تفسیری از دعای کمیل در بیان امام سجاد (ع) / گناهانی که نعمتها را تغییر می‌دهند

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، امیرالمؤمنین (ع) در بخش‌هایی ابتدایی دعای کمیل به پنج نوع گناه اشاره می‌فرمایند و از آنها از خداوند طلب مغفرت می‌کنند؛ این عبارات شامل این فرازها است: «اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُنْزِلُ النِّقَمَ، اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُغَیِّرُ النِّعَمَ،اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تَحْبِسُ الدُّعَاءَ، اَللّهُمَّ اغْفِرْ لِیَ الذُّنُوبَ الَّتِی تُنْزِلُ الْبَلاَءَ». یعنی گناهانی هستند که گاهی سبب نزول عذاب و  نقمت، گاهی سبب تغییر نعمت، برخی گناهان سبب حبس دعا و نیز گناهانی هستند که سبب نزول بلا می‌شود. 

حجت‌الاسلام میثم رستمی در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی تسنیم، در شرح این فرازها گفت: بر اساس این فراز مشخص می‌شود هر گناهی دارای اثر وضعی است و می تواند اثر دنیوی داشته باشد. بنابراین صرفاً اینگونه نیست که انسان سزای گناهان را در آخرت ببیند. 

وی افزود: جالب است که امام سجاد علیه‌السلام به شرح برخی از فرازهای این حدیث پرداختند و شیخ صدوق این روایت را در معانی‌الاخبار خود نقل کرد.  حضرت دربارۀ فراز گناهانی که سبب تغییر نعمت می‌شوند (الذُّنُوبَ الَّتِی تُغَیِّرُ النِّعَمَ) فرمود: الذُّنُوبُ الَّتِی تُغَیِّرُ النِّعَمَ الْبَغْیُ عَلَى النَّاسِ؛ یعنی از جمله گناهانی که سبب تغییر نعمت‌ها می‌شوند، ظلم به مردم است. : انسان هر اندازه در قبال مردم مسئولیت بیشتری داشته باشد، دایرۀ ستم او به مردم بیشتر است. ممکن است این فرد یک راننده باشد و پول ناحق از مشتری خود دریافت کند. چنین فردی باید بداند با این کار روزی بیشتر نمی‌شود. یا این فرد ظالم می‌تواند در جایگاه مسئول باشد و نه تنها وظیفۀ خود را به درستی انجام ندهد، بلکه ستم و بی‌عدالتی هم کند. بنابراین خداوند گاهی به انسان نعمت‌های فراوان می‌دهد. آنچه سبب می‌شود این نعمتها تغییر کند و از فرد گرفته شود و به جای آن مشکلات و مصیبت نصیب انسان شود و یا نعمت‌هایی پایین‌تر از نعمت اصلی نصیب شخص شود، ظلم به مردم است. البته امام به مصادیق دیگر اشاره کردند که مجال طرح آنها نیست. 

این کارشناس مذهبی در توضیح گناهانی که سبب نزول نقمت می‌شوند، گفت: گناهانی هستند که سبب خشم الهی شده، مصیبت می‌آورند. امام سجاد علیه‌السلام یکی از آن موارد را التَّطَاوُلُ عَلَى النَّاسِ معرفی کردند. تطاول به این معناست که انسان خودش را بر دیگری برتری دهد؛ یعنی تکبر کند. این خصلت مقابل خشوع است. تطاول بر مردم، کبر در برابر مردم، برخورد متکبرانه با مردم، خشم الهی را نازل می‌کند. هر اندازه دایره برخورد او با مردم بیشتر باشد، دایرۀ کبر فرد هم بیشتر می‌شود. گاهی اوقات یک نفر در برخورد شخصی خود با دوستش، کبر می‌ورزد. گاهی یک مدیر در مجموعه‌ای نسبت به کارمندان خود تکبر دارد. یا گاهی در سطح مسئول نسبت به مردم کبر دارد.

وی افزود: خصلت دیگری که سبب نزول نقمت می‌شود، استهزاء و به سخره گرفتن مردم است.(وَ الِاسْتِهْزَاءُ بِهِم‏ وَ السُّخْرِیَّةُ مِنْهُم). یکی از مصادیق استهزای مردم، این است که آنها را به خاطر نژاد و قبیله‌شان به سخره بگیرند.مورد دیگر این است که مردم را به دلیل فقر و نداری تمسخر کنیم. یا یکی دیگر از مصادیق تحقیر و استهزا در روایات ما این است که انسان وعده‌ای دهد که قصد عمل به آن را ندارد. ایام انتخابات در پیش است. کسانی که قصد کاندیدای ریاست جمهوری را دارند، باید بدانند اگر بخواهند وعده‌ای به مردم دهند که از پس آن بر نمی‌آیند، از مصادیق استهزای مردم است و این مسئله سبب خشم الهی می‌شود. ممکن است فردی وعده‌ای دهد و در راستای آن عمل هم کند، اما به هر حال به دلایل غیر قابل پیش‌بینی، آن وعده تحقق نیابد. این مسئله، از مصادیق استهزا نیست. وعده‌ای که قصد عمل در آن نباشد، قطعاً از مصادیق استهزا است.

انتهای‌پیام/