هشدار فائو و بهداشت جهانی درمورد احتمال سرطانزایی تراریخته‌ها/پای منافع افراد در میان است

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، مواد غذایی تراریخته (دستکاری شده ژنتیکی) به محصولاتی اتلاق می‌شود که از انتقال یک یا چند ژن بین دو نوع موجود زنده مختلف به وجود می‌آید؛ گرچه این محصولات دانش‌بنیان می‌تواند از محسناتی مانند پرمحصولی، و مقاومت نسبت به آفات بهره‌مند باشد، اما مشکلات متعددی نیز برای چرخه طبیعی اکوسیستمها و سلامتی انسانها به وجود می‌آورد؛ چرخه‌ای که طی هزاران سال گذشته، به روال طبیعی خود ادامه داده و توسط انسان کمتر دستکاری شده است. این موارد چنان مضر است که بنابه قول دکتر ظریف، این محصولات می‌تواند به‌عنوان یک «سلاح» تمام‌عیار علیه ملتها، و حتی برای «عقیم سازی نسلها» مورد استفاده قرار گیرد.{اینجا} اما دانش محور بودن این محصولات، سبب شده که تاکنون مسئولین کشور ما از سر خیرخواهی، و فارغ از نیت اربابان این صنعت، حمایتهای بی شائبه ای را از تولید این محصولات انجام دهند؛ و حتی فراتر از اقدامات تحقیقاتی، تولید تجاری آن را در لایحه برنامه ششم توسعه بگنجانند.

برای تنویر افکار عمومی و آگاه سازی مسئولین نسبت به خطری که در حال رخ دادن است با کارشناسان این حوزه به گفتگو نشستیم؛ گفتگوی حاضر با آزاد عمرانی عضو هیأت رئیسه انجمن ارگانیک ایران انجام شده که بخش اول و دوم آن از نظر خوانندگان گذشت. در این قسمت بخش سوم و پایانی این گفتگو به نظر خوانندگان می رسد.

مهمترین محورهای بخشهای قبلی این گفتگو به این شرح بوده است:

------------------------

بخش اول: خطر هجوم محصولات آلوده به کشور/ ورود "تراریخته" به برنامه ششم مشکوک است/ خود اروپایی‌ها تراریخته را محدود کردند {اینجا}

شامل: ** معرفی، و تاریخچه محصولات تراریخته ** راهیابی این محصولات به ایران ** تولید این محصولات عمدتاً تحت لوای آمریکا و با پوشش بنیادهای خیریه صورت می‌گیرد ** مقاومتهای زیادی در برابر این محصولات شکل گرفته است ** بذرهای وابستگی ** دولت در لایحه ششم تحت نفوذ قرار گرفت

------------------------

بخش دوم: تولید «محصولات تراریخته» در قبضه مافیای سازندگان سلاح‌های کشتار جمعی جهان {اینجا}

شامل: ** ** استفاده از محصولات تراریخته در سطح تجاری، عوارض خواهد داشت ** انواع محصولات تراریخته ** سازنده های سلاحهای کشتار جمعی، به بزرگترین تولیدکنندگان محصولات تراریخته بدل شده اند ** روشهای سوداگران تراریختگی برای تأثیرگذاری بر اذهان ** خطرات حقوقی و اقتصادی  استفاده از این محصولات

------------------------

در این قسمت می خوانید:

** بیوتکنولوژی با تراریختگی مرادف نیست

** دستاویز قرار دادن و تحریف فرمایشات رهبری، انحراف بزرگ و ظلم به ایشان است

** ما با اجرای روشهای پرخطر، دو نسل از علم ژنتیک کاربردی دنیا عقب هستیم

** ورود دولت در تجاری سازی تراریخته ها، غیرقانونی است

** اروپاییها، بعضاً حتی بر آب معدنی هم برچسب GMO Free زده اند / در اروپا حساسیتها بر تراریخته بسیار بالاست

** سیر تکامل مهندسی ژنتیک در سی سال گذشته

** افزایش میزان مصرف سم در محصولات تراریخته اثبات شده است / دانشجویان و هیأت‌های علمی از مطالعه برای رسیدن به واقعیت دست نکشند

