İran ile Pakistan’dan Ortak Bildiri

Tesnim Haber Ajansı- İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi resmi temaslarda bulunmak üzere 23 Nisan tarihinde Pakistan'ın başkenti İslamabad'a gitti. Burada basın mensuplarına yaptığı açıklamada; İran’ın önceliğinin komşu, Müslüman ve bağımsız ülkelerle ilişkileri geliştirme olduğunu belirterek, İran ve Pakistan’ın, aralarındaki ilişkileri geliştirmek için tüm kapasitelerin kullanılabileceği sonucuna vardığını vurguladı.

İran Cumhurbaşkanı Seyyid İbrahim Reisi ve Pakistan Başbakanı Muhammed Şahbaz Şerif arasında yapılan görüşmelerin ardından ortak bildiri yayınlandı.

Bildirideki maddeler şu şekilde:

1- İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Seyyid İbrahim Reisi, Pakistan Başbakanı Muhammed Şahbaz Şerif'in daveti üzerine, 22-24 Nisan 2024 tarihleri arasında Pakistan'a resmi bir ziyarette bulundu. Cumhurbaşkanı Reisi’ye Pakistan ziyaretinde, Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan’ın yanı sıra bazı kabine üyeleri ve yetkililerden oluşan üst düzey bir heyet eşlik etti.

2- İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ayetullah Reisi, Başbakan Muhammed Şahbaz Şerif ile görüşme yaptı. Bu görüşmede iki lider İran-Pakistan ilişkilerin yanı sıra her iki tarafı da ilgilendiren bölgesel ve küresel konular hakkında görüş alışverişinde bulundu. Bu ziyaret sırasında bir dizi mutabakat zaptı imzalandı.

3- Taraflar, düzenli üst düzey toplantılar yoluyla kardeşlik ilişkilerini ve ikili işbirliği güçlendirme konusunda mutabakata vardı.

4- İki komşu ve Müslüman ülkenin tarihi, kültürel, dini ve medeniyet ilişkilerine vurgu yapan liderler, ortak bağları daha da güçlendirmek amacıyla akademik, kültürel ve turizm faaliyetlerinin artırılmasına ve inanç turizminin geliştirilmesine vurgu yaptılar.

5-Pakistan ile İran arasındaki ortak sınırın "barış ve dostluk sınırı" olması gerektiğini vurgulayan taraflar, iki ülke arasında terörizm, uyuşturucu kaçakçılığı, insan kaçakçılığı ve kara para aklama konusunda ikili istişarelerin sürdürülmesinin önemine değindi.

6- Taraflar, iki ülke arasında ticari ve ekonomik işbirliğinin daha da genişletilmesi konusunda anlaştı. İki lider, kalkınma odaklı ekonomik projeler yoluyla ortak sınırların "barış sınırından" "refah sınırına" dönüştürme konusundaki taahhütlerini vurguladı. Elektrik ticareti, elektrik iletim hatları ve İran-Pakistan (IP) gaz boru hattı projesi de dahil olmak üzere enerji alanında işbirliğinin önemini vurgulayan taraflar, ikili ticareti önümüzdeki beş yıl içinde 10 milyar dolara çıkarma konusunda mutabakata vardı. İran'ın Sistan ve Belucistan eyaleti ile Pakistan'ın Belucistan eyaletinin sosyo-ekonomik kalkınmasına vurgu yapıldı.

7- İkili ekonomik işbirliğini daha da güçlendirmek amacıyla, Serbest Ticaret Anlaşması'nın (FTA) sonuçlandırılması ve bir sonraki tur İran-Pakistan Siyasi İstişare (BPC) toplantısı ve Pakistan-İran 22. Dönem Karma Ekonomik Komisyon Toplantısı konusunda mutabakata varıldı. Ayrıca, Rimdan sınır kapısının TIR sözleşmesi kapsamında uluslararası sınır kapısı olarak ilan edilmesi ve ortak sınırdaki pazarın yeniden açılması hususunda anlaşma sağlandı.

8- Ekonomik ve ticari faaliyetleri kolaylaştırmak amacıyla iki taraf arasındaki ticaret mekanizmalarının tam olarak uygulanması konusunda mutabık kalındı.

9-Pakistan ve İran, iki ülke arasında ve bölgeyle ulaşımı sağlamak için sahip olduğu coğrafi potansiyelleri kullanmanın önemini vurguladı.

10- İki ülke Kuşak ve Yol Girişimi (BRI) ve Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’nın (EİT) üyeleri olarak, ulaştırma, altyapı geliştirme ve enerji alanlarında işbirliğini güçlendirme konusundaki kararlılıklarını teyit etti. İki ülke ayrıca Gwadar ve Çabahar limanları arasında karşılıklı yarar sağlayan ve sürdürülebilir ilişkiler geliştirme konusunda da mutabakata vardı.

11- Tüm biçimleri ve tezahürleriyle terörizmi kınayan taraflar terörün bölgenin barış ve istikrarına yönelik ortak bir tehdit olduğunu ve bölgenin kalkınmasının önünde büyük bir engel olduğunu dile getirdiler.

