هنر «گل و مرغ» شیراز در سایه فراموشی

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، پس از سپری شدن قرن‌های متمادی از تولد نقاشی گل و مرغ برای یافتن این هنر کهن باید به بناهای به جا مانده از سده‌های گذشته سر کشید که در سراشیبی محلات کهن استوار ایستاده‌اند.

مکان‌هایی که اعتبار و ارزش این هنر اصیل را هم‌چون دیگر آداب و رسوم، فرهنگ و بطور کلی تصویری از زندگی نسل‌هایی که صدها سال قبل از ما می‌زیسته اند را در اوج ظرافت و زیبایی نگه داشته‌اند.

نقاشی "گل و مرغ" گونه‌ای از نقاشی قدیم ایرانی، دارای موضوع گل، برگ، پرندگانی چون بلبل، و گاه پروانه است. این هنر اصیل در شیراز دارای این ویژگی خاص است که در نقش‌های گل گلبرگ‌ها پرتر کشیده می‌شوند.

این هنر به صورت نقاشی مستقل و یا در ارتباط با برخی هنرهای کاربردی چون قلم‌دان‌نگاری در شیراز متداول بوده است. بهترین نمونه نقش‌های گل و مرغ را می‌توان در خانه‌های تاریخی چون زینت‌الملک، صبار، نارنجستان و خانه منطقی‌نژاد مشاهده کرد.

برای کسب اطلاعاتی درباره این هنر به سراغ عباس نقاش استادکار نقاشی دیواری ( ترنج ساز ،گل و مرغ ،پرتر منظره ) رفتیم ولی متاسفانه این استاد پیشکسوت به علت کهولت سن و مشکلات جسمی قادر به صحبت نبود و پسر ایشان، محمدجواد نقاش، که خود از هنرمندان برجسته نقاشی است، به نیابت از پدر به سوالات مطرح شده پاسخ گفت.

تسنیم: پیشینه نقاشی گل و مرغ را شرح دهید؟

نقاش: آثار گل و مرغ با تفاوت‌هایی از دوران سلجوقی، صفوی و قاجار وجود داشته‌ است ولی روند تغییرات آنها در طول زمان کند بوده است. در اواخر دوران صفویه پرندگان با دقت زیادی کشیده می‌شدند و پس از آن تغییر شگرفی در این هنر دیده نمی‌شود.

تسنیم: استاد را معرفی فرمائید و چگونگی آشنایی ایشان با نقاشی گل و مرغ را توضیح دهید؟

نقاش: عباس نقاش متولد 1306 شیراز با تحصیلات پنجم قدیم از 12 سالگی هنر نقاشی را از پدر خود به طور حرفه‌ای فرا گرفت و  سپس به‌صورت تخصصی در ترنج‌سازی و معرق گل ومرغ از تجربیات پدر خود استاد محمد جعفر نقاش بهره برد و در طول حیات خود تنها به این هنر پرداخته‌اند.

تسنیم: تخصص استاد در چه بخشی از نقاشی گل و مرغ است؟

نقاش: استاد نقش ترنج را با ذوق و قریحه می‌کشد و این نقش مختص شیراز است که با شیوه‌های دیگر نقاشی سنتی از قبیل گل و مرغ و  پرتره  صورت و منظره درآمیخته است.

تسنیم: آثار استاد  و کارهای شاخص ایشان را معرفی کنید؟

نقاش: نمونه کارها را می‌توان در مرمت نقش‌های حسینه قوام، امامزاده حسین (پل علی ابن حمزه )، باغ ارم ، باغ عفیف‌آباد، نارنجستان قوام، مسجد رمضان خان (دروازه سعدی)، مسجد هجرت ( پل غدیر) و بعضی از خانه‌های مسکونی شیراز دید.

تسنیم: آیا هنر ایشان در استان‌های دیگر و یا خارج از کشور نیز عرضه شده است؟

نقاش: بله آثار استاد نقاش در نمایشگاه‌های شهرهای اصفهان، تهران و قم معرفی شده است و در سطح بین‌الملل نیز آثار ایشان در کشورهای آلمان و امارات به نمایش گذاشته شده است.

تسنیم: این هنر در خانواده نیز ادامه یافته است؟

نقاش: بله فرزندان ایشان محمدجواد و علیرضا به‌صورت حرفه‌ای هنر نقاشی را فرا گرفته‌اند.

تسنیم: آیا جوانان برای آموزش این هنر به استاد مراجعه می‌کرده‌اند؟

نقاش: ایشان همواره در مصاحبه‌ با رسانه‌های جمعی بر آموزش جوانان علاقه‌مند تاکید داشتند و تا حدودی نیز موفق بودند ولی به دلیل نداشتن امکانات مختلف از پذیرش هنرجو به صورت متوالی دوری می‌کردند.

تسنیم: آیا میراث فرهنگی کمک یا حمایتی انجام داده است؟

نقاش: از هنرمندان به‌نام رشته‌های هنری قدردانی و تجلیل صورت می‌گیرد ولی برای بقای آثار از هنرمندان با تجربه کم استفاده می‌شود . مسئولان میراث فرهنگی باید با فراخوان هنرمندان پیشکسوت رشته‌های مختلف برای آنان شناسنامه هنری تهیه کنند و قبل از آنکه دیر شود از وجود آنها بهره گیرند.

تسنیم: شما به عنوان شخصی با پیشینه خانواده‌ای که سال‌های متمادی در این هنر فعالیت کرده‌اند، آینده نقاشی گل و مرغ را چگونه می‌بینید؟

نقاش: متاسفانه با وجود درخواست‌های فراوان به موقعیت این هنر هیچ‌گونه توجهی نشده و تنها کاری که شده ساخت فیلم‌های مستند هنری بوده است و اگر وضع به همین منوال ادامه یاید این هنر مظلومانه به فراموشی سپرده می‌شود.

انتهای پیام/ ی