** ژن محصولات تراریخته غالب است و محصولات سالم را از بین می برد

** نظر رهبری درباره کشت اقلام پرخطر / کدام عاقلی راه آقایان را می رود؟

** در دنیا کشت این محصولات، جز تحت فشار کمپانیهای خاص، یا در کشورهای ضعیف مجاز نیست

** ما بارها احتمال سرطانزایی این محصولات را اثبات کرده ایم

** روشهای وزارت کشاورزی اشتباه است

** بیوتکنولوژی با تراریختگی مرادف نیست

تسنیم: اخیراً خبری منتشر شد مبنی بر تولید میگوی عاری از بیماری. آیا این هم در رده دستکاری ژنتیکی قرار می گیرد؟

خیر؛ بیوتکنولوژی تاکنون خدمات شایانی به جامعه ارائه کرده است. نباید هر طرح بیوتکنولوژی را با طرحهای دستکاری ژنتیکی اشتباه کنیم. تولید گیاهان عاری از ویروس، و همچنین آبزیان عاری از بیماری، طی فرایند کشت و گزینش انجام می‌شود. با استفاده از بیوتکنولوژی، بسیاری از فرایندهای زیستی در مقایسه با آنچه که در طبیعت اتفاق می افتد تسهیل و تسریع می‌‌شود. متأسفانه جریانی در کشور ایجاد شده که در صدد است تعریف جدیدی از بیوتکنولوژی به جامعه تلقین کند؛ اینها می خواهند بگویند دستکاری ژنتیکی مساوی است با بیوتکنولوژی! اینها مخالفان محصولات تراریخته را به مخالفت با بیوتکنولوژی متهم می کند! رواج چنین تفسیری دولت و ملت را گمراه خواهد کرد.

تسنیم: لطفا در این زمینه بیشتر توضیح بفرمایید. چه اشکالی دارد؟ مگر مهندسی ژنتیک بخشی از بیوتکنولوژی نیست؟

بیوتکنولوژی یکی از وسیعترین و اصیل ترین دستاوردهای بشری است. از زمانی که بشر توانست پنیر تولید کند، بیوتکنولوژی وارد زندگی بشر شد. کاربردهای آن در صنایع غذایی، دارویی، پزشکی، کشاورزی و حتی انرژی های نو قلمرو بیوتکنولوژی را گسترش داده است. مهندسی ژنتیک یکی از شاخه های بیوتکنولوژی مدرن است که با توسعه علم بیولوژی مولکولی کاربردی شده است. بخشی از مهندسی ژنتیک مربوط به تولید موجودات دستکاری شده ژنتیکی (GMO) است. پس محصولات تراریخته زراعی شاخه کوچکی از بیوتکنولوژی است و هم ارز کردن آنها با یکدیگر «تحریف آشکار علم» است. در شگفتم که چگونه عده ای چنین جسارتی به خرج می دهند، و به شعور دانشمندان کشور توهین می کنند. آنها فکر می کند مملکت بیوتکنولوژیست و یا مولکولار بیولوژیست ندارد! اینکه بسیاری از اساتید بیوتکنولوژی کشور در دانشگاه های علوم پایه، پزشکی و داروسازی ترجیح می دهند وارد بازی این جماعت اندک نشوند، دلیل بر تأیید گفتار و کردار غلط و غیرعلمی آنها نیست.

** دستاویز قرار دادن و تحریف فرمایشات رهبری، انحراف بزرگ و ظلم به ایشان است

تسنیم: موافقان تراریخته هم به فرمایشات مقام معظم رهبری مبنی بر «توسعه بیوتکنولوژی» و «تأکید بر سند نقشه جامع علمی کشور بر سهم 3 درصدی بازار زیست فناوری جهان» و «سند ملی زیست فناوری کشور مبنی بر تجاری سازی محصولات بیوتکنولوژی» استناد می کنند! چه پاسخی برای این موضوع دارید؟

