«معجزه آبخیزداری»|مهار بیابان زایی در کشور با تصویب طرح مدیریت جامع حوزه آبخیز

به گزارش خبرگزاری تسنیم «پرونده معجزه آبخیزداری»؛ ابوالقاسم حسین پور مدیرکل آبخوانداری و پخش سیلاب سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور به مناسبت روز مقابله با بیابان زایی و تخریب سرزمین نوشت:

بررسی شرایط کنونی حاکم بر منابع طبیعی و محیط زیست ایران و پدیده شوم بیابان زایی در کشور، بیش از هر چیز پای مسئله "آب" را به میان می آورد. خطری جدی که در ابعاد گسترده پایداری و توسعه اجتماعی، اقتصادی و زیستی (حیاتی) کشور را تهدید می نماید.روند نامطلوب بهره برداری آب در پهنه اقلیم خشک و نیمه خشک کشور ما طی دهه های گذشته، موضوع آب را به چالش اصلی و عامل مهم گسترش بیابان زایی در کشور تبدیل نموده است. این موضوع در کنار تغییرات اقلیمی، خشکسالی ها و کاهش بارندگی ها موجب از دست رفتن بخشی های زیادی از منابع آب سطحی و زیرسطحی در کشور و به تبع آن خشک شدن دریاچه ها، تالاب ها، چاه ها، چشمه ها و قنوات در بسیاری از نقاط کشور گردیده است.

در این میان خالی شدن آبخوان های زیرزمینی در قریب به 70 درصد آبخوان های کشور، خطر جدی برای بیابانی شدن ایران است که آثار آن بصورت فرونشست زمین در دشت های مختلف کشور نمایان شده است. دشت هایی که کانون سکونت، فعالیت و تولید ایرانیان به شمار می رود، امروز با نرخ فرونشست فراتر از نرم بحرانی در دنیا مواجه است.

حال سوال اینست که چه باید کرد؟ ایرانیانی که با ابداع کاریز (قنات) این فناوری شگفت انگیز و بی نظیر در دنیا که همگام با طبیعت و بدون صرف انرژی، پایه گذار تمدن کاریزی در جهان شناخته می شوند که این مدل بهره برداری پایدار از آب را در فلات خشک ایران اختراع کردند،  قطعا برای نجات آب و جلوگیری از تخریب سرزمین کمر همت خواهند بست. در این مجال به اجمال به چند مورد در حل بحران آب و بیابان زایی اشاره خواهم کرد؛

1. اصلاح حکمرانی آب و ضرورت ایفای نقش بیشتر مردم و ذینفعان در مدیریت آب در کشور

حل مسئله آب تنها از مسیر راهکار اجتماع محور امکان پذیر خواهد بود. بدون دخالت موثر ذینفعان و کمک مردم حفظ این ثروت عمومی با مدیریت دولتی صرف به نتیجه نخواهد رسید.

2. جامع نگری در مدیریت منابع بر اساس آمایش حوزه ای سرزمین و تعیین آب قابل برنامه ریزی در قالب سند امنیت آبی-غذایی- حیاتی که بقای آب و پایداری طبیعت، اصل قرار گیرد.

3. ارتقای بهره وری آب و خارج کردن این ماده حیاتی از شیوه کنونی بعنوان کالای یکبار مصرف و الزام به اصلاح الگوی مصرف و بهره گیری از آب خاکستری 

4. بها دادن به فعالیت های آبخیزداری و آبخوانداری در اقلیم کشور که با بی نظمی بارندگی، سیل خیزی، خشکسالی و تبخیر زیاد روبروست. مدیریت و بهره برداری بهینه از بارش ها، حفظ آب از طریق نفوذ باران و سیلاب به درون زمین و ذخیره آن در زیرزمین بصورت "آب سبز" و "آب آبی" با متدهای آبخیزداری و آبخوانداری بخشی از راهکار حل مسئله آب و جلوگیری از بیابان زایی در کشور است. 

در این راستا سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری کشور با محور قرار دادن "مدیریت جامع حوزه های آبخیز" بدنبال حکمرانی درست سرزمین بر مبنای سه رکن استعداد طبیعت، انسجام سازمان های دخیل و مشارکت مردم است. حذف بخشی نگری و نگاه انتزاعی و غیرسیستمی در بهره برداری از منابع سرزمینی، عامل مهمی در جلوگیری از تخریب سرزمین و ممانعت از گسترش بیابان زایی است که در این میان سهم منابع آب، بیش از سایر منابع است. امید است با تصویب قانون مدیریت جامع حوزه های آبخیز در مجلس شورای اسلامی، همچنین با فعال سازی بیشتر دیپلماسی آب در دولت آینده ، موضوع بحران های فراسرزمینی در حوزه آب و مدیریت حوزه های آبخیز مرزی و همجوار مرز در کشورهای همسایه بویژه همسایه های غربی و شرقی در سدسازی  ها، کاهش حقابه ها و تثبیت کانون های گرد و غبار برون مرزی، به حل بحران آب و مهار بیابان زایی در این برهه خطیر، کمک نماید.

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

انتهای پیام/