12- Bölgesel ve küresel gelişmeler hakkında iki taraf, ortak sorunlara karşılıklı olarak kabul edilebilir çözümler bulmak için anlaşmazlıkların diyalog, diplomasi ve barışçıl yollarla çözülmesinin önemini vurguladı.

13- Her iki taraf da Keşmir sorununun, bölge halkının iradesine dayalı ve uluslararası hukuka uygun olarak diyalog ve barışçıl yöntemlerle çözülmesinin gerekliliğini vurguladı.

14- Taraflar, İsrail rejiminin Filistin halkına yönelik devam eden saldırılarını ve aynı zamanda büyük ölüme, yıkıma ve milyonlarca Filistinlinin yerinden edilmesine yol açan Gazze'ye yönelik insanlık dışı ablukayı güçlü biçimde kınadı. Gazze’de koşulsuz ateşkes, Filistinli mültecilerin geri dönüşü ve kuşatma altındaki Gazze halkına insani yardımların ulaştırılabilmesi için engelsiz erişim çağrısı yapan taraflar, İsrail rejiminin cinayetleri için hesap vermesi gerektiğini vurguladı. İran ve Pakistan Filistin halkının istekleri doğrultusunda adil, kapsamlı ve kalıcı bir çözüme destek verdiklerini yineledi.

15- Şangay İşbirliği Örgütü'nün (ŞİÖ) bölgesel güvenlik ve kalkınma için önemli bir kurum olduğu konusunda mutabakata varan taraflar, ŞİÖ’nün tüm mekanizmalarında iki ülke arasındaki yakın ilişkiler ve işbirliğinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

16- Ekonomik kalkınma için bölgesel iş birliğinin önemine vurgu yapan iki taraf, EİT bölgesinin üye ülkelerin ekonomisini geliştirecek kapasiteye sahip olduğunu teyit ederek, bölge ülkeleri arasında EİT çerçevesinde aktif işbirliği çağrısında bulundu. ŞİÖ ile EİT arasındaki işbirliğinin tüm bölgenin ilerlemesini ve kalkınmasını hızlandırmada değerli bir rol oynayabileceği görüşü paylaşıldı.

17- Her iki taraf da Afganistan'ın terörizm ve uyuşturucu kaçakçılığı tehditlerinden uzak, barışçıl, birleşik ve bağımsız bir ülke olarak kalkınmasına olan bağlılıklarını vurguladı. Afganistan'da terör örgütlerinin varlığının bölge ve dünya güvenliği açısından ciddi bir tehdit olduğuna işaret eden taraflar, terörle mücadele ve güvenlik alanında iş birliğini güçlendirmenin ve teröre karşı ortak bir cephe oluşturmanın önemine vurgu yaptı.

18- İran Cumhurbaşkanı Reisi, Pakistan Cumhurbaşkanı Asıf Ali Zerdari ile de görüştü. Görüşmede ikili ilişkilerin mevcut seviyesinden duydukları memnuniyeti dile getiren liderler, karşılıklı yarar sağlayan alanlarda çok taraflı iş birliğini güçlendirme konusundaki kararlılıklarını vurguladı.

19- Pakistan Senatosu Başkanı Yusuf Rıza Gilani ve Pakistan Ulusal Meclisi Başkanı Serdar Ayaz Sadık da İran İslam Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ile görüşme yaptı. Görüşmelerde, iki ülke parlamentoları arasındaki iş birliğinin artırılması gerektiği vurgulandı.

20- İran ve Pakistan iki ülke arasında suçluların iadesi veya serbest bırakılması için önlemler alma konusunda mutabakata vardı.

21- Şam'daki İran konsolosluk binasının hedef alınmasına tepki gösteren taraflar, Suriye'nin ulusal egemenliği ve güvenliğini ihlal eden saldırıyı şiddetle kınadı.

22- Her iki taraf bazı ülkelerde İslamofobi olaylarının artışını, Kur'an-ı Kerim'e ve kutsal değerlere yapılan saygısızlığı kınadı.

23- İran ve Pakistan sosyal, hukuki ve hükümet sistemlerinin çeşitliliğine saygı duyulmasının altını çizdi.

24- Her milletin tarihi, kültürü ve ulusal özelliklerinin farklı olduğuna değinen taraflar, insan hakları konusunun uluslararası insan hakları hukuku kapsamındaki yükümlülüklere uygun olarak korunması gerektiğini vurguladı.

25- İran Cumhurbaşkanı Reisi ve Pakistan Başbakanı Şerif görüşmesinde, Birleşmiş Milletler (BM), Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (EİT), Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) ve İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) gibi her iki ülkenin de üyesi olduğu uluslararası kuruluşlarda işbirliğinin önemi vurgulandı.

26- İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi 23-24 Nisan 2024 tarihlerinde Lahor ve Karaçi'yi ziyaret etti.

27- Cumhurbaşkanı Reisi, İran heyetini sıcak bir şekilde karşılayan Pakistan Başbakanı Şerif’in misafirperverliğini takdir etti.

28- İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Reisi ayrıca Pakistan Cumhurbaşkanı ve Başbakanını resmi ziyaret için İran'a davet etti.