ما هم موارد فوق را قبول داریم، ولی لطفا بفرمایید در کجای دنیا زیست فناوری مساوی با محصولات تراریخته معرفی می شود؟ آنها با استناد به فرمایشات مقام معظم رهبری در مورد زیست فناوری، گفتار ایشان را به محصولات تراریخته ارتباط می دهند، و به اصطلاح تفسیر به رأی می کنند. این انحراف بزرگی است. آیا در فرمایشات ایشان می توانند اسمی از محصولات تراریخته بیابند؟ اگر این آقایان واقعا مطیع اوامر رهبری هستند چرا به بند 8 سیاستهای محیط زیست، ابلاغی مقام معظم رهبری بی توجهند؟ چرا در برنامه ششم توسعه کشور «توسعه اقتصاد سبز با تأکید بر انرژیهای پاک و تولید محصولات کشاورزی سالم و ارگانیک» مغفول مانده است؟ شگفتا که در تضاد با این سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری «تولید انبوه و تجاری سازی محصولات تراریخته با اولویت تولید برنج و پنبه تراریخته» در برنامه ششم توسعه کشور گنجانده شده است! گفتار و کردار این جمع متناقض است! به نظر من اگر این آقایان یکبار سیاست های کلی محیط زیست ابلاغی مقام معظم رهبری را مطالعه کنند (خصوصا بند 8) پاسخشان را برای همیشه خواهند گرفت. مقام معظم رهبری بر توسعه زیست فناوری تأکید می فرمایند، از طرفی دیگر قیدشان بر موضوع محصولات کشاورزی «تولید محصولات سالم و ارگانیک» است. من فکر می کنم همه چیز روشن است! حد و مرزها مشخص شده است. این تفاسیر نادرست، ظلم به ایشان است. بایدها و نبایدها توسط خود ایشان، آشکار و صریح بیان شده و نیاز به تفسیر نیست.

** ما با اجرای روشهای پرخطر، دو نسل از علم ژنتیک کاربردی دنیا عقب هستیم

تسنیم: شرایط این علم در ایران نسبت به دنیا چگونه است؟ یعنی ما در دنیا چه جایگاهی داریم؟

در کشور ما مهندسی ژنتیک کاربردی نسبت به جایگاه کنونی این فناوری در جهان دو نسل علمی فاصله دارد. در نسل اول مهندسی ژنتیک، ژنها بین گونه‌های مختلف انتقال داده شده اند (ترانسژنیک)؛ مثل انتقال سم Bt از باکتری «باسیلوس تورنجنسیس» به ذرت و پنبه. در نسل دوم ژنها در درون گونه ها جداسازی و منتقل شدند (سیس ژنیک).

اما در نسل سوم مهندسی ژنتیک، به دلیل کشف عوارض فعالیتهای قبلی، هرگونه دستکاری ژنتیکی بسیار محافظه‌کارانه‌تر و محتاطانه تر از قبل پیش می‌رود. در تحقیقات فعلی، مهندسین ژنتیک فقط ژن‌های معیوب را شناسایی و جهشهای نامطلوب را ویرایش می کنند. روش CRISPR Cas9 که برمبنای ویراستاری ژنی استوار است توانسته است دغدغه های بسیاری از دانشمندان را مرتفع نماید.

متأسفانه در ایران شاهد هستیم فناوری مهندسی ژنتیکی تبلیغ می شود که در در دهه 90 میلادی مرسوم بوده، و به عنوان روشی پرمخاطره و ماجراجویانه شناخته می شود. این رویکرد مثل این است که در سال 1394 شمسی تولیدکنندگان خودرو خط تولید پیکان را راه بیندازند. متأسفانه در این عرصه خلأ فناوری داریم؛ و از ظرفیتهای علمی روز دنیا عقب هستیم. همچنین از دانشمندان جوان در این عرصه کمتر استفاده می شود.

تسنیم: با این شرایط، هزینه های معتنابه تحقیقاتی در این عرصه هدر رفته و بی نتیجه بوده است؟

به نظر من با روشن شدن ابعاد و مخاطرات محصولات دستکاری شده ژنتیکی، نباید این طور فکر کنیم که از عدم کشت بذرهای تراریخته ضرر کردیم؛ بلکه در مقابل از مخاطرات آنها در امان مانده ایم. نتیجه همه طرحهای تحقیقاتی نباید لزوماً به تجاری شدن بینجامد و در طبیعت رها شود. ضمن اینکه تفسیر قانون ایمنی زیستی اینگونه است: اگر طرحی توجیه اقتصادی داشته باشد، بخش غیردولتی به عنوان متقاضی بر روی این فناوری سرمایه گذاری خواهد کرد؛ و آنگاه پس از طی کلیه آزمایشات و ارزیابیهای لازم و طی مسیرهای قانونی، تجاری خواهد شد. اگر می خواهیم بیوتکنولوژی در کشور کاربردی شود، بخش خصوصی باید به مؤسسات تحقیقاتی سفارش بدهد. زیرا آنها هزینه و فایده یک سرمایه گذاری و محصول جدید را بهتر از بخش دولتی می شناسند. پس ابتدا باید دستاوردهای مهندسی ژنتیک  فعلی کشور را ارزشگذاری و سپس به مزایده بگذاریم. این ارزشگذاری شامل کل هزینه های انجام شده است، که باید توسط متقاضی غیر دولتی خریداری شود. اینکه ما با هزینه دولتی، گیاه تراریخته ای تولید کنیم و بعد با استفاده از نقاط کور قانون، تجاری سازی کنیم کاملاً غیرقانونی است.

