وعده‌های اردوغان برای ترکیه ۲۰۲۳ چقدر محقق شده است؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، در رسانه ها و محافل سیاسی ترکیه انتقاد از دولت بالا گرفته است. مخالفین و منتقدین، عملکرد اقتصادی و شیوه حکمرانی حزب عدالت و توسعه و رهبر آن رجب طیب اردوغان را به چالش می کشند و معتقدند که حزب حاکم، از اهداف و وعده های اولیه خود فاصله گرفته است. اما تیم اردوغان معتقد است که قطار بر روی ریل در حال حرکت است.

در این میان یکی از نقاط اختلاف بین حزب حاکم و مخالفین، بحث بر سر میزان تحقق اهداف سند 2023 است. سند بالادستی توسعه اقتصادی و علمی 2023 در واقع، قطب نمایی برای تحقق مجموعه ای از اهداف بلندپروازانه است که قرار بود بر اساس آن، ترکیه در سال 2023 میلادی یکی از 10 اقتصاد برتر جهان باشد و در حوزه های اقتصادی، فن آوری، علم و تولید، گام های بلندی بردارد.

طاها آک یول، تحلیل گر و روزنامه نگار پیشکسوت روزنامه قرار در یادداشتی، به بررسی این موضوع پرداخته است. یکی از ویژگی های مهم آک یول این است که در چند سال گذشته،  بسیاری از روزنامه نگاران مشهور ترکیه به صف موافقین و حامیان اردوغان پیوستند اما آک یول، با آن که ارتباط نزدیکی با رئیس جمهور داشت و بارها در برنامه های تلویزیونی با او مصاحبه کرده بود، اما مواضع انتقادی و فاصله خود را حفظ کرده است.

فقط 2 سال فرصت مانده است

رئیس جمهور اردوغان دو روز پیش در سخنرانی خود در دیاربکر درباره سند بالادستی موسوم به اهداف 2023 صحبت کرد. رئیس جمهور اردوغان، هنوز هم در اغلب مصاحبه ها و سخنرانی های خود در مورد اهداف 2023 صحبت می کند و این در حالی است که فقط دو سال دیگر باقی مانده تا موعد زمانی این هدف گذاری به پایان برسد.

اردوغان در مقام رهبر حزب حاکم، در تلاش است پایگاه رای دهندگان خود را با تداوم سیاست های محافظه کارانه در کنار خود نگه دارد. خواه اهداف سند او، واقع بینانه باشد یا غیر واقعی.

سوال اینجاست: اهداف و محتوای سند بالادستی 2023 میلادی، برای نخستین بار، در بیانیه انتخابات 2011 آشکار شد. یعنی چه؟ یعنی این که دقیقاً 10 سال از آغاز این مسیر گذشته است. آیا اهدافی که در عرض 10 سال محقق نشده، در دو سال باقیمانده، قابل دسترسی است؟

می دانیم که سرانه درآمد ملی ما به ازای هر نفر به 8 هزار دلار کاهش یافته است. آیا فقط طی دو سال به 25 هزار دلار افزایش خواهد یافت؟ آیا رسیدن به 25 هزار دلار مندرج در سند 2023 ظرف 2 سال، ممکن است؟

یکی از بندهای سخنان رئیس جمهور اردوغان در سخنرانی خود در دیاربکر به این شکل است: «نگذارید آنها با دروغ  فریب و تزویر، توجه شما را جلب کرده و حواس شما را پرت کنند. ما با هم، این جغرافیا را مهد تمدن خود قرار داده ایم. امیدوارم که دوباره با هم به چشم انداز 2023 و چشم انداز 2053 برسیم».

باید پرسید، با توجه به تابلوی کنونی تحولات اقتصادی و سیاسی ترکیه، آیا هنوز چنین هدف گذاری خوش بینانه ای، قابل قبول است؟

البته فقط دیاربکر نبود و اردوغان سخنرانی های دیگری دارد که در همه آنها، مداوماً می گوید ما به اهداف چشم انداز 2023 خواهیم رسید.

طبیعی است که یک سیاستمدار در راس قدرت، تصاویر خوش بینانه ای را ترسیم کند. اما توجه به میزان واقعی بودن این سخنان، بسیار ضروری است.

با افزایش دوز تبلیغاتی و عبارات خوش بینانه، اعتبار سخنان، نزد مخاطب کاهش می یابد. حال بیایید به عباراتی نگاه کنیم که اردوغان یک ماه پیش در مراسم افتتاح سد عفرین علیا گفت:«هم اکنون ما در شرایطی هستیم که برای رسیدن به هدف خود و تبدیل شدن به یکی از 10 اقتصاد بزرگ جهان بسیار نزدیکتر هستیم. هیچ کس نباید شک کند که ما به زودی مشکلات دوره ای را پشت سر خواهیم گذاشت و با اصلاحات ساختاری به دستاوردهای دائمی خواهیم رسید». (11 ژوئن)

آیا واقعاً چنین است؟ خوب... در این میان اعداد و ارقام چه می گویند؟

بگذارید مثال مهمی را با شما در میان بگذارم. به خاطر دارید که سندی داشتیم به نام «برنامه اهداف میان مدت» (YEP). این همان برنامه اقتصادی مختصری بود با امضای رئیس جمهور اردوغان و وزیر اقتصاد برات آلبایراک (داماد رئیس جمهور).

