شاعر ایرانی که «نابغه شعر عرب» شد
تأثیر شعر او بر دنیای خیال‌انگیز غزل‌های فارسی و عربی آنقدر چشم‌گیر است که او را «نابغه شعر» لقب داده‌اند. پسر اهوازی که دریچه جدیدی به روی شعر عرب گشود.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، «ابونواس، نابغه شعر»، نوشته فیلیپ کندی با ترجمه جواد طاهری و نرکس حیدری منجیلی از سوی نشر سایهگستر روانه بازار کتاب شد. کتاب حاضر یکی از سلسله مطالعات اسلامی دانشگاه پرینستون است که در پنج فصل تنظیم شده است. جان اف کندی، نویسنده، ویراستار، استاد مطالعات اسلامی، خاورمیانه و ادبیات تطبیقی است که آثار بسیاری در رابطه با ادبیات عرب منتشر کرده است. او که اولین آشنایی‌اش با ابونواس را در کتابی با عنوان «آهنگ شعر شراب در شعر کلاسیک عربی: ابونواس و سنت ادبی» با همکاری انتشارات آکسفورد در سال 1997 منتشر کرده، در این اثر تلاش کرده تا وجوه دیگری از شعر ابونواس را به مخاطب علاقه‌مند به ادبیات عرب و جهان اسلام معرفی کند.
او در فصل نخست این کتاب که با عنوان «پریشان‌گیسوی خیره به بابل» نامگذاری شده، به خلاصه‌ای از سرگذشت ابونواس پرداخته و او را «شاعری مدرن» در دوران عباسیان توصیف می‌کند. عشق و شراب در شعر ابونواس، نگاهی به مدیحه و طنز و هزلیات این شاعر، شعرهای شکار و بررسی برخی از نمادهای ایرانی در شعر عرب او مانند بازی با چوگان و زهدیات و مرثیه به عنوان بعد دیگری از شعر ابونواس از دیگر موضوعاتی است که در فصل‌های بعدی این کتاب مورد بررسی قرار گرفته است.
پریشان‌گیسوی خیره به بابل
در مقدمه این کتاب می‌خوانیم: به خاطر سلسلۀ موهایش ابونواس لقب گرفت، نامش «حسن بن هانیء حکمی» بود. حدود سال 139 یا 145 ق در اهواز به دنیا آمد و وقتی پدرش را از دست داد، در کنار مادرش «گلبن» زندگی کرد. پس از ازدواج مادرش به بصره رفت. درست است که در عطاری، شاگردی می‌کرد؛ اما سرشار از هوش و ذوق لطیف و فصاحت بیان و حاضر‌جوابی بود. اهل مطالعه بود و شیفتۀ شعر شاعر عرب‌زبان اهل کوفه «والبۀ بن حباب اسدی» شد. حافظ قرآن بود و بر حدیث تسلط داشت و همین امر باعث شد بافت زبان‌شناسی شعرش بسیار فصیح گردد.
در جوانی عاشق دختری به نام «جنان» شد، وقتی راه رسیدن به عشقش را بسته دید، به بغداد کوچ کرد و نزد برمکیان رفت؛ اما وقتی حکومت برمکیان سقوط کرد، به مصر بازگشت. پس از مرگ هارون و بر سر کار آمدن امین، دوباره به بغداد رفت. به دلیل بی‌‌پروایی در گفتار، بارها به زندان افتاد؛ اما هرگز میان واقعیت و ادب پرده‌ای نکشید، بلکه بالعکس بیان تند و تیز و صریحش باعث شد آثارش در طول زمان بارها سانسور شود؛ با این حال دیوان او امروزه در دست است و چندین بار در مصر به چاپ رسیده است. آنچه مترجمان این اثر را به ترجمه کتابی به نام ابونواس کشانده، نقش برجستۀ ابونواس به عنوان یک شاعر ایرانی الاصل در رشد و تطور ادب عربی عصر عباسی و تأثیر او در شاعران دوره‌های متاخر و از آن مهم‌تر تأثیرگذاری عمیق وی در شاعران بزرگ فارسی است.
شاعر ایرانی که نابغه شعر عرب شد
یکی از این نوابغ ایرانی که نقش بسزایی در رشد و تطور ادب عربی داشته، بی‌شک ابونواس حسن بن هانیء است. نقش بی‌بدیل او در موارد بسیاری از جمله استقلال برخی فنون شعری همچون خمریات، طردیات، ملمعات، زهدیات، غزل مذکر، ورود برخی واژگان، اصطلاحات و بعضاً ابیات فارسی، بازنمایی بزم‌های ایرانی از جمله عید نوروز و از همه مهم‌تر تأثیرگذاری فوق‌العاده وی در شاعران فارسی پس از خود از جمله حافظ از دلایلی است که ترجمه کتابی در معرفی این شخصیت ادبی را دو چندان می‌سازد.
انتشارات سایهگستر کتاب حاضر را در 500 نسخه و در 180 صفحه روانه بازار نشر کرده است.
انتهای پیام/