** ورود دولت در تجاری سازی تراریخته ها، غیرقانونی است

تسنیم: به نکته جالبی اشاره فرمودید. یعنی دولت قانوناً نمی تواند برنج و پنبه تراریخته را تولید انبوه و تجاری سازی کند؟

دقیقاً، مطابق بند 2 قانون ایمنی زیستی نمی تواند. ولی می تواند به عنوان مالک فناوری، منفعت تجاری و حق امتیاز این دستاورد را به بخش غیردولتی واگذار کند. یعنی یک هیأت کارشناسی از سازمان خصوصی سازی بیایند و روی این دستاوردها ارزش گذاری کنند، و مزایده برگزار نمایند. در صورت عدم وجود خریدار باید بذرهای تراریخته جزو اموال دولت باقی بماند.

تسنیم: فکر می کنید پنبه و برنج تراریخته چقدر قیمت گذاری شود؟

در مورد ارزش فعلی و واقعی آنها نظری ندارم، ولی بهای تمام شده این دستاوردها به نظر من کمتر از 50 میلیارد تومان نخواهد بود. زیرا هزینه بورسیه های دانشجویی، حقوق پرسنل، هزینه های آزمایشگاهی، مواد مصرفی، ارزش ژرم پلاسم مادری و بالاسری دولت باید لحاظ شود. بهای تمام شده فقط به مدیریت هزینه برمی گردد و ارتباطی با کیفیت ادراک شده محصول ندارد. بخش غیردولتی باید به عنوان متقاضی ملاحظات اقتصادی را لحاظ کند، و اگر برایش توجیه اقتصادی داشته باشد خریداری نماید. ممکن است بخش دولتی بیش از مبلغ ارزشگذاری بپردازد، یا بالعکس حاضر نشود حتی 100 میلیون تومان هم بپردازد؛ که البته در این صورت واگذاری کأن لم یکن خواهد شد. این واگذاری تشریفاتی دارد و به هیچ وجه دولت نمی تواند دستاوردی را که از محل بودجه عمومی کشور و یا سایر منابع دولتی تأمین شده است، خارج از این تشریفات به غیر واگذار کند.

** اروپاییها، بعضاً حتی بر آب معدنی هم برچسب GMO Free زده اند / در اروپا حساسیتها بر تراریخته بسیار بالاست

تسنیم: موافقان تراریخته ادعا می کنند که بیش از 70 محصول تراریخته در اروپا ثبت شده اند؟

بله؛ صحیح است. اتحادیه اروپا تابع قوانین سازمان تجارت جهانی است و قانوناً نمی تواند منعی برای تجارت محصولات تراریخته ایجاد کند. ولی با این حال به کشورهای عضو اتحادیه اروپا این اختیار را داده است، که در محدوده جغرافیایی کشورشان، خودشان مستقلاً تصمیم بگیرند. در حال حاضر دولتهای اروپایی با اعمال محدودیت و ممنوعیت، نهضت پاکسازی اراضی کشاورزی از محصولات تراریخته را آغاز کرده اند (GMO Free Land). چنانچه بخشهای زیادی از اراضی فرانسه، آلمان، هلند، بلژیک، سوئد و نروژ عاری از کشت تراریخته شده اند. کشورهایی نظیر سوئیس، اتریش، آلمان، لیختن اشتاین و لوکزامبورگ با اعمال مهلت قانونی تولید و کشت تراریخته را معلق کرده اند. حتی در آلمان برای آب معدنی هم برچسب GMO Free زده اند! اروپاییها به طور متوسط روزانه 2.5 ساعت مطالعه می کنند. دافعه محصولات دستکاری شده ژنتیکی (تراریخته) در این کشور منشاء اجتماعی-اقتصادی ندارد، و کاملاً علمی است.