هدف این برنامه در مورد سرانه ملی کشور چه بود؟ دستیابی به درآمد سرانه 10 هزار دلار در سال 2023 میلادی. این در حالی است که ما در اهداف 2023 شاهد هدف گذاری بر اساس چنین رقمی بودیم: 25 هزار دلار».

به عبارتی روشن، حتی دو سال قبل هم، اردوغان و آلبایراک، این واقعیت را پذیرفتند که ما نمی توانیم حتی به نیمی از هدف درآمدی آن سند برسیم. فقط این نیست. در مورد هیچ داده ای حتی نیمی از اهداف 2023 که در  سال 2011 اعلام شده، با برنامه ها و اهداف جدید دولت، منطبق نیست.

در چنین شرایطی، باز هم می توانیم بگوییم: از هر زمانی به تحقق اهداف، نزدیک تر هستیم؟ حالا ما در موقعیتی هستیم که حتی رسیدن به نیمی از اهداف 2023 یک خیال دور و یک رویا به نظر می رسد. در چنین شرایطی، آیا ما به جایگاهی «نزدیک تر» به 10 اقتصاد بزرگ جهان رسیده ایم؟

دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه، اصلاحات بزرگی انجام داد که بسیاری از آنها شایان تحسین است و ترکیه از نظر حجم و اندازه اقتصادی در سال 2016 به 1 تریلیون دلار نزدیک شد و در بین 20 اقتصاد بزرگ به رتبه شانزدهم رسید. بله. ما در آن مقطع، به 10 اقتصاد عظیم جهان «نزدیک تر» بودیم. اما با این حال، اقتصاد ترکیه، بنا به دلایل بسیاری از جمله سیاست های نادرست، بی اعتمادی به حقوق و قضا و لغو استقلال بانک مرکزی، در 5 سال گذشته رشد ما به سرعت کاهش یافته است.

در گزارش چشم انداز اقتصاد جهانی صندوق بین المللی پول به تاریخ اکتبر 2020 میلادی، چنین محاسبه شده که درآمد ملی ترکیه در سال 2020 به 650 میلیارد دلار کاهش یافته است. ما در جایگاه 20 جهان بودیم. اگر عملکرد 2021 ما کافی نباشد، ممکن است عقبگرد بیشتری هم داشته باشیم. (طالب آکتاش، روزنامه دنیا، 9 دسامبر 2020)

با وجود این آمار و اعداد، آیا باز هم، سخنان و گفته های خوش بینانه، برای ما باورپذیر هستند؟

برای کسانی که بر اساس اعداد و داده ها می اندیشند و نظر می دهند، اظهارات خوشبینانه، به هیچ وجه قانع کننده نیست. اما خوب... واقعیت این است که ما در دنیای سیاست، یک پدیده به نام کاریزما داریم که از  زمان ماکس وبر جامعه شناس بزرگ، همواره موضوع علوم اجتماعی بوده است.

خاطرم هست که برات آلبایراک داماد اردوغان در سال 2018 میلادی برایمان نکته ای تعریف کرد که به زعم خود او، نشان دهنده میزان اعتماد مردم به شخص اردوغان است.

او گفت در یکی از سخنرانی های رئیس جمهور، یکی از علاقه مندان، نزد من آمد و گفت: اگر رئیس بگوید که یک بزرگراه 4 بانده می سازیم که به کره ماه برسد، قطعاً حرفش را باور می کنم.

البته در دموکراسی های توسعه یافته نیز چنین توده هایی وجود دارند که تحت هر شرایطی به حزب خود رأی می دهند. با این حال، در کشورهای پیشرفته، توده های عظیمی بدون گرفتار شدن در کاریزمای رهبر یا شور و شوق حزب، فقط با بررسی اینکه دولت عملکرد مثبتی داشته و خوب اداره می شود یا نه، رأی می دهند. توده هایی که علاقه مند به حزب و رهبر نیستند، توجه ویژه به اقتصاد دارند. آنها به امنیت و صلح قانونی اهمیت می دهند.

در ترکیه، از دست رفتن و کاهش آرای آکپارتی از کلانشهرها آغاز شد. یعنی همان جغرافیایی که سخنان خوش بینانه و تبلیغات در این بخش ها موثر نیست. به همین دلیل اردوغان به ادبیات آتشین و حماسی روی آورد و مخالفان را به خیانت متهم کرد. در حال حاضر هم اگر به یک اصلاح اساسی و اصلاحات قانونی تن ندهد و احساس بهبود اساسی در اقتصاد ایجاد نکند، فکر نمی کنم که بتواند روند نزولی را متوقف کند.

انتهای پیام/