به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، این هفته را شاید بتوان یک هفته تماماً اوراسیایی در شمار تحولات جهانی در نظر گرفت. دو نشست مهم منطقهای در هفته جاری قرار است در آسیای مرکزی، با فاصلهای 2روزه انجام شود؛ نشست اول، اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای است که بهمیزبانی بیشکک برگزار خواهد شد. نشست دوم نیز مربوط به پنجمین اجلاس کنفرانس تعامل و اعتمادسازی در آسیا (سیکا) است که 15 ژوئن در دوشنبه، پایتخت تاجیکستان برگزار میشود. علاوه بر کشورهای اوراسیایی، قدرتهای برتر منطقهای و بینالمللی غیرغربی نظیر چین، روسیه، هند و همچنین جمهوری اسلامی ایران در این نشستها شرکت خواهند کرد.
کنار اهمیت فوقالعاده حیاتی نشستهای مذکور برای جمهوری اسلامی ایران و دیگر کشورها، دیدارهای سران کشورها در حاشیه این دو نشست از موضوعاتی است که بر جذابیت این دو اجلاس مهم منطقهای افزوده است، در این زمینه دیدارهایی نظیر مودی، نخستوزیر هند با ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه و شی جین پینگ، رئیسجمهوری چین مطرح شده است. در مورد جمهوری اسلامی ایران نیز گفته شده است دکتر روحانی با ولادیمیر پوتین و امامعلی رحمان دیدار خواهد کرد، دیدارهایی که نخست در زمینه عضویت کامل ایران در شانگهای با پوتین، و سپس در زمینه بازسازی روابط با امامعلی رحمان، در تاجیکستان بسیار حائز اهمیت است.
با این حال دیدار دیگری که میتواند یک نقطه عطف برای روابط کشورمان باشد، دیدار دکتر روحانی با شوکت میرضیایف، رئیسجمهوری ازبکستان است. هنوز منابع رسمی و غیررسمی هیچ خبری از احتمال برگزاری این دیدار مهم ندادهاند.
روابط ایران و ازبکستان از بدو فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی بهدلیل شماری از مسائل تاریخی و ساختاری، اختلاف نظرهای سیاسی و دیدگاهها و رویکردهای خاص اسلام کریماف همواره در سطح محدودی نگه داشته شدند. اگرچه روابط دیپلماتیک دو کشور بهزودی برقرار شد و مناسبات اقتصادی نیز در نخستین سالهای استقلال این جمهوری آسیای مرکزی برقرار شد، لکن، ارتقاء سطح روابط و توسعه بیش از پیش آن منوط به دیدارها و تعاملات رهبران دو کشور در سطوح کلان بود که بهرغم تمایل جمهوری اسلامی ایران تا زمان حضور اسلام کریماف، محقق نشد.
با این حال از سال 2017 و پس از روی کار آمدن شوکت میرضیایف در ازبکستان که برنامهها و رویکردهای اصلاحی و نوینی برای ازبکستان ارائه داد، امیدها به برقراری روابط دوستانه و سطح بالا میان دو کشور بیشتر شد، در این راستا، بهمحض روی کار آمدن میرضیایف و سیاستهای خروج از انزوای وی برای ازبکستان، جمهوری اسلامی ایران نیز کنار دیگر کشورها به بازسازی روابط خود با ازبکستان برآمد. رؤسای جمهور دو کشور در حاشیه نشست سازمان همکاری اسلامی یک بار با یکدیگر دیدار کردند، در این راستا همچنین میتوان به سفر عبدالعزیز کاملاف، وزیر امور خارجه ازبکستان به تهران و دیدار با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان در تهران در مهرماه سال 96 اشاره کرد. در این دیدار مسائل روابط دوجانبه و چندجانبه، بهویژه مسائل منطقهای با محوریت افغانستان مورد بحث و تبادل نظر دو کشور قرار گرفت. در پاسخ به این دیدار کاملاف، دکتر ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان نیز یک ماه بعد، در سفری به سمرقند بهمنظور شرکت در کنفرانس بینالمللی امنیت و توسعه پایدار در آسیای مرکزی با وزیر امور خارجه این کشور دیدار میکند. دو طرف در جریان میانجیگری تاشکند و ابتکارهای میرضیایف برای حل مسئله افغانستان نیز دیدارهای متعدد دیگری داشتند. در تیرماه 97 نیز ویکتور محموداف، دبیر شورای امنیت ریاست جمهوری ازبکستان دیدار دیگری با محمدجواد ظریف داشت. کنار این دیدارها، به سفر کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی کشورمان به ازبکستان و برگزاری دیدارها و گفتوگوهایی با مقامات ازبک نیز میتوان اشاره کرد.
با این حال دومین دیدار رؤسای جمهور دو کشور موضوعی است که میتوان از آن بهعنوان یک موضوع مهم در روابط دو کشور اشاره کرد. در سال گذشته گمانهزنیهایی مبنی بر سفر دکتر روحانی به تاشکند و دیدار با میرضیایف وجود داشت. در این خبرها که از رسانههای ایرانی و خارجی نظیر خبرگزاری ترند منتشر شده بود، گفته شد که دکتر روحانی در صدر یک هیئت سیاسی و اقتصادی به ازبکستان سفر خواهد کرد، با این حال اندکی پس از انتشار این خبر، وزارت امور خارجه ازبکستان با انتشار اطلاعیهای رسمی همچنین اعلام کرد که در واقع تاریخ دقیق و چهارچوب دیدارهای سران ازبکستان و ایران تعیین نشده و تاریخ و دستور کار سفر فعلاً در دست بررسی قرار دارد. در این بیانیه همچنین وزارت امور خارجه ازبکستان اعلام کرد، دیپلماتهای ایرانی بنابر اینکه بدون هماهنگی با همتایان ازبک خود بهطور عجولانه اعلام کردند که مذاکرات سران دو کشور در ماه اوت برگزار خواهد شد، مرتکب اشتباه شدند و با توجه به اینکه وزارت امور خارجه ازبکستان آمادگی برای چنین دیداری بدون توجیه فرآیند را نداشت، این اطلاع نادرست را تکذیب میکند.
به هر ترتیب قریب به یک سال از آن حوادث و تکذیبیهها میگذرد و پیوستن ازبکستان به طرح کریدور ازبکستان ــ ترکمنستان ــ ایران ــ عمان و توسعه همکاریهای دو کشور در حوزههای دیگر، زمینههایی را برای توسعه بیش از پیش روابط تاشکند و تهران فراهم آورده است، در این زمینه دومین دیدار روحانی و میرضیایف میتواند یک نقطه عطف برای روابط دو کشور محسوب شود، همچنان مشخص نیست این دیدار چهزمانی و در کجا صورت میگیرد و این که آیا به ریاست جمهوری دکتر روحانی میرسد یا خیر، اما امید آن میرود با تحرک دستگاههای دیپلماسی دو کشور، در مقاطعی همچون اجلاس سازمان همکاری شانگهای در بیشکک و نشست سیکا در دوشنبه، این دیدار مهم صورت بگیرد.
انتهای پیام/*