بنابراین ثبت تعداد 70 محصول تراریخته، به هیچ عنوان دلیلی بر کثرت سطح زیر کشت نیست. چنان که در کشور پرتغال کمتر از 500 هکتار اراضی تراریخته وجود دارد؛ و 57 محصول نیز در این کشور ثبت شده است. ممکن است یک محصول ثبت شود، ولی مورد اقبال واقع نشود. برای مثال بیش از 100 رقم برنج ثبت شده داریم، ولی تنها کمتر از 10 تای آنها مورد مصرف قرار می گیرد. از طرفی دیگر اغلب محصولات تراریخته برای مصرف دام (Feed) می باشد و مستقیماً به مصرف انسان نمی رسد. پس تحلیل این آمارها مهم است.

** سیر تکامل مهندسی ژنتیک در سی سال گذشته

تسنیم: برگردیم به بحث قبل؛ موضوع تحقیقات مهندسی ژنتیک تا کجا ادامه پیدا کرده است؟

وقتی روند تکامل دانش بشر را در زمینه بیولوژی مولکولی مرور می کنیم، و با نگاهی جدید به بیست یا سی سال قبل برمی گردیم و به اولین گیاههای دستکاری شده ژنتیکی می نگریم، اذعان خواهیم کرد که چقدر ساده‌انگارانه به موضوع دستکاری ژن ها می پرداختیم، و از کنار موارد پیچیده زیستی به سادگی و ناآگاهانه عبور می کردیم.

در دهه 80 و 90 میلادی تمرکز بر مباحث بنیادین ژنتیک مولکولی بود؛ مثلاً در سطح شناخت ژنوم و توالی‌های ژنتیکی که شاخه جدید «ژنومیکس» را در تحقیقات بیولوژی مولکولی به وجود آورد.

در اوایل دهه 2000، پروتئین‌ها، یا پروتئومیکسها، که ترجمه ژنوم است، در کانون توجه قرار گرفت. این روند تا کشف مکانیزم‌های تبدیل ژن به پروتئین بالغ، و بررسی کنشهای متقابل ژنها وپروتئینها پیش رفته است.

امروزه دانشمندان وارد عرصه بررسی متابولیتها و فرایندهای بیوشیمیایی سلولی شده اند؛ دانش وسیع «متابولومیکس» از این رشته منفک شده‌است.

** افزایش میزان مصرف سم در محصولات تراریخته اثبات شده است / دانشجویان و هیأت‌های علمی از مطالعه برای رسیدن به واقعیت دست نکشند

تسنیم: اقلام کشاورزی پرخطر تراریخته موافقانی نیز دارد؛ حتی این موافقان، مدعی هستند سندی مبنی بر نیاز این محصولات به آفت‌کش وجود ندارد. نظر شما در این زمینه چیست؟

این حرفها مبنای علمی ندارد؛ و موضوع، منافع اقتصادی آقایان است؛ کتمان حقایق به خاطر منافع اقتصادی تأسف بار است؛ برای نمونه مقاله ای در سال 2012 منتشر شد که نشان می دهد مصرف سموم علف کش به میزان 183.000 تن زیاد شده؛ و به علت مقاوم شدن آفات به سم Bt، میزان آفت کشها هم افزایش چشمگیری پیدا کرده است.

بنابراین با پاک‌کردن صورت مسأله هیچ چیز درست نمی‌شود؛ بلکه باید مسأله را مدیریت کرد و به دنبال حقیقت بود. بعضی از دوستان عجولانه برخورد می کنند. خواهش من از دانشجویان و اعضاء محترم هیأت‌ علمی این است که عالمانه برخورد کنند، بیشتر تحقیق کنند و اسیر هجمه های تبلیغاتی و اطلاعات غیرموثق نشوند.

حتی در اثر تبلیغات گسترده کمپانیهای ذی نفع، و ایادی آنها در داخل کشور، مقامات علمی و دولتی نیز تا به حال فقط از فواید تراریخته ها شنیده، و آن را باور کرده اند. دانشجویان و هیأت‌های علمی از مطالعه برای رسیدن به واقعیت دست نکشند. بر خلاف آنچه که ادعا می شود پیشنهاد می‌کنم منابع معتبر علمی را از سال 2012 به بعد ارزیابی و بررسی کنند، تا واقعیت سازگاری حشرات و آفات مقاوم به Bt  و  مقاومت علفهای هرز به راندآپ را بدانند.

** ژن محصولات تراریخته غالب است و محصولات سالم را از بین می برد

تسنیم: آقای دکتر؛ می دانیم که انتقال ژنها در حالت عادی در طبیعت ممکن نیست؛ این ژن‌ها با چه ترفندی وارد انواع دیگر سلول‌ها می‌شود، و آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد؟

بله؛ درست است؛ در حالت عادی یک ژن را نمی‌توانیم وارد سلول کنیم. چون سلول، قابلیت خودتنظیمی دارد، و ژن خارجی را پَس می زند. برای ورود ژن به سلول نیاز به شاه‌کلیدی است که هر قفلی را باز می‌کند. این شاه کلید همان پروموتورهایی است که عموماً از ویروس‌های بدخیم جدا شده اند. اینها نیز در کنار آن ژن خاص وارد ژنوم می‌شود. و البته الگوی وراثتی این ژن ها نیز عموماً غالب است.

به بیان ساده این می شود که وقتی بذر کلاسیک را در مزرعه ای کشت می کنیم، و در مزرعه مجاور بذر دست‌کاری شده ژنتیکی (تراریخته) می کاریم، ژن کلاسیک در تقابل با ژن تراریخته تا 75 درصد مغلوب می شود؛ و ژن تراریخته با همان نسبت غالب خواهد بود.

تسنیم: پس کشت آزاد این محصولات در کنار محصولات کلاسیک، سبب آلوده شدن و تراریخته شدن محصول کلاسیک خواهد شد. درست است؟

بله؛ این ژن تراریخته با گرده افشانی در طبیعت تکثیر می‌شود؛ یعنی مزارع اطراف خودش را هم تراریخته می‌کند؛ از این گذشته این ژنهای تراریخته، در آمریکا و قبل از انجام ارزیابیهای زیست محیطی و سلامتی، ثبت پتنت (ثبت تجاری) شده، و سپس در محیط زیست رها سازی شده است. یعنی مالکیت معنوی این بذرها هم در اختیار اینهاست؛ و ما اگر از اینها استفاده کنیم، پس از پیوستن به WTO باید به این شرکتها غرامت گسترده هم بپردازیم. این یکی از روشهای منفعت طلبانه معمول و مرسوم در اقتصاد سرمایه‌داری است. اینها منافع اقتصادیشان را بر مسئولیتهای انسانی و زیست محیطی، ترجیح می دهند.

تسنیم: به این ترتیب، کشاورز محصول تراریخته هم می تواند از همسایه اش که کشاورز محصول کلاسیک است، شکایت کند؟

جالب است که به لحاظ عقلانی کشاورز معمولی، باید از کشاورز اقلام پرخطر تراریخته شکایت کند، و خسارت بگیرد. زیرا مزرعه اش به ژنهای جدیدی آلوده شده است؛ ولی مطابق قوانین پتنت (مالکیت معنوی)، کمپانی فروشنده بذر تراریخت می تواند از کشاورز عادی، که محصولش آلوده شده، مطالبه وجه کند! چون این ژنها پتنت شده اند و جرم آن کشاورز شوربخت دزدی ژن است! مباحث حقوقی زیادی در این زمینه وجود دارد؛ بنا داریم در آینده ابعاد این قضیه را باز کنیم تا در نهایت مردم انتخاب آگاهانه ای انجام دهند.

** نظر رهبری درباره کشت اقلام پرخطر / کدام عاقلی راه آقایان را می رود؟

تسنیم: نظر مجموعه حاکمیت و دولت درباره تراریختگی، یا درمورد تولید غذای سالم چیست؟

در مورد شخص رهبر معظم انقلاب باید گفت که تأکیدات مکرر ایشان بر تولید غذای سالم، - که در بند 8 از سیاستهای ابلاغی محیط زیست نیز کاملاً و بوضوح به آن اشاره شده است – نشان می دهد که «تولید محصولات کشاورزی سالم و ارگانیک» تا چه اندازه برای ایشان با اهمیت است.

