«فضای مجازی، تهدید یا فرصت؟»| حفاظت از زیرساخت‌های حیاتی کشور با تکمیل شبکه ملی اطلاعات

به گزارش خبرگزاری تسنیم «پرونده حکمرانی فضای مجازی»؛ امروزه به‌دلیل توسعه فناوری اطلاعات و اهمیت آن در سهولت انجام امور محوله، تلاش­‌های وافری در راستای به‌کارگیری امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در زیرساخت­‌ها صورت گرفته است. هرچند این اتفاق می‌تواند نوید از سهولت و سرعت در انجام امور دهد، اما نباید فراموش کرد که فضای سایبری به‌عنوان فضای تبادل ارتباطات و اطلاعات، ضمن برخورداری از مواهب خود دارای مخاطراتی نیز می‌باشد. فضای سایبری به‌عنوان قلمروی پنجم پس از زمین، آسمان، دریا و فضا نقشی تعیین‌کننده در اجرای وظایف معمول زیرساخت‌های حیاتی و حساس از جمله تداوم خدمات مانند تأمین آب، برق و گاز و یا بهداشت و درمان دارد.

باید توجه داشت رشد سریع فناوری اطلاعات و ارتباطات در جهان موجب تشدید تهدیدهای متوجه زیرساخت‌های حیاتی و حساس کشورها شده است. در بسیاری از مواقع مدیران تنها به مزایای توسعه این فناوری می­‌اندیشند و کمتر توجهی به ابعاد مخاطره‌آمیز آن دارند. از آنجا که مخاطرات سایبری تا زمان وقوع آن در حالت خاموش و نهفته است، امکان تشخیص و شناسایی مخاطرات به‌آسانی ممکن نیست.

در اهمیت این موضوع باید افزود زیرساخت‌های حیاتی و حساس در کشور در حکم ستون‌های سقف جامعه محسوب می‌شوند. این زیرساخت‌ها باید امن، پایدار غیرقابل تزلزل باشند؛ چرا که تزلزل آنها به‌معنای فروریختن سقف جامعه است، برای مثال قطع شریان گاز در برخی از کشورهای دنیا می‌تواند به‌موجب وابستگی متقابل زیرساخت‌ها به یکدیگر منجر به قطع و یا اختلال در برقراری جریان برق در بخش‌هایی از کشور شود. مواردی مانند قطع برق 21 استان در ونزوئلا از طریق حملات سایبری که مانع چرخش توربین‌ها و تولید برق شد و یا حمله سایبری به کوه فولاد آلمان که مانع قطع به‌موقع جریان تولید حرارت در کوره و در نتیجه انفجار کوره و کشته شدن چند تن از کارگران شد و یا حمله سایبری آمریکا به خطوط اصلی انتقال گاز روسیه و در نهایت حمله سایبری با ویروس استاکس‌نت به تأسیسات غنی‌سازی نطنز همگی مواردی است که در دوره‌های اخیر روی داده و حاکی از قدرت عرصه پنجم درگیری‌های بشری بعد از عرصه‌های زمینی، هوایی، دریایی و فضایی است.

البته نباید فراموش کرد که عملکرد زیرساخت‌های حیاتی و حساس در فضای سایبری به‌گونه‌ای است که بین آنها وابستگی متقابل وجود دارد، به‌عبارتی در صورت تهدید یک زیرساخت احتمال سرایت تهدید به سایر زیرساخت‌ها نیز وجود دارد. ایجاد هرگونه اختلال و یا توقف در کارکرد هریک از زیرساخت‌های حیاتی و حساس جامعه با توجه به وابستگی متقابل زیرساخت‌ها به یکدیگر به‌سرعت به سایر زیرساخت‌ها سرایت می‌کند و در مدت کوتاهی کارکردهای جامعه را مانند وابستگی به انرژی گاز، برق و خدمات وابسته به آن مانند بهداشت، درمان، آموزش، مالی و بانکی، ارتباطات و حمل‌ونقل تحت تأثیر مستقیم قرار می‌دهد، تا جایی که تداوم ارائه خدمات اجتماعی غیرممکن می‌شود و هر آن باید انتظار وقوع بحران‌های شدید اجتماعی با ابعاد امنیتی را داشت، ازاین‌رو شناخت مخاطرات زیرساخت‌ها ناشی از فضای سایبری بسیار مهم است؛ چرا که این شناخت کمک می‌کند تا مدیریت ریسک مبتنی بر سطح تهدیدها در زیرساخت‌ها اعمال شود و اولویت‌بندی اقدامات بر اساس سطح آسیب‌پذیری‌ها صورت گیرد، البته حفاظت کل زیرساخت‌ها امری غیرممکن است، اما با شناخت نقاط حساس و سطح تأثیر آسیب‌ها می‌توان اولویت‌بندی لازم را صورت داد.

زیرساخت‌های حیاتی و حساس در یک طبقه‌بندی به 16 مورد تقسیم شده است، این 16 مورد عبارت است از: زیرساخت‌های شیمیایی، تجاری، ارتباطات، صنایع تولیدات حساس، سدها، صنایع نظامی، انرژی، خدمات ضروری، مالی، صنایع غذایی و کشاورزی، تأسیسات دولتی، بهداشتی، رآکتورهای هسته‌ای و زباله‌های هسته‌ای، فناوری اطلاعات، شبکه حمل‌ونقل و شبکه آبرسانی و فاضلاب. در زمان حاضر 16 زیرساختی که نام برده شد، هریک تا حدی به فضای سایبری وابسته‌اند، این وابستگی ضمن آنکه می‌تواند عاملی برای تسهیل فعالیت زیرساخت‌ها در ارائه خدمات به مشتریان خود باشد، می‌تواند بستری برای شکل‌گیری تهدیدهای متنوع نیز باشد. به‌اذعان کارشناسان رعایت پدافند غیرعامل با تحقق و تکمیل شبکه ملی اطلاعات را می‌توان از راهکارهای مؤثر، ارزان و احتیاط‌آمیز برای کاهش تهدیدات علیه زیرساخت‌های حیاتی کشور در فضای سایبر دانست که در سال‌های اخیر همواره مدنظر رهبر معظم انقلاب قرار داشته است.

از همین پرونده بیشتر بخوانید:

انتهای پیام/+