و دیگر با انجمن همکاری نمی‌کنند، گفت: در سال‌های پس از وقوع انقلاب، اداره بسیاری از نهادها و سازمان‌ها به شکل شورایی درآمد؛ انجمن خوشنویسان ایران نیز از این قاعده مستثنی نبود و اداره انجمن به شورایی از اساتید و فعالان رشته خوشنویسی سپرده شد که من نیز یکی از اعضای این شورا بودم اما در ادامه شرایط به گونه‌ای رقم خورد که برخی از آقایان برای خودشان شأنی فراتر از شورا تعریف و در این راستا گروه‌هایی ایجاد کردند که اراده‌ای فراتر از تصمیمات انجمن داشت؛ نتیجه تداوم این روند به حذف برخی اساتید خوشنویس منجر شد و برخی دیگر از اساتید نیز خودشان تصمیم گرفتند که از انجمن خارج شوند.

این چهره ماندگار عرصه فرهنگ و هنر کشور با اشاره به کارکرد انسان‌ساز و تربیت‌کننده هنر خوشنویسی خاطرنشان کرد: خوشنویسی هنری انسان‌ساز و تربیت‌کننده است؛ در هنر خوشنویسی بسیاری از سرمشق‌هایی که توسط استاد به هنرجو ارائه می‌شود، واجد کارکردهای مهم تعلیمی و تربیتی است که تأثیرات آن به مرور در مشی و مرام هنرجو آشکار می‌شود. حیف است که چنین هنر والایی مورد بی‌مهری و کم‌توجهی مسئولین و دست‌اندرکاران حوزه فرهنگ و هنر قرار گیرد.

مسئولین بیشتر به فکر باشند

وی در پایان سخنان خود خواهان اهتمام بیشتر مسئولین و مدیران عرصه فرهنگ و هنر به رشته خوشنویسی شد و در این راستا تصریح کرد: انتظار من از مسئولین کشور این است که به هنر خوشنویسی و هنرمندان شاغل در این رشته هنری بیش از پیش بها و اهمیت دهند؛ به‌ویژه در مقطع کنونی که به دلیل فراگیری ویروس کرونا در کشور، هنرمندان خوشنویس ما با مشکلات و سختی‌های بسیاری مواجه شده و طیف قابل توجهی از آنها بیکار شده‌اند، انتظار این است که مسئولین و متصدیان امر بیشتر از همیشه به فکر باشند و به وضعیت هنرمندان شاغل در رشته خوشنویسی و همچنین هنرمندان سایر رشته‌های هنری رسیدگی کنند. امیدوارم به زودی سایه سیاه این ویروس از سر کشورمان کم شود.

گفت‌وگو: محمد خاجی

انتهای پیام/