دولت محترم نیز باید در مورد نفوذ صاحبان منافع این شرکتها، که یکی از مصادیق مهم نفوذ، و مورد تأکید رهبر معظم انقلاب است، هوشیار باشد؛ و مخاطرات غیرقابل انکار در محصولات تراریخته و همچنین سلامت نسل‌های آینده را در نظر بگیرد.

تسنیم: برخی افراد در شیپور این موضوع می دمند که بدون رهاسازی تراریخته، گویا امنیت غذایی مردم در خطر قرار گرفته، و تأکیدات رهبر انقلاب بر امنیت غذایی، را دستاویز کشت یا واردات محصولات پرخطر تراریخته قرار می دهند. نظر شما در این رابطه چیست؟

من فقط یک پاسخ عرض می کنم. چرا ما امنیت غذایی نداریم؟ مثلاً می گویند منابع آبمان دچار مشکل شده و به همین خاطر راهبردهایی مثل «طرح نکاشت» یا «کشت فراسرزمینی» را می برند و مصوب می کنند. آخر وقتی وزیر نیرو رسماً اعلام می کند که ما از 30 درصد از منابع آبمان استفاده می کنیم (تازه اگر همین هم درست باشد) کدام عاقلی بین «بهبود شرایط مصرف آب» و مجموعه فاکتورهای «کشت اقلام پرخطر، وابستگی به واردات، و مشکلات سلامتی آیندگان» گزینه دوم را انتخاب می کند؟

این توجیه به لحاظ منطقی درست نیست؛ بنابراین به نظر می رسد، پای منافع افرادی خاص در میان است؛ که دارند فشار می آورند. اگر بذرهای بومی به ژن‌های بی ربط آلوده شوند، در آینده حتی بذر سالم هم نخواهیم داشت؛ و سلامت غذای جامعه ما به مخاطره خواهد افتاد.

** در دنیا کشت این محصولات، جز تحت فشار کمپانیهای خاص، یا در کشورهای ضعیف مجاز نیست

تسنیم: می گویند کشورهای پیشرفته از این محصولات استفاده می کنند؛ چرا ما باید از این محصولات استفاده نکنیم؟

استفاده از این محصولات، تنها در 26 کشور (عموماً جهان سومی) مجاز است. کشت این محصولات در امریکا و کانادا در اثر فشار سیاسی کمپانیها و جنایتکارانی مانند مونسانتو - که هم بزرگترین تولید کنندگان سلاحهای شیمیایی و هم تولیدکنندگان بذرهای تراریخته هستند – آزاد است؛ که البته از طرف مردم این کشورها به شدت مورد اعتراض است.

در اروپا تاکنون حداقل  17 کشور اروپانی تولید محصولات دستکاری شده ژنتیکی را بطور کلی منع کرده اند. واردات تراریخته ها از خارج اتحادیه  هم حداکثر با 1% تراریختگی، و با زدن برچسب آزاد است. مصرف این محصولات پرخطر در روسیه طی یک دهه اخیر از 12 درصد به تنها «2 صدم درصد» رسیده است.

حالا بفرمایید این صحبت شما موضوعیت دارد؟ در دنیا همه با این موضوع مخالفند؛ بجز سوداگران محصولات تراریخته.

** ما بارها احتمال سرطانزایی این محصولات را اثبات کرده ایم

تسنیم: آیا می توانید ثابت کنید که این محصولات سالم نیست؟

مگر می شود از زمین به آسمان باران ببارد؟! این سؤال درست نیست؛ مدافعان تراریختگی باید ثابت کنند سالم است؛ آنها باید ثابت کنند، با وجود این همه تحقیقات که ریسک بالای این محصولات را نشان داده، چرا بدون دلیل بر سالم بودن این محصولات اصرار دارند؟ آیا مدرکی بر سلامت ارائه می کنند؟ خیر. نه تنها در کشور ما، بلکه حتی در امریکا هیچ ممیزی برای احراز سلامت این محصولات وجود ندارد. چطور می شود ادعا کرد که این محصولات سالم است، و ریسک ندارد؟ حداقل در دراز مدت؟

دوستان به گزارش سازمان جهانی بهداشت در سال 2010 استناد می کنند و می گویند هیچ خطری در مورد محصولات دستکاری شده ژنتیکی تا این لحظه گزارش نشده است!

چرا نتایج نشست مشترک فائو و سازمان بهداشت جهانی در سال 2015 در  ژنو را منتشر نمی کنند؟ در این گزارش صراحتا به احتمال سرطانزایی ماده گلایفوسیت که همراه اغلب محصولات تراریخته وجود دارد اشاره شده است. ما بارها در مناظرات با مدافعان تراریخته مخاطرات این محصولات از جمله احتمال سرطانزایی این محصولات را اثبات کرده ایم. متأسفانه وقتی که دوستان کیش و مات می شوند بازی را به هم می زنند؛ و با فرافکنی و رفتار غیرعلمی ما را به دروغگویی متهم می کنند! اما مردم بهترین قاضی هستند. وقتی 88 درصد از جمعیت مردم آلمان محصولات تراریخته را رد می‌کنند؛ این مفهومی ندارد جز بیان این حقیقت که وقتی خطرها و ریسک‌های محصول نسبت به فواید آن بزرگ‌تر باشد آن محصول توسط مصرف کنندگان عاقل مردود می شود. این یک مسأله ملی و فراجناحی است. بحث بر سر سلامت جامعه و صیانت از محیط زیست در حال و آینده است. باید عالمانه برخورد کنیم؛ باید تصمیم‌های عاقلانه گرفته شود. واجبات را رها نکنیم و بچسبیم به مستحبات. مشکل آفات و بیماریها باید با روشهای کم هزینه تری مانند مدیریت تلفیقی آفات، کنترل بیولوژیک، استفاده از سموم زیستی و بیوتکنولوژی مرتفع شود.

ما مدافعان کشاورزی ارگانیک، کشاورزان را به مصرف کمتر سم و مواد شیمیایی ترغیب می‌کنیم. تلاش می کنیم سبک کشاورزی را تغییر داده و مبتنی بر دانش کشاورزی اکولوژیک پیش ببریم. کشاورز باید پایبند به عملیات صحیح کشاورزی در مزرعه اش باشد. این ضرورت باید در دولت مورد بررسی قرار گیرد و روی آن اجماع شود. حال و روز کشاورزی ما خوش نیست؛ باید دست به کار شویم. کشاورز باید بتواند در روستا بماند و زندگی ناب ایرانی که توام با آداب و رسوم و روشهای کشاورزی بکر و مولد است حفظ شود.

** روشهای وزارت کشاورزی اشتباه است

تسنیم: آیا معتقدید عملکرد وزارت جهاد کشاورزی در این زمینه قابل دفاع است؟

من برای دوستان احترام قائلم؛ اما باید عرض کنم روشهای پرداختن به این مسأله در وزارت جهاد کشاورزی اشتباه است؛ متاسفانه در گذشته هم همین روند حاکم بوده است؛ مجموعه دولت جای بخش خصوصی عمل می‌کرد و خودش در ارزیابی‌ها به خود نمره قبولی می‌داد! برای نمونه به کرم ساقه‌خوار اشاره می‌کنم. تا قبل از دهه 50 کرم ساقه‌خوار در ایران اصلاً وجود نداشت. این آفت در سال 1350 درون کودهای فسفاته امریکایی وارد ایران شد و به جان شالیزارهای برنج افتاد! سپس مجبور شدیم سم دیازینون را بخریم و داستان تا به امروز ادامه دارد!

درباره محصولات دستکاری شده، ژنتیکی نیز دوستان وزارت کشاورزی نباید از سوداگران این تجارت و ذینفعان واقعی تراریخته ها غافل شوند. ما باید استراتژی و سیاست های نفوذ ذینفغان را بشناسیم و در مواجهه با آن‌ها بتوانیم اوضاع را مدیریت کنیم. آن‌ها قبلا آفت به ایران صادر کرده‌اند که بعد به ما سم بفروشند. فردا کلزا و ذرت تراریخته می‌دهند و بعد برایمان علف‌کش و آفت کش اختصاصی می فرستند. مدام باید از آنها سم بخریم. این یعنی خوردن مقادیر بیشتری سم توسط مردم! این وابستگی مخالف روشن آرمانهای اقتصاد مقاومتی است. چون سم یک محصول مصرفی است و بازار ما و قیمت سم در کنترل تولید کنندگان بذر های دستکاری شده ژنتیکی خواهد بود.

تسنیم: از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید خیلی ممنونم.

بنده هم از شما تشکر می کنم.

گفتگو از: رضا احسانی

انتهای